کتاب «پرسش‌های چهار گزینه‌ای فیزیک ۳ رشته‌ی ریاضی» یا «فیزیک دوازدهم تست رشته‌ی ریاضی» از انتشارات خیلی سبز، با رویکردی کاملاً تستی به عرصه‌ی تحریر پیوسته است. مخاطبین این کتاب، دانش‌آموزان پایه‌ی دوازدهم و کنکوری‌ها در رشته‌ی ریاضی هستند. نویسندگان کتاب مذکور، آقایان «رضا سبز میدانی، فرید شهریاری، مهدی هاشمی، نوید شاهی و ایمان سلیمان زاده» هستند، که در دو جلد تنظیم شده است. شیوه‌ی بیان و لحن ارائه‌ی مطالب در هر دو جلد نسبتاً رسمی اما ساده و قابل فهم است.
فیزیک در کنکور رشته‌ی ریاضی
یکی از ۳ درس اختصاصی رشته‌ی ریاضی فیزیک در کنکور سراسری، فیزیک است. از این درس، ۴۵ سؤال در کنکور مطرح می‌شود که ۵۵ دقیقه، زمان برای پاسخگویی به آن دارید. ضریب‌های درس فیزیک در هر زیرگروه به شرح زیر است:
- زیرگروه ۱: ضریب ۳
- زیرگروه ۲: ضریب ۳
- زیرگروه ۳: ضریب ۲
با توجه به ضرایب بالا، بعد از ریاضی بیشترین ضریب را درس فیزیک دارد. در ضمن اگر ضریب ۳ جداگانه‌ای که دروس اختصاصی نسبت به دروس عمومی دارند را در نظر بگیرید، آنجاست که اهمیت درس فیزیک بیش از پیش نمایان می‌شود. بودجه‌بندی کامل فیزیک کنکور در رشته‌ی ریاضی را در جدول زیر می‌توانید ببینید.
| پایه | ردیف | عنوان فصل | تعداد تست | مجموع | درصد |
| دهم | ۱ | فیزیک و اندازه‌گیری | ۱ | ۱۲ | ۲۷% |
| ۲ | ویژگی‌های فیزیکی مواد | ۳ | |||
| ۳ | کار، انرژی و توان | ۲ | |||
| ۴ | دما و گرما | ۳ | |||
| ۵ | ترمودینامیک | ۳ | |||
| یازدهم | ۱ | الکتریسیته‌ی ساکن | ۵ | ۱۳ | ۲۹% |
| ۲ | جریان الکتریکی و مدارهای جریان مستقیم | ۴ | |||
| ۳ | مغناطیس | ۲ | |||
| ۴ | القای الکترومغناطیسی و جریان متناوب | ۲ | |||
| دوازدهم | ۱ | حرکت بر خط راست | ۴ | ۲۰ | ۴۴% |
| ۲ | دینامیک و حرکت دایره‌ای | ۶ | |||
| ۳ | نوسان و موج | ۴ | |||
| ۴ | برهم کنش‌های موج | ۲ | |||
| ۵ | آشنایی با فیزیک اتمی | ۲ | |||
| ۶ | آشنایی با فیزیک هسته‌ای | ۲ |
بدیهی است که آمار بالا قطعی نیست و امکان تغییر در حد یک سؤال وجود دارد. در این آمار، فیزیک دوازدهم با ۲۰ سؤال، حدود ۴۴ درصد فیزیک کنکور را در برمی‌گیرد. از این بین فصل‌های اول تا سوم، از اهمیت ویژه‌ای برخوردارند و تعداد سؤالات مطرح شده از آن‌ها قابل توجه است.
فیزیک دوازدهم تست رشته‌ی ریاضی خیلی سبز جلد اول
جلد اول کتاب فیزیک دوازدهم ریاضی خیلی سبز با ۲۸۸ صفحه، شامل تست‌ها و پاسخنامه کلیدی است. در ابتدای کتاب، قسمتی به نام «چند مهارت ریاضی مهم» دیده می‌شود که شامل بخش‌های نسبت‌ها در فرمول‌های فیزیک، درصد تغییرات کمیت‌های فیزیکی و نسبت‌های مهم هندسی است. این قسمت، برای سؤالاتی در فیزیک قابل استفاده‌اند که ترکیبی از ریاضی و فیزیک هستند و در چند سال اخیر، نسبت به گذشته در کنکور رایج‌تر شده‌اند. برای حل سؤالات پارامتری که با چند برابر کردن یک یا چند کمیت در فرمول فیزیکی، نسبت حالت اولیه به حالت ثانویه یا برعکس را می‌خواهد، دانش‌آموز باید درک خوبی نسبت به عملگرهای ریاضی داشته باشد تا بتواند به پاسخ درست برسد، در بخش نسبت‌ها در فرمول‌های فیزیک، به طور کامل بررسی شده‌اند. بخش دیگر به نام درصد تغییرات کمیت‌های فیزیکی، در سؤالاتی که میزان درصد کاهش یا افزایش مقدار یک کمیت را می‌خواهد، قابل استفاده خواهد بود. همچنین هندسه در حل سؤالات فیزیک به‌ویژه فصل‌های ۱ تا ۴ فیزیک دوازدهم، نقش مهمی دارد؛ که پیش‌نیازهای هندسی فیزیک، در بخش نسبت‌های مهم هندسی آورده شده است. در قسمت چند مهارت ریاضی مهم چندین مثال با ارائه‌ی راه حل‌هایی گام به گام، دانش‌آموزان را با نوع سؤالات از این دسته و روش‌های حل آن آشنا می‌کند. در قسمت سؤالات چهار گزینه‌ای، هر فصل به چند بخش تقسیم می‌شود؛ که هر بخش شامل چندین عنوان تست است. این نوع طبقه‌بندی، فراگیری مطالب را برای دانش‌آموزان، ساده‌تر می‌کند. در ضمن، این ویژگی برای دانش‌آموزانی که در آزمون‌های آزمایشی شرکت می‌کنند، بسیار کاربردی است. یکی از ویژگی‌های بخش تست‌ها که تقریباً در همه‌ی کتاب‌های انتشارات خیلی سبز، رعایت شده است، توضیحاتی درباره‌ی تست‌ها است و تقریباً با این توضیحات، تیپ‌بندی انواع سؤالات مشخص می‌شود. مثلاً در صفحه‌ی ۷۳ این چنین آمده است:
فیزیک دوازدهم ریاضی تست خیلی سبز (جلد اول)
بعضی از تست‌های سقوط آزاد رو (چه سرعت اولیه‌شون صفر باشه و چه نباشه) می‌شه با اصل پایستگی انرژی مکانیکی هم حل کرد. برای همین حل این مدل تست‌ها رو باید بلد باشید. البته همون طور که در درسنامه گفتیم، رابطه‌ی مستقل از زمان نتیجه‌ی اصل پایستگی انرژی است و ما در حل این تستا از رابطه‌ی مستقل از زمان استفاده کردیم. شماره‌ی برخی تست‌ها در این کتاب، آبی رنگ است. این تست‌ها، برای دانش‌آموزانی که وقت کمی برای تست‌زنی دارند، در نظر گرفته شده است. به عبارتی این تست‌ها کمترین تعداد تستی است که دانش‌آموز برای رسیدن به یک درصد قابل قبول باید حل کند. البته توصیه می‌شود همه‌ی تست‌ها را بررسی کنید. چرا که در پس هر تست، نکات خوبی نهفته شده است. آزمون‌های جامع که محک خوبی برای دانش‌آموزان است، به دو صورت در این کتاب دیده می‌شود. در بالا ذکر شد که هر فصل به چند بخش تقسیم می‌شود. در پایان هر بخش یک آزمونک جامع وجود دارد. و بعد از اتمام تست‌های هر فصل نیز بر اساس حجم و اهمیت آن فصل در کنکور، ۱ یا ۲ آزمون جامع ارائه شده است. تعداد سؤالات آزمونک‌ها و آزمون‌ها متغیر است. اما بهتر است آن‌ها به صورت زمان‌دار از خود آزمون بگیرید. برای زمان‌بندی هر آزمون، تعداد سؤالات هر آزمون جامع را مطابق کنکور در ۷۳ ثانیه ضرب کنید، تا زمان استانداردی به دست آید. آخرین بخش تست‌های هر فصل تست‌های سری Z هستند. این تست‌ها از سطح بالاتری برخوردار هستند و بیشتر برای استفاده‌ی دانش‌آموزان قوی در کتاب گنجانده شده‌اند. دانش‌آموزانی که از لحاظ علمی در سطح پایین‌تری هستند، می‌توانند از حل و بررسی این سؤالات صرف‌نظر کنند.
در کنار برخی تیتر‌ها، نوشته‌ای با عنوان «مطالعه‌ی نیمه آزاد» دیده می‌شود. به گفته‌ی مؤلفین کتاب، این تست‌ها برای محکم کاری در کتاب آورده شده‌اند. در کتاب درسی فیزیک دوازدهم، این مباحث به طور مستقیم، بیان نشده است، اما با استفاده از مفاهیم موجود در کتاب درسی، قابل استنباط خواهد بود. سؤالی که پیش می‌آید این است که آیا از این مباحث سؤالی در کنکور مطرح می‌شود؟ باید این مطالب را بخوانیم؟ حقیقت این است که پاسخ قاطعانه‌ای برای این سؤال وجود ندارد. اگر فرصت داشتید آن‌ها را مطالعه کنید، در غیر این صورت، از آن‌ها صرف‌نظر کنید (در اولویت آخر باشند). تست‌های این کتاب از سؤالات کنکور سال‌های اخیر، آزمون‌های قلم‌چی، تست‌های برگرفته از کتاب درسی و تألیفی هستند. البته برخی از سؤالات کنکور نظام قدیم را که با کتاب‌های نظام جدید مغایرت دارند، با تغییر کوچکی در کتاب درج کرده‌اند. تعداد تست‌های این کتاب در یک نگاه:
| ردیف | عنوان فصل | تعداد تست |
| ۱ | حرکت بر خط راست | ۷۰۰ |
| ۲ | دینامیک و حرکت دایره‌ای | ۵۸۵ |
| ۳ | نوسان و موج | ۵۶۸ |
| ۴ | برهم کنش‌های موج | ۴۴۱ |
| ۵ | آشنایی با فیزیک اتمی | ۱۷۸ |
| ۶ | آشنایی با فیزیک هسته‌ای | ۱۹۵ |
| مجموع | – – – – – | ۲۶۶۷ |
در آخرین صفحات (۲۸۴ تا ۲۸۸) جلد اول کتاب فیزیک دوازدهم ریاضی خیلی سبز، پاسخنامه کلیدی همه‌ی تست‌ها آورده شده است.
فیزیک دوازدهم تست رشته‌ی ریاضی خیلی سبز جلد دوم
جلد دوم فیزیک دوازدهم تست رشته‌ی ریاضی خیلی سبز، به مراتب از جلد اول قطورتر است. جلد دوم با ۶۲۹ صفحه در برگیرنده‌ی درسنامه‌ها و پاسخ تشریحی سؤالات جلد اول است. برای هر بخش از تست‌های جلد اول، درسنامه‌ای مجزا در جلد دوم دیده می‌شود. درسنامه‌ها با زبانی ساده و قابل فهم، از پایه‌ای‌ترین مطالب هر فصل شروع می‌شود و به گونه‌ای است که دانش‌آموز با پیش‌زمینه‌ی حداقلی نیز می‌تواند آن را بفهمد. در کادرهای آبی رنگ، تست‌های برای مثال آورده شده که پاسخ آن‌ها دانش‌آموزان را با روش حل سؤالات آشنا می‌کند. در قسمت‌هایی از درسنامه، فونت نوشته‌ها با فونت اصلی متغیر است که زبانی عامیانه و تقریباً طنز دارد. تیتر «حواستون باشه !» از تیترهای پرکاربرد این کتاب در درسنامه است؛ که حاوی تذکراتی برای جلوگیری از خطاهای رایج است. برای دسته‌بندی نکات مهم، از جدول استفاده شده است؛ که همواره یک ستون از این جداول به مثال جهت درک بهتر نکات، اختصاص یافته است. در درسنامه، قسمتی به نام تکنیک وجود دارد که راهبرد حل سؤالات را به دانش‌آموز آموزش می‌دهد. قسمت تکنیک برای دانش‌آموزان بسیار جذاب و کاربردی است. در بخش تست‌های جلد اول درباره‌ی تیتر مطالعه‌ی نیمه آزاد صحبت شد، در درسنامه نیز این تیتر دیده می‌شود و دقیقاً درسنامه‌های همان تست‌ها است. پاسخنامه تشریحی، پاسخ تمامی سؤالات جلد اول، اعم از تست‌ها، آموزنک‌ها و آزمون‌های جامع است. از ویژگی‌های پاسخنامه تشریحی می‌توان به موارد زیر اشاره کرد.
فیزیک دوازدهم رشته ریاضی خیلی سبز (جلد دوم)
- پاسخ‌های هر سؤال به صورت کامل، همراه با توضیحات کافی، برای هر دانش‌آموز با هر سطح علمی قابل فهم است.
- واحد کمیت‌های فیزیکی، در تمامی قسمت‌های پاسخنامه تشریحی ذکر شده است. همچنین تبدیل واحد، که در بسیاری از سؤالات فیزیک، به کار می‌رود؛ در هر سؤالی که تبدیل واحد انجام شده، عملیات تبدیل نیز ذکر شده است.
- فرمول‌های مربوط به هر سؤال، در پاسخنامه ابتدا بیان شده‌اند و سپس جایگذاری اعداد انجام شده است. همین استفاده از اصل فرمول در هر سؤال، باعث زیاد دیده شدن، و در نتیجه ثبت شدن آن در حافظه‌ی بلندمدت دانش‌آموز می‌شود.
- برای برخی سؤالات، بیش از یک روش حل ارائه شده است. راه حل اول که تشریحی و مفصل است، اما عموماً روش‌های بعدی به راه حل‌های کوتاه و تستی اختصاص یافته است. راه حل‌های تستی و سریع، با توجه به فرصت کوتاه در کنکور، از اهمیت ویژه‌ای برخوردارند. در پاسخنامه‌ی این کتاب می‌توانید این روش‌ها را بیاموزید.
- همانند درسنامه، تیتر «حواستون باشه! » نیز در پاسخنامه به چشم می‌خورد، با همان ویژگی‌های ذکر شده در توضیحات درسنامه.
- شکل‌های استفاده شده در پاسخنامه (و سایر قسمت‌ها)، واضح و باکیفیت‌اند. شکل‌ها در درک مطالب، بسیار کمک کننده‌اند.
جمع‌بندی
کتاب فیزیک دوازدهم تست رشته‌ی ریاضی خیلی سبز، در دو جلد، کتابی بسیار خوبی برای دانش‌آموزان رشته‌ی ریاضی جهت آمادگی در کنکور سراسری است؛ و دانش‌آموزان را از کتاب درسی بی‌نیاز می‌کند. آزمونک‌ها و آزمون‌های جامع، برای آمادگی شما در آزمون‌های آزمایشی، تست‌های مناسبی به شمار می‌رود. می‌توانید روز‌های قبل از آزمون، برای جمع‌بندی از آن‌ها استفاده کنید. این کتاب برای امتحانات تشریحی و نهایی، منبع مناسبی نیست. برای آمادگی در امتحان نهایی می‌توانید از کتاب «ماجرای من و درسام» استفاده کنید.