معرفی بهترین منابع کمک‌آموزشی ریاضی هشتم تیزهوشان

ریاضی یک درس مفهومی است که به جای به خاطر سپردن نکات با محوریت حل خلاقانه‌ی مسائل کار می‌کند. این درس از بدو ورود دانش‌آموزان به مدرسه تا پایه‌ی دوازدهم به آن‌ها یاد داده می‌شود. ماهیت درس ریاضی به گونه‌ای است که دانش‌آموزان باید این درس را از پایه به خوبی متوجه شوند تا بتوانند در دوره‌ی متوسطه‌ی دوم و در نهایت در کنکور نیز موفق عمل کنند. از طرفی سطح کتب درسی ریاضی دوره‌ی متوسطه‌ی اول به گونه‌ای است که مناسب تمام دانش‌آموزان کشور باشد و به همین دلیل دانش‌آموزان قوی و تیزهوش عموماً به چالش بیشتری نیاز دارند. کتب کمک آموزشی مختلفی مختص دانش‌آموزان تیزهوش تألیف شده است. در این جا، ما بر منابع کمک آموزشی ریاضی پایه‌ی هشتم تمرکز کرده‌ایم و می‌خواهیم کتبی را که در این درس مختص دانش‌آموزان قوی و تیزهوش تألیف  شده است، معرفی و بررسی نماییم. در این راستا، پنج کتاب زیر معرفی خواهد شد:

• ریاضی تیزهوشان هشتم متوسطه از انتشارات کاهه
• ریاضیات هشتم (دوم متوسطه – دوره‌ی اول) قابل استفاده‌ی دانش‌آموزان مدارس تیزهوشان از انتشارات مبتکران
• پرسش‌های چهار گزینه‌ای ریاضی تیزهوشان هشتم از انتشارات خیلی سبز (۲ جلدی)
• ریاضی هشتم ویژه استعدادهای  درخشان از مجموعه کتاب‌های علامه حلی انتشارات حلی
• ریاضی هشتم تیزهوشان از انتشارات مهر و ماه

۵ کتاب فوق از بهترین منابع موجود برای درس ریاضی پایه هشتم مختص تیزهوشان هستند و همگی سطح بالایی دارند. جزئیات این کتب در بخش‌های بعدی توضیح داده شده و بخش‌های مختلف آن‌ها با هم مقایسه گشته است.

بررسی ویژگی‌های کلی محتوا و ساختار بهترین منابع ریاضی هشتم تیزهوشان

تمامی کتب یاد شده در ابتدای این متن، محتوای کامل و جامعی دارند و برای تقویت پایه‌ی ریاضی و کسب تسلط بالا بر مباحث این درس کفایت می‌کنند. هر پنج کتاب دارای تعداد زیادی سؤال و پاسخنامه هستند. در ضمن، به جز کتاب مهر و ماه، باقی کتب درسنامه‌های  بسیار مفیدی نیز ارائه نموده‌اند. برای اطلاع از مؤلفان و سال چاپ این کتب به جدول زیر دقت نمایید:

همان طور که از جدول بالا نیز مشخص است دو کتاب خیلی سبز و مبتکران از قدیمی‌ترین کتب در حوزه‌ی ریاضیات تیزهوشان هشتم هستند و دو کتاب علامه حلی و مهر و ماه از جدیدترین. البته لزوماً قدیمی یا جدید بودن یک کتاب معیار مناسبی برای تشخیص خوب بودن آن نیست. از منظر ظاهری، می‌توان این کتب را تقریباً هم‌سطح دانست. چاپ کتاب علامه حلی به صورت تمام رنگ است ولی در این کتاب در بخش مربوط به هر فصل از یک رنگ مکمل مشخص استفاده شده است. رنگ‌های مکمل استفاده شده در کتب دیگر در کل کتب ثابت هستند. کتاب کاهه البته به صورت سیاه و سفید چاپ شده است که باعث شده است ظاهر صفحات آن سبت به کتب دیگر کمی خشک باشد. کیفیت کاغذ و صفحه‌آرایی هر ۵ کتاب نیز مطلوب است. از منظر محتوا، همان طور که گفتیم، هر ۵ کتاب  کامل  و جامع هستند اما تفاوت‌های ساختاری و محتوایی فراوانی نیز بین آن‌ها مشاهده می‌شود. برای کسب دیدی بهتر به کلیات محتوای این ۵ کتاب به جدول زیر دقت نمایید:

بررسی و مقایسه‌ی درسنامه‌های بهترین منابع ریاضی هشتم تیزهوشان

همان طور که در جدول بخش قبل دیدیم، تمامی کتب معرفی شده به جز کتاب مهر و ماه دارای درسنامه‌های آموزشی هستند.  هر ۴ کتاب درسنامه‌های مفصلی ارائه کرده‌اند و سعی کرده‌اند مطالب را به صورت مفهومی و عمیق در ذهن دانش‌آموزان جا بیندازند. درسنامه‌ها در هر ۴ کتاب مطابق کتاب درسی در ۹ فصل قرار داده شده‌اند و مطالب هر فصل نیز تیتربندی شده و هر تیتر را همراه مثال و توضیح فراوان آموزش داده شده است. در میان ۴ کتاب مورد بحث درسنامه‌های کتاب علامه حلی بیشتر جلب توجه می‌کند. توضیحات این کتاب لحن صمیمانه‌تری دارند و از تکنیک بازی و ریاضی نیز در این کتاب جهت لذت‌بخش کردن یادگیری ریاضی برای دانش‌آموزان به نحو احسنت استفاده شده است. کتب دیگر با اینکه درسنامه‌هایشان کامل و جامع است اما جذابیت و خلاقیت درسنامه‌های کتاب علامه حلی را ندارند. در جدول زیر شماری از ویژگی‌هایی که یک درسنامه‌ی مفید و مؤثر باید داشته باشد، عنوان شده است نشان داده شده است که درسنامه‌های کدام کتاب‌ها دارای کدام یک از این ویژگی‌ها هستند.

در خصوص مسائل ذکر شده در درسنامه‌ها، باید متذکر شویم که بیشترین تعداد مسئله در درسنامه‌های سه کتاب مبتکران، خیلی سبز و علامه حلی ارائه گشته است و کتاب کاهه نمونه سؤال کمتری در بخش درسنامه‌ی خود جای داده است.

بررسی و مقایسه‌ی سؤالات بهترین منابع ریاضی پایه‌ی هشتم تیزهوشان

برخلاف دوره‌ی دوم متوسطه که تمرکز اصلی دانش‌آموزان بر تست است، در پایه‌ی هشتم دانش‌آموزان باید هم بتوانند از پس حل مسائل تشریحی بربیایند و هم تست. در این راستا دو کتاب علامه حلی و مبتکران هم تست دارند و هم تمرین تشریحی؛ سه کتاب دیگر اما تنها به ارائه‌ی تست اکتفا نموده‌اند. آن چه که در بانک تست تمامی این ۵ کتاب وجود دارد، پوشش تمامی مطالب و طبقه‌بندی موضوعی سؤالات است. البته در کتاب مبتکران تست‌های تمامی فصول در انتهای کتاب قرار داده شده است و به جز تفکیک فصل به فصل، طبقه‌بندی جزئی‌تری برای فصول لحاظ نشده است. سؤالات و به ویژه تست‌های این کتاب‌ها ازز منابع مخختلفی ارائه گشته‌اند و هرکتاب تعداد زیادی سؤال تألیفی ارزشمند نیز ارائه نموده است. در دو کتاب مهر و ماه و مبتکران هیچ منبعی برای تست‌ها ذکر نشده است اما سه کتاب دیگر آدرس سؤالات غیر تألیفی خود را در کنار هر سؤال نوشته‌اند. برخی از منابعی که سؤالات این کتاب‌ها از آن‌ها استخراج شده‌اند، به شرح زیر است:

• منابع سؤالات کتاب خیلی سبز: آزمون سنجه، انرژی اتمی، المپیاد ریاضی ایران و سایر کشورها، مسابقه ریاضی کانگورو، علامه طباطبایی، نمونه دولتی، تیزهوشان، آزمون پیشرفت تحصیلی تیزهوشان، روبوکاپ، آزمون TIMSS، مفید و …
• منابع سؤالات کتاب علامه حلی: کتاب تکمیلی سمپاد، مسابقه ریاضی کانگورو، IMC، پیشرفت تحصیلی سمپاد، آزمون علامه حلی، مسابقات ریاضی استرالیا و …
• منابع سؤالات کتاب کاهه: آزمون TIMSS، مسابقه ریاضی کانگورو، علامه طباطبایی، انرژی اتمی، مفید، المپیاد ریاضی ایران و سایر کشورها، نمونه دولتی، مسابقات ریاضی استرالیا، سابقات ریاضی انگلستان، آزمون پیشرفت تحصیلی تیزهوشان و …

یکی از ویژگی‌های بسیار خوب بانک سؤال کتاب کاهه مخص کردن سؤالات پرتکرار در آزمون‌های مختلف است. در ضمن این کتاب سؤالات ترکیبی و خلاقیتی هر فصل در در انتهای آن فصل در بخشی مجزا قرار داده است. یک ویژگی بسیار خوب بانک سؤال کتاب علامه حلی نیز ارائه سبک جدیدی از سؤالات مفهومی است. در این سبک یک آزمون به همراه پاسخ به دانش‌آموزان داده شده و از آن‌ها خواسته می‌شود که پاسخ‌های ارائه شده در آزمون را تصحیح کنند. این کار به تعمیق یادگیری دانش‌آموزان بسیار کمک می‌کند. دو کتاب علامه حلی و مبتکران سؤالات دشوارتر هر فصل را با علامتی خاص مشخص کرده‌اند. جدول زیر این ۵ کتاب‌ را از منظر تعداد تست‌ها و تمارین تشریحی مقایسه کرده است. این جدول به ما نشان می‌دهد که دو کتاب مبتکران و علامه حلی چون تمارین تشریحی دارند، تعداد تست خیلی کمتری نسبت به باقی کتاب‌ها ارائه نموده‌اند. در ضمن، دو کتاب خیلی سبز و کاهه به ترتیب بیشترین تعداد تست را دارند.

بررسی و مقایسه‌ی پاسخنامه‌های بهترین منابع ریاضی پایه‌ی هشتم مختص تیزهوشان

کتاب مبتکران برای  تست‌ها تنها پاسخ کلیدی و برای تمارین تشریحی فقط جواب آخر سؤالات را ارائه نموده است. باقی کتب اما پاسخنامه‌ی تشریحی مفصل تمامی سؤالات خود را ارائه کرده‌اند. البته پاسخ تشریحی سؤالات کتاب خیلی سبز در جلد دوم این کتاب قرار داده شده است که باید به طور جداگانه آن را خریداری نمود. جدول زیر ویژگی‌های پاسخنامه‌ی تشریحی این ۴ کتاب را نشان داده است:

جمع‌بندی و کلام آخر

در این متن ۵ مورد از بهترین و محبوب‌ترین کتاب‌های کمک آموزشی ریاضی پایه‌ی هشتم مختص تیزهوشان یعنی کتب انتشارات خیلی سبز، کاهه، مبتکران، مهر و ماه و علامه حلی معرفی شده و با هم مقایسه گشته‌اند. هر کدام از این ۵ کتاب به تنهایی برای یادگیری عمیق ریاضی، تقویت پایه، کسب تسلط و بالا بردن مهارت حل مسئله کامل و کافی هستند؛ اما تفاوت‌های آن‌ها باعث شده است که هر  کتاب برای عده‌ای از دانش‌آموزان بهترین انتخاب باشد. به طور خیلی خلاصه هنگام خرید کتاب به نکات زیر دقت کنید:

• اگر فقط به دنبال منبع تست هستید و نیازی به درسنامه ندارید، کتاب مهر و ماه را انتخاب کنید.
• اگر می‌خواهید محتوای درسنامه و سؤال را از محتوای پاسخنامه به صورت مجزا خریداری نمایید، کتاب ۲ جلدی خیلی سبز را انتخاب کنید.
• اگر می‌خواهید کتابتان پاسخنامه‌ی تشریحی مفصل داشته باشد، کتاب مبتکران را انتخاب نکنید.
• اگر می‌خواهید کتابتان هم تست داشته باشد و هم تمرین تشریحی، کتاب علامه حلی و یا مبتکران را انتخاب کنید.
• اگر به دنبال تعداد بالای تست هستید، کتاب کاهه را انتخاب نمایید.
• اگر به دنبال یادگیری ریاضی با روشی جذاب و نسبتاً سرگرم‌کننده هستید، کتاب علامه حلی را انتخاب کنید.