کتاب ریاضیات گسسته و آمار و احتمال تست آبی از انتشارات قلمچی، از کتابهای جامع برای مباحث مربوط به دروس «آمار و احتمال یازدهم» و «ریاضیات گسسته دوازدهم» رشتهی ریاضی و فیزیک است. این کتاب چاپ ۱۳۹۹، تک جلدی بوده و دارای ۴۴۰ صفحه است. از گذشته به یاد دارم که یکی از قویترین گروههای تألیف کتابهای انتشارات قلمچی، گروه «گسسته و آمار و احتمال» آن بوده است. کتابهای گسسته و آمار و احتمال قلمچی، برخلاف برخی از کتب درسهای دیگر همین انتشارات، بسیار کامل و دقیق هستند.
دانشآموزان معمولاً دربارهی کتابهای قلمچی، تصور خوبی ندارند. اما لازم است که بگویم دانشآموزان باید تصور خود را راجع به این کتاب و سایر کتابهای مرتبط با گسسته و آمار و احتمال قلمچی تغییر دهند. (این کتاب واقعاً حرف نداره! البته مخاطب من دانشآموزانی هستند که پیشزمینهی نسبتاً خوبی در این دروس دارند) از بین ۵۵ سؤال ریاضی در کنکور سراسری از مباحث این کتاب ۱۵ یا ۱۶ سؤال (حدود ۲۸ درصد) در کنکور مطرح میشود. بنابراین حذف این مباحث (که متأسفانه خیلی از دانشآموزان این کار را میکنند) کار عاقلانهای نخواهد بود.
ریاضی گسسته و آمار و احتمال جامع تست آبی قلم چی
ویژگیهای کتاب گسسته و آمار و احتمال آبی قلمچی
کتاب پیشرو با لحنی رسمی اما ساده و قابل فهم، مطالب را ارائه داده است. یکی از ویژگیهای جالب این کتاب، توجه زیاد آن به کتاب درسی بوده است. در ابتدای هر فصل، شماره صفحات مربوط به کتاب درسی آمده است. این کتاب شامل مباحث فصل ششم و هفتم ریاضی دهم، آمار و احتمال یازدهم و ریاضیات گسسته دوازدهم است. بخشهای مختلف این کتاب عبارتاند از:
- درخت دانش
- درسنامه
- تست
- آزمون جمعبندی
- پاسخنامه تشریحی
در ادامه به نقد و بررسی هر یک از بخشهای بالا میپردازیم.
درخت دانش
در ابتدای هر فصل، صفحهای تحت عنوان «درخت دانش» وجود دارد که شامل موضوعات و زیرموضوعات آن فصل است. در این صفحه، تعداد تستها و پیمانهها (در ادامه توضیح داده خواهد شد) مشخص شده است. حتی تعداد تستها به تفکیک منابع در آن دیده میشود. شماره صفحات مربوط به کتاب درسی که در فصل پیشرو، مورد بحث قرار گرفتهاند را ذکر کرده است. یکی از ویژگی کتابهای قلمچی، استفاده از رنگها برای درجهبندی است. در صفحهی درخت دانش، در کنار نام هر موضوع، سه مستطیل قرار دارد که دانشآموز باید سطح خود را با آن مشخص کند. این سه مستطیل باید با رنگهای آبی (مسلطم)، سبز (نسبتاً مسلطم) و زرد (مسلط نیستم)، رنگآمیزی کنند.
درسنامه
درسنامههای کتاب ریاضیات گسسته و آمار و احتمال تست آبی قلمچی، خلاصه اما کامل هستند. در ابتدای هر درسنامه، شماره صفحه یا صفحات کتاب درسی که مرتبط با آن است، ذکر شده است. به جرئت میتوان گفت اگر دانشآموزانی قبل از مطالعهی این کتاب جزوهی معلم خود را مطالعه کند (یا از هر طریق دیگری، تسلط ابتدایی و نسبی بر مباحث کسب کند)، متوجه کامل و مفید بودن درسنامهها خواهند شد. درسنامهها، که بسیار شکیل و چشمنواز است، به گونهای طراحی شده که نکات مهم در معرض دید قرار گرفتهاند و مورد توجه خواهد بود. مثالهای حل شدهی زیادی نیز در این قسمت دیده میشود. این مثالها برای ایده گرفتن دانشآموزان جهت حل تستها بسیار مفید هستند.
تیترهای «نکته» و «تذکر» در درسنامه زیاد میشوند. این تیترها را با دقت بخوانید، چرا که امکان طرح سؤال در کنکور و آزمونهای آزمایشی از آنها بسیار بیشتر از سایر مطالب است. این درسنامهها را دانشآموزانی که آشنایی با مباحث دارند میتوانند استفاده کنند و نمیتوان آن را خودآموز دانست. اما با وجود آشنایی نسبی با مباحث، این درسنامهها برایتان تبدیل به یک خلاصه درس قوی میشود که آن را بر هر چیز دیگری ترجیح خواهید داد. مطالب مربوط به این درسنامه مطابق با اهداف کتاب درسی است و با سؤالات کنکور مطابقت بالایی دارد. بنابراین از چهارچوب کتاب درسی و کنکور خارج نشده است.
تست
بعد از پایان هر درسنامه، بلافاصله تستهای مربوط به آن آمده است. تستها در قالب پیمانههای ۱۰ و ۲۰ سؤالی ارائه شدهاند. این پیمانهها امکان زماندار زدن تستها را برای دانشآموزان فراهم میکند. برای هر پیمانه ۱۰ سؤالی چیزی در حدود ۱۵ دقیقه زمان بگذارید و برای هر پیمانه ۲۰ سؤالی ۳۰ دقیقه. تقریباً در سراسر کشور، دانشآموزی در مقطع متوسطهی دوم وجود ندارد که از آزمونهای قلمچی اطلاعی نداشته باشد. این آزمونها با جامعهی آماری بالا، هر دو هفته یکبار، روزهای جمعه برگزار میشود. پیمانههای این کتاب با برنامهی راهبردی آزمونهای قلمچی همخوانی کامل دارد. حتی در برنامهی راهبری آزمونهای قلمچی، تعداد پیمانههای مطابق با مباحث آزمون موجود در کتابهای آبی، آورده شده است. این ویژگی، کتاب موردنظر را به یک منبع بسیار خوب، بهویژه برای دانشآموزانی که در آزمونهای قلمچی شرکت میکنند، کرده است. سؤالات این کتاب، یکی از ۳ حالت زیر هستند:
- سؤالات کنکور: سؤالات مرتبط با مباحث این کتاب در کنکور سراسری سالهای اخیر، با ذکر رشته و سال، در این کتاب آمده است.
- سؤالات آزمونهای قلمچی: سؤالات آزمونهای قلمچی، که تا حدی میتوان آن را از سطح کنکور بالاتر دانست، برای مباحث مرتبط با ذکر تاریخ آزمون، در این کتاب وجود دارد.
- سؤالات طراحی شده از کتاب درسی: سؤالات تألیفی که به منظور پوشش کامل مباحث کتاب درسی، طرح شدهاند، در این کتاب دیده میشود. در طرح این سؤالات، توجه به تمرینات کتاب درسی در اولویت قرار گرفته است.
در بخش توضیحات برای هر سؤال، که با رنگ آبی در پایین سؤال آمده است، علاوه بر مشخص کردن منبع، که یکی از سه مورد بالا است؛ نام درس و شمارهی صفحهی مربوط به کتاب درسی که به آن سؤال مرتبط است آورده شده است. این ویژگی، کتابهای قلمچی را منحصربهفرد کرده است. این ویژگی که در کمتر کتابی دیده میشود، برای پیدا کردن مبحث در کتاب درسی به کار میرود. البته این ویژگی برای ریاضی خیلی به چشم نمیآید. اما در درسهایی مانند شیمی یا زیست، به شدت کاربردی است.
در تستهای این کتاب، از هر سطح سؤالی دیده میشود. چیدمان تستهای هر پیمانه نیز معمولاً از ساده به دشوار است. دانشآموزان باید سعی کنند همهی سؤالات این کتاب را حل کنند که به تسلط بالایی در حل سؤالات برسند. در هر فصل، یک پیمانه ۱۰ یا ۲۰ سؤالی، با عنوان «سؤالهای ویژهی برترها» وجود دارد. این سؤالات از سطح بالایی برخوردار هستند و همانطور که از اسمش مشخص است، دانشآموزان ضعیفتر میتوانند از این سؤالات صرفنظر کنند. اما برترها حتماً به حل این سؤالات بپردازند تا هر سؤال سختی که در آزمون و کنکور مطرح شد، آشنا باشند.
آزمون جمعبندی
در پایان هر فصل یک پیمانه ۲۰ سؤالی، برای جمعبندی مطالب آورده شده است. این قسمت تا حد زیادی، مطالب مهم فصل را پوشش میدهد. از این آزمون بیشتر برای رفع اشکال استفاده کنید. برای این کار، نیاز به تحلیل دقیقی است که سؤال به سؤال را بررسی کنید و مشکلات خود را متوجه بشوید. بعد از آن مباحثی را که در آن مشکل دارید مجدداً با مطالعهی درسنامه و حل چند تست، به مرحلهی تسلط برسانید.
پاسخنامه تشریحی
در اولین نگاه، زیبا و شکیل بودن پاسخنامه به چشم میخورد. از نظر زیبایی و چشمنوازی، این پاسخنامه از زیباترین پاسخنامههای کتابهای موجود در بازار است (حداقل من زیباتر از این ندیدم). علاوه بر این زیبایی باید به دقیق و واضح بودن شکلها نیز اشاره کرد. برای همهی سؤالات، توضیحات فارسی خوبی ارائه شده است که دانشآموزان را در تفهیم پاسخ، کمک کند. این توضیحات مراحل حل سؤالات و دلیل استفاده از راه حل موردنظر را ارائه میدهد. راه حلها، با وجود کوتاه بودن، گویا و قابل فهم هستند. برای برخی از سؤالات نیز دو راه حل ارائه شده است که راه دوم کوتاهتر و اصطلاحاً تستی است. در سؤالاتی که با بررسی سایر گزینهها، نکات خوبی به دست میآید، سایر گزینهها نیز بررسی شدهاند. در ضمن سوالات گسسته و آمار و احتمال کنکور ریاضی داخل و خارج از کشور سال ۹۹، به همراه پاسخ تشریحی در این کتاب موجود است.
جمعبندی
کتاب ریاضیات گسسته و آمار و احتمال تست آبی قلمچی، یکی از کتابهای مناسب برای دانشآموزان خوب رشتهی ریاضی است. این کتاب دارای درخت دانش است که با یک نگاه اطلاعات کلی از فصل به دست میآید. درسنامهها و پاسخنامهی تشریحی این کتاب بسیار کاربردی و از نظر ظاهری بسیار جذاب هستند. تستهای آن نیز با در برگرفتن تستهای کنکور، آزمونهای قلمچی و تألیفی، در پیمانههای ۱۰ و ۲۰ سؤالی که با آزمونهای قلمچی هماهنگی صد درصدی دارند؛ مشاهده میشوند. جذابترین ویژگی این کتاب، اهمیت زیاد به کتاب درسی است. در کمتر کتابی این ویژگی دیده میشود که حتی برای هر تست، شماره صفحه کتاب درسی که تست از آن استخراج شده، آورده شده باشد. جدول زیر اطلاعات خوبی دربارهی این کتاب به شما میدهد.
شمارهی فصل | فصل اول | فصل دوم | فصل سوم | فصل چهارم | فصل پنجم | فصل ششم | فصل هفتم |
عنوان فصل | آشنایی با مبانی ریاضیات | احتمال | آمار توصیفی | آمار استنباطی | آشنایی با نظریهی اعداد | گراف و مدلسازی | ترکیبیات (شمارش) |
منبع | آمار و احتمال | ریاضی دهم و آمار و احتمال یازدهم | آمار و احتمال | ریاضی دهم و آمار و احتمال یازدهم | گسسته دوازدهم | گسسته دوازدهم | ریاضی دهم و گسسته دوازدهم |
تعداد زیرموضوع | ۸ | ۸ | ۳ | ۷ | ۱۰ | ۹ | ۸ |
تعداد پیمانههای ۲۰ سؤالی | ۸ | ۱۳ | ۴ | ۳ | ۱۵ | ۱۳ | ۸ |
تعداد پیمانههای ۱۰ سؤالی | ۵ | ۴ | ۴ | ۶ | ۳ | ۵ | ۵ |
مجموع تعداد پیمانهها | ۱۳ | ۱۷ | ۸ | ۹ | ۱۸ | ۱۸ | ۱۳ |
تعداد سؤالات طراحی شده | ۱۱۲ | ۶۷ | ۶۱ | ۶۹ | ۹۴ | ۲۳۵ | ۵۰ |
تعداد سؤالات کنکور | ۳۴ | ۱۱۱ | ۲۷ | ۲ | ۸۲ | ۲۳ | ۴۱ |
تعداد سؤالات آزمونهای کانون | ۶۴ | ۱۲۲ | ۳۲ | ۴۹ | ۱۵۴ | ۵۲ | ۱۱۹ |
مجموع تعداد تستها | ۲۱۰ | ۳۰۰ | ۱۲۰ | ۱۲۰ | ۳۳۰ | ۳۱۰ | ۲۱۰ |
در مجموع ۱۶۰۰ تست در این کتاب موجود است.