علوم و فنون ادبی، از درس‌های تخصصی در رشتهی علوم انسانی است. این درس از سال دهم به برنامه‌ی درسی دانش‌آموزان اضافه می‌شود و در هر سه پایه‌ی دهم، یازدهم و دوازدهم در فهرست کتاب‌های درسی قرار می‌گیرد. طبق آخرین اطلاعاتی که از شیوه‌ی برگزاری کنکور سراسری در دسترس است، این درس بالاترین ضریب در دفترچه‌ی سوالات را دارد و حتی می‌توانیم علوم و فنون ادبی را حیاتی‌ترین و سرنوشت‌سازترین درس در رشتهی انسانی بدانیم. با علم بر این اهمیت، لازم است در انتخاب منبع آموزشی، بانک تست و برنامه‌ریزی برای مطالعه، وسواس و دقت بیشتری به خرج دهیم. از طرفی مباحثی که شانس حضور بالایی در کنکورهای سراسری دارند، ترکیبی از مطالب موجود در سه کتاب دهم، یازدهم و دوازدهم هستند. درواقع برای کسب نتیجه‌ای مطلوب، باید زمان و دقت کافی را به مطالعه‌ی هر یک از پایه‌ها اختصاص دهید. در ادامه‌ی این مطلب به بررسی سه مورد از منابع مطرح و پرفروش درس علوم و فنون ادبی در پایه‌ی یازدهم می‌پردازیم:
- علوم و فنون ادبی یازدهم مشاوران آموزش
- علوم و فنون ادبی یازدهم میکرو گاج
- علوم و فنون ادبی یازدهم خیلی‌سبز
بررسی ساختاری بهترین منابع علوم و فنون ادبی یازدهم
هر سه کتاب علوم و فنون ادبی یازدهم (از انتشارات مشاوران آموزش، خیلی‌سبز و میکرو گاج) در قالب یک کتاب تک‌جلدی با حجم نسبتا کم چاپ شده‌اند. این موضوع سبب شده مطالعه‌ی هر یک کتاب‌ها در بازه‌های زمانی نسبتا کوتاه، مثل ایام جمع‌بندی و ماه‌های انتهایی سال تحصیلی نیز ممکن شود و داوطلب از نظر زمانی، مشکل جدی نداشته باشد. درسنامه‌های آموزشی، پرسش‌های چهارگزینه‌ای و پاسخنامه‌ی تشریحی، بخش‌های اصلی هر سه اثر هستند. کتاب مشاوران آموزش علاوه بر بخش‌های یاد شده، تعدادی سوال و آزمون تشریحی را نیز در بر می‌گیرد؛ به همین دلیل مطالعه‌ی این سری از پرسش‌های کتاب علوم و فنون مشاوران آموزش می‌تواند برای امتحانات کلاسی و نهایی کاربردی‌تر باشد. دو کتاب خیلی‌سبز و میکرو گاج، برای آمادگی شرکت در آزمون‌های آزمایشی و کنکورهای سراسری بهتر هستند چرا که هم در بخش درسنامه و هم در بانک سوال، یک پله فراتر از حالت معمول و ساده هستند.
لحن مولفان در کتاب‌های علوم و فنون ادبی مشاوران آموزش و میکرو گاج، رسمی و روان است اما لحن طنز، از ویژگی‌های بارز مجموعه کتاب‌های خیلی‌سبز است که در این اثر نیز به چشم می‌خورد. این موضوع می‌تواند نقش مهمی در فرآیند مطالعه‌ی داوطلب داشته باشد و در نهایت به ارتباط بهتر میان مخاطب و محتوای کتاب منجر شود.
در چاپ کتاب علوم و فنون ادبی میکرو، کاغذی با رنگ کاهی و مات به کار رفته است؛ رنگ‌های آبی و طوسی در صفحه‌آرایی به کار رفته‌اند و نمودارهای جمع‌بندی، جدول‌های مقایسه و کادرهای رنگی در قسمت‌های مختلف از کتاب به تعداد بالایی دیده می‌شوند.
کاغذ مورد استفاده در برگه‌های کتاب علوم و فنون ادبی مشاوران آموزش، کاغذ سفید است که استحکام و ضخامت قابل قبولی دارد. رنگ‌های سبز و طوسی در بخش‌های مختلف کتاب به چشم می‌خورند و صفحه‌آرایی کتاب ساده است. کتاب علوم و فنون ادبی خیلی‌سبز، از نظر ظاهری نسبت به دو گزینه‌ی دیگر جذاب‌تر است. کاغذ سفید در چاپ آن به کار رفته و رنگ‌های آبی و طوسی در ترکیب با کاغذ سفید، جلوه‌ی زیبایی به صفحات بخشیده‌اند. کادربندی قسمت‌های مختلف، نمودارهای مقایسه و جدول‌های جمع‌بندی به تعداد بیشتری در این کتاب به چشم می‌خورند.
بررسی و مقایسه‌ی درسنامه‌های بهترین منابع علوم و فنون ادبی یازدهم
درس علوم و فنون، از جمله درس‌هایی است که داوطلب علاوه بر تسلط بر حفظیات و مفاهیم کلی، باید قلق‌ها و تکنیک‌هایی را نیز بیاموزد. بنابر این نمی‌توان صرفا با روخوانی درسنامه و جزوه یا تماشای ویدیوی آموزشی، درک کاملی از موضوع داشت و در ادامه، عملکردی مطلوب در جلسه‌ی آزمون و امتحان از خود نشان داد.
درسنامه‌های آموزشی از مهم‌ترین قسمت‌های هر سه کتاب علوم و فنون ادبی خیلی‌سبز، میکرو گاج و مشاوران آموزش است. در این درسنامه‌ها مولفان آموزش موضوعات و مفاهیم را از ساده‌ترین سطح ممکن آغاز کرده‌اند و پله‌به‌پله بر دشواری مطالب افزوده‌اند. این ویژگی در دو کتاب از انتشارات خیلی‌سبز و میکرو گاج، نسبت به مشاوران آموزش با قوت بیشتری به چشم می‌خورد. به عبارتی اگر به دنبال منبعی هستید که تمام نیازهای آموزشی شما در سطح مقدماتی تا پیشرفته را پوشش دهد، دو اثر ذکر شده گزینه‌های بهتری هستند. توضیحات نوشته شده در هر درسنامه از این کتاب‌ها، ساده و قابل فهم هستند. در هیچ یک از این درسنامه‌ها، پاراگراف‌های طولانی و جملات گنگ و نامفهوم که صرفا به حجم درسنامه افزوده‌اند و ارزش علمی ندارند، دیده نمی‌شود. جملات کوتاه و کاربردی از ویژگی‌های بارز درسنامه‌های هر سه کتاب هستند اما اگر بخواهیم در این قسمت گیرایی درسنامه را معیار قرار داده و سه کتاب را از این نظر مقایسه کنیم، دنبال کردن سیر آموزش با درسنامه‌های کتاب خیلی‌سبز برای مخاطب ساده‌تر و جذاب‌تر است؛ علت این موضوع نیز لحن و طراحی درسنامه است. انتخاب دوم کتاب میکرو گاج است و مشاوران آموزش، در این مورد گزینه‌ی پیشنهادی آخر است.
بررسی و مقایسه‌ی تست‌های بهترین منابع علوم و فنون ادبی یازدهم
مجموعه کتاب‌های خیلی‌سبز، سال‌هاست در لیست منابع محبوب و پرفروش قرار دارند و علت اصلی این موضوع کیفیت بالای مطالب در قسمت‌های مختلف کتاب، از جمله بانک تست، است. این ویژگی در کتاب علوم و فنون ادبی پایه یازدهم خیلی‌سبز نیز قابل درک و دریافت است. سوالات با دقت و وسواس بالایی انتخاب و طراحی شده‌اند و اغلب سطح متوسط و متوسط به بالایی دارند. تنوع بالایی در میان تیپ‌های سوالی موجود در این کتاب به چشم می‌خورد. همین موضوع سبب می‌شود دانش‌آموز با بررسی همین تعداد تست، با استراتژی‌های حل بیشتری آشنا شود و آمادگی کامل‌تری برای پاسخ به سوالات در موقعیت‌های مختلف داشته باشد.
کتاب مشاوران آموزش، علاوه‌بر پرسش‌های چهارگزینه‌ای، سوالات و آزمون‌های تشریحی را نیز پوشش می‌دهد. این دسته از سوالات سطح ساده‌ای دارند و سوژه‌های سوالی معمول و رایج را در بر می‌گیرند که شانس حضور آن‌ها فقط در امتحانات کلاسی و نهایی بالا است. اگر برای شب‌های امتحان به دنبال کتابی هستید که سطح ساده‌ای دارد و مطالب کتاب درسی را به طور کامل پوشش می‌دهد، می‌توانید به مطالعه‌ی این اثر بپردازید. کتاب علوم و فنون ادبی میکرو گاج، یکی از کامل‌ترین مجموعه‌های تستی در پایه‌ی یازدهم را دارد. سوالات هر درس به دو دسته‌ی تالیفی و گزینشی از میان کنکورهای سراسری تقسیم شده است. سوالات سطح متوسطی دارند و تیپ‌های سوالی متفاوت در کتاب گنجانده شده است.
بررسی پاسخنامه‌های بهترین منابع علوم و فنون ادبی یازدهم
هر سه کتاب علوم و فنون ادبی یازدهم از انتشارات خیلی‌سبز، میکرو گاج و مشاوران آموزش، پاسخنامه‌ی تشریحی دارند؛ کتاب خیلی‌سبز پاسخنامه‌ای کلیدی نیز برای تست‌ها عرضه کرده است. این پاسخنامه‌ها کامل و جامع نوشته شده‌اند و مولفان تلاش کرده‌اند با ارائه‌ی این پاسخنامه، ابهامات و سوالات مخاطب را رفع نمایند. این موضوع در پاسخنامه‌ی کتاب خیلی‌سبز پررنگ‌تر و ملموس‌تر است. پاسخنامه‌ی این کتاب، همانند درسنامه، کامل‌تر از دو اثر دیگر نوشته شده است. در هر سه پاسخنامه مولفان علاوه‌بر روش اصلی و مصوب کتاب درسی، شیوه‌های حل دیگری نیز پیشنهاد کرده‌اند تا مهارت و سرعت مخاطب افزایش یابد.
در پاسخنامه‌ی تشریحی خیلی‌سبز و میکرو گاج، مولفان تلاش کرده‌اند صفر تا صد روند رسیدن به پاسخ صحیح سوال را تشریح کنند. در اغلب سوالات، هر چهار گزینه‌ی سوال تحلیل شده تا دانش‌آموز درک بهتری از موضوع داشته باشد و حین بررسی پاسخنامه، نکات و مطالب بیشتری را مرور نماید. این موضوع در کتاب مشاوران آموزش کم‌رنگ‌تر است و تمرکز اصلی مولفان بر تالیف و طراحی نمونه سوالات تشریحی بوده است.
جمع‌بندی
- ویژگی‌های ظاهری
از میان سه کتابی که در این مطلب بررسی کردیم، کتاب علوم و فنون ادبی یازدهم خیلی‌سبز، از نظر صفحه‌آرایی و جذابیت ظاهری عملکرد بهتری داشته است. دو گزینه‌ی دیگر تقریبا وضعیت مشابهی دارند.
- درسنامه‌ها
درسنامه‌های هر سه اثر، آموزش و تدریس را از پایه‌ای‌ترین سطح ممکن آغاز کرده‌اند؛ اما مطالب پیشرفته‌تر در دو اثر خیلی‌سبز و میکرو گاج با قوت بیشتری بیان شده‌اند.
- بانک تست
بانک تست کتاب‌های خیلی‌سبز و میکرو گاج، نسبت به مشاوران آموزش غنی‌تر است و تنوع بالاتری در تیپ‌های تستی به چشم می‌خورد. این موضوع از اهمیت بالایی برخوردار است چرا که دانش‌آموز توانایی تحلیل مسئله از زوایای مختلف را می‌آموزد و می‌تواند در پاسخ به سوالات متفاوت، عملکرد بهتری از خود نشان دهد.
- نمونه سوال تشریحی
از بین سه اثر بررسی شده، کتاب علوم و فنون ادبی یازدهم مشاوران آموزش، تنها کتابی است که نمونه سوال تشریحی و آزمون تشریحی را در بر گرفته است و می‌تواند برای امتحانات کلاسی و نهایی، گزینه‌ی مناسب‌تری به شمار رود
- پاسخنامه
پاسخنامه‌ی دو کتاب خیلی‌سبز و میکرو گاج کامل‌تر نوشته شده است؛ در این دو پاسخنامه هر چهار گزینه‌ی سوال تحلیل شده و روند رسیدن به جواب آخر، مفصل‌تر تشریح شده است.