خیلی سبز، مهر و ماه، گاج و تخته سیاه
ریاضیات در کنکور تجربی ۳۰ سوال دارد که این ۳۰ سوال از کتاب‌های درسی ریاضی دهم، ریاضی یازدهم و ریاضی دوازدهم تجربی مطرح می‌شوند. درس ریاضی، جز دروسی است که بدون حل تست، بازدهی نزدیک به صفر به دارد، بنابراین انتخاب منبع برای این درس اهمیت زیادی دارد. در کنکور ۱۴۰۰ سبک سوالات ریاضی تا حد زیادی تغییر کرد. سوالات به نحوی ارائه شدند که دشوارتر و وقت‌گیرتر بودند. محاسبات سنگینی برای برخی از سوالات نیاز بود و همچنین سوالات ترکیبی نیز در این سوالات دیده می‌شد. در این مقاله چهار کتاب ریاضی تجربی کنکور مطرح را همراه با ویژگی‌های‌شان معرفی می‌کنیم که بتوانید انتخابی درست مطابق با نیازها و سلایق خود داشته باشید. این چهار کتاب عبارت‌اند از:
- ریاضیات جامع کنکور تجربی انتشارات خیلی سبز (جلد اول، جلد دوم)
- ریاضیات جامع کنکور تجربی انتشارات مهر و ماه (جلد اول، جلد دوم)
- ریاضیات جامع کنکور تجربی میکرو انتشارات گاج
- ریاضیات جامع کنکور تجربی انتشارات تخته سیاه
ریاضیات جامع کنکور تجربی انتشارات خیلی سبز
مجموعه‌ی دو جلدی ریاضیات جامع کنکور تجربی، نوشته‌ی سروش موئینی، رسول محسنی‌منش و دکتر کوروش اسلامی است که به ترتیب ۶۴۰ و ۳۹۶ صفحه دارند. در این مجموعه کتاب، کل ریاضیات تجربی در ۱۷ فصل (+ فصل صفر) ارائه شده است. در جلد اول این کتاب، درسنامه، تست، پاسخنامه کلیدی و پوستر روابط مهم ریاضیات کنکور ارائه شده است. درسنامه‌های این کتاب را باید تا حد زیادی خودآموز دانست و معمولاً هر دانش‌آموزی با هر سطح علمی می‌تواند از این کتاب استفاده‌های لازم را از آن ببرد. تست‌های این کتاب هم که تنوع زیادی دارند، از سطوح مختلف و از سوالات آزمون‌های قلم‌چی، کنکور، کتاب درسی و تالیفی هستند. در کنار هر یک از تست‌ها شکل یک ایموجی آورده شده که سوالات دشوار، ایموجی متفاوتی نسبت به سایر سوالات دارد. در پایان هر فصل نیز یک آزمون جامع آورده شده است. در جدول زیر فصل‌بندی و تعداد تست‌های هر فصل از این کتاب را خواهید دید.
در پایان جلد اول، یک پوستر با عنوان «روابط مهم ریاضی کنکور تجربی» تعبیه شده که باید از محل خط‌چین جدا و بر دیوار اتاق‌تان چسبیده شود. در این پوستر اطلاعات زیر درج شده است:
- شکل‌ها و حجم‌های هندسی
- نمودار توابع معروف
- فرمول‌های مشتق
- نقاط مشتق ناپذیر
- فرمول‌های مثلثاتی
- معادلات مثلثاتی
- انواع نقاط بحرانی
در جلد دوم که تنها پاسخنامه تشریحی تست‌های جلد اول است، برای هر کدام از تست‌ها توضیحات کاملی را ارائه داده و همچنین برای برخی از سوالات بیش از یک راه حل بیان کرده است. در ضمن اگر امکان حل سوال با استفاده از گزینه‌ها و عددگذاری وجود داشته، این روش نیز آورده شده که به طور کلی می‌توانیم بگوییم پاسخنامه تشریحی قابل قبولی از خود ارائه داده است.
ریاضیات جامع کنکور تجربی انتشارات مهر و ماه
ریاضیات جامع تجربی مهر و ماه هم مانند ریاضی تجربی خیلی سبز دو جلدی است که جلد اول ۶۶۳ صفحه و جلد دوم ۴۰۸ صفحه دارد. نویسندگان این مجموعه‌ی دو جلدی دکتر محمدرضا میرجلیلی، دکتر مهدی امیریان و دکتر منصور سعیدی هستند. کل مطالب ریاضیات تجربی در ۱۸ فصل (+ فصل صفر) گردآوری شده است. در جلد اول این مجموعه درسنامه، تست، پاسخنامه کلیدی و پوستر «نمودارها، فرمول‌ها و روابط مهم ریاضی تجربی» ارائه شده است. درسنامه‌ی هر فصل به طور کامل در ابتدای آن فصل آمده، البته مباحث محتلف، با تیترهای واضح از هم جدا شده‌اند. از ویژگی‌های این درسنامه می‌توان به مثال‌های حل شده‌ی زیاد آن اشاره کرد که در مسیر یادگیری کارساز خواهد بود. خودآموز بودن و نکات ریز و زیاد نیز از دیگر ویژگی‌های درسنامه‌ی این کتاب است. در پایان درسنامه‌ی هر فصل، بخشی به نام «فصل در یک نگاه» وجود دارد که می‌تواند منبعی مطمئن برای مرور مطالب فصل در زمانی کوتاه باشد. برای هر مبحث درسنامه، تست‌های جداگانه‌ای در نظر گرفته شده و تست‌های هر مبحث به سه قسمت زیر تقسیم می‌شوند:
- آموزش (%۴۵+): برای دستیابی به درصدهایی بالای ۴۵، باید علاوه بر مطالعه‌ی درسنامه، تست‌های مرحله‌ی آموزش را نیز به طور کامل حل کنید. تست‌های این قسمت، ساده و متوسط رو به پایین هستند.
- تثبیت (%۷۰+): دانش‌آموزانی که به درصدی بیش از ۷۰ می‌اندیشند، باید علاوه بر مطالعه‌ی درسنامه و حل تست‌های مرحله‌ی آموزش، تست‌های مرحله‌ی تثبیت را نیز به طور کامل حل کنند. سطح تست‌های این قسمت، متوسط رو به بالا است.
- تسلط (%۸۵+): اگر به دنبال درصدی بیش از ۸۵ در کنکور و آزمون‌های آزمایشی هستید، باید علاوه بر انجام تمامی مراحل قبل، تست‌های مرحله‌ی تسلط را نیز در دستور کار خود قرار دهند. تست‌های این قسمت معمولاً دشوار و ایده‌دار هستند.
در پایان هر فصل سوالات بسیار دشوار در بخش «برای ۱۰۰» و آزمون جامع فصل ارائه شده است. فصل‌بندی و تعداد تست‌های هر فصل از این کتاب را در زیر می‌بینید:
در جلد دوم این مجموعه، تنها پاسخنامه تشریحی ارائه شده که در این پاسخنامه روش‌های تستی به عنوان روش دوم حل بیان شده‌اند. در ضمن راهبردهای حل برخی از تیپ سوالات ذکر شده است.
ریاضیات جامع کنکور تجربی میکرو انتشارات گاج
کتاب ریاضیات جامع کنکور تجربی یک کتاب جلدی بوده که نوشته‌ی مهندس علی منصف شکری، مهندس سجاد عظمتی و با سرپرستی مهندس آریان حیدری است. این کتاب تمام مطالب ریاضی تجربی را در ۱۵ فصل و ۷۶۷ صفحه ارائه داده است. یکی از ویژگی‌هایی که آن را از سایر کتاب‌ها متمایز کرده، چاپ تمام رنگی و صفحه‌آرایی بسیار جذاب آن است. این کتاب درسنامه ندارد و تنها دارای تست و پاسخنامه تشریحی است. تست‌های این کتاب از سه نوع زیر هستند:
- تست‌های سبز: این دسته از تست‌ها که شماره سوال آن به رنگ سبز است، «واجب» نام گرفته‌اند. یعنی حل این تست‌ها برای همه‌ی دانش‌آموزان واجب و ضروری است. دانش‌آموزان در گام اول استفاده از این کتاب باید این تست‌ها را در اولویت قرار دهند تا مطالب در ذهن آن‌ها تثبیت شود. بیشترین تعداد تست‌های این کتاب همین تست‌های سبز است و تعداد آن‌ها دقیقاً ۲۷۸۰ تا است.
- تست‌های زرد: این تست‌ها با شماره سوال زرد رنگ مشخص شده‌اند. برخی از دانش‌آموزان به دنبال کتاب دوم برای حل تست هستند. این نوید را باید به این دسته از دانش‌آموزان داد که تست‌های زرد رنگ که مولفین کتاب، آن‌ها را تست «تسلط» نامیده‌اند، مانند کتاب دوم عمل می‌کند. به این معنا که بعد از حل تست‌های سبز به جای استفاده از کتاب دیگری، می‌توانید با حل این تست‌ها به تسلط کافی برسید. تعداد این تست‌ها حدوداً۹۰۰ تا است.
- تست‌های بنفش: این تست‌ها که نشانگر آن‌ها، بنفش بودن رنگ شماره سوال است، توسط مولفین IQ نام گرفته‌اند. تست‌های بنفش سطح بالاتری از کتاب درسی و حد معمول دارند و بیشتر دانش‌آموزان سخت‌کوش و مدارس برتر را مخاطب قرار داده است. اما عقیده‌ی من بعد از کنکور سراسری ۱۴۰۰ این است که تمامی دانش‌آموزان باید به حل این سوالات بپردازند، زیرا همانطور که بالاتر نیز گفته شد، سطح سوالات کنکور به سمت دشوار رفته است. بنابراین دانش‌آموزان باید خود را برای این سوالات آماده کنند. اغلب این تست‌ها در پایان هر فصل به صورت جداگانه ارائه شده‌اند. تعداد کل این تست‌ها در کتاب ۶۷۵ تا است.
تعداد تست‌ها و فصل‌بندی کتاب در جدول زیر نشان داده شده است.
در قسمت پاسخنامه تشریحی، چاپ رنگی این امکان را به نویسندگان داده که با استفاده از رنگ‌های مختلف منظور خود را برسانند؛ مثلاً به عنوان نمونه تمام جواب‌های آخر با رنگ سبز مشخص شده است یا در ابتدای بعضی از پاسخ‌ها فرمول یا جمله‌ای به رنگ صورتی دیده می‌شود که بیانگر نکته‌ی مربوط به آن سوال است. بررسی سایر گزینه‌ها نیز برای برخی سوالات صورت گرفته است.
ریاضیات جامع کنکور تجربی انتشارات تخته سیاه
کتابی که انتشارات تخته سیاه برای ریاضیات کنکور تجربی به چاپ رسانده تک جلدی بوده و در ۸۷۶ صفحه گردآوری شده است. نویسنده‌ی این کتاب مهندس بابک سادات بوده، که معلمان ریاضی توانمند در سطح کشور است. تعداد فصول این کتاب دقیقاً ۱۰ تا است که کل ریاضیات کنکور تجربی را در بر می‌گیرد. در درسنامه‌ی این کتاب، مهم‌ترین ویژگی را باید ارائه‌ی مطالب پایه دانست. همین موضوع باعث می‌شود دانش‌آموزان ضعیف‌ترین نیز بتوانند از این کتاب استفاده کنند و باید آن را خودآموز و کامل دانست. درسنامه‌های هر فصل به طور کامل در ابتدای آن آورده شده و سپس تست‌های آن ارائه شده است. از دیگر موارد می‌توان به کادر «اشتباهات رایج» اشاره کرد که شامل اشتباهاتی است که هر دانش‌آموزی ممکن است مرتکب آن شود. اما با یک تذکر احتمال ارتکاب به این اشتباه بسیار کم می‌شود. در برخی از قسمت‌ها نیز با بیان جملات طنز، ارتباط گیری دانش‌آموز با کتاب را بیشتر کرده است. در قسمت تست‌ها، سه نوع بخش تست برای هر فصل وجود دارد:
- قسمت اول (تست‌های کنکور): در این قسمت تمامی سوالات کنکور ۲۰ سال اخیر مرتبط با مباحث نظام جدید ارائه شده است.
- قسمت دوم (تست‌های روتین): بخش تست‌های روتین که بیشترین تعداد تست را در خود جای داده است، کاملاً استاندارد و در سطح کنکور بوده که در جهت تثبیت مطالب درسنامه ارائه شده است. این تست‌ها تلفیقی از تست‌های تالیفی و آزمون‌های آزمایشی است که پوشش کاملی بر تمرینات کتاب درسی داده است. در ضمن تمامی سوالات آزمون‌های آزمایشی با ذکر آزمون و سال آن همراه است.
- قسمت سوم (سوالات مخصوص ۱۰۰ در آزمون‌های آزمایشی): در این بخش سوالات دشوار ارائه شده و می‌تواند شما را در آزمون‌های آزمایشی و کنکور به درصد ۱۰۰ یا نزدیک به آن برساند.
در جدول زیر فصل‌بندی کتاب و تعداد تست‌های هر فصل ارائه شده است.
در پاسخنامه تشریحی این کتاب، راه حل‌ها به صورت مرحله به مرحله نوشته شده‌اند. روش عددگذاری یکی از مواردی است که به وفور در این پاسخنامه به چشم می‌خورد. در ضمن توضیحات فارسی لحن صمیمانه و محاوره‌ای شیرینی دارند.
جمع‌بندی
در این مطلب از چهار کتاب نام برده شده است که سه کتاب از نشرهای خیلی سبز، مهر و ماه و تخته سیاه تقریباً مشابه هستند و تمامی مواردی که یک کتاب جامع باید داشته باشد (درسنامه، تست و پاسخنامه تشریحی) را دارا هستند، بنابراین در انتخاب کتاب، سلیقه‌ی شخصی دانش‌آموز بسیار تاثیرگذار خواهد. من هم به عنوان دبیر ریاضی کنکور و کارشناس محتوایی کتب کمک آموزشی، سلیقه‌ی شخصی خودم را بیشتر نزدیک به ریاضیات جامع مهر و ماه می‌دانم. اصلی‌ترین دلیل این انتخاب سطح‌بندی تست‌ها به صورت کاملاً آموزشی است، گرچه در سایر کتب نیز این اتفاق رخ داده اما از نظر من این سطح‌بندی، بهتر و منطقی‌تر است. درباره‌ی ریاضیات جامع تجربی میکرو گاج هم باید بگویم که کتاب بسیار فوق‌العاده و کاملی است، اما به دلیل عدم وجود درسنامه تنها به دانش‌آموزانی پیشنهاد می‌شود که یا جزوه‌ی کاملی دارند و یا در کلاس ریاضی کنکور شرکت می‌کنند، پیشنهاد می‌شود. نکته‌ی قابل توجه، شبیه‌سازی عالی تست‌های ریاضی کنکور ۱۴۰۰ در قسمت تست‌های بنفش این کتاب است.