راه ورود به دانشگاه و یا حداقل دانشگاه خوب در ایران، شرکت در آزمون سراسری است. این آزمون که حدود ۴ ساعت زمان می‌برد، می‌تواند در سرنوشت شما تاثیر زیاد و یا برای برخی، اثر کمی داشته باشد. بنابراین باید همه‌ی مواردی را که باعث می‌شود نتوانید از این ۴ ساعت که حاصل یک سال زحمت شما است، نتیجه‌ی خوبی بگیرید، شناسایی و رفع کنید. شاید درباره‌ی قبل و حین کنکور، نکات زیادی را شنیده باشید ولی برای این که بتوانید تابستان آرام و شادی را داشته باشید باید چند نکته را نیز بعد از کنکور رعایت کنید. ما در این مقاله قصد داریم، اقداماتی را که باید در این سه مرحله انجام دهید، به طور کامل شرح دهیم.
اقدامات قبل از کنکور
منظور از اقدامات قبل از کنکور، مجموعه اقداماتی است که در بازه‌ی زمانی یک هفته مانده به کنکور تا صبح آزمون کنکور باید انجام دهید تا در جلسه‌ی کنکور دچار استرس بی‌مورد و حال عمومی بد نشوید. این موارد ارتباط مستقیم با عملکرد شما در کنکور دارد، پس آن‌ها را جدی بگیرید. این اقدامات عبارت‌اند از:
- عدم مطالعه به قصد یادگیری: در روزهای منتهی به کنکور، به هیچ وجه مطلبی را به قصد یادگیری نخوانید. فقط به مرور مطالبی که قبلاً مطالعه کرده‌اید بپردازید. مطالعه در این روزها جز آشفتگی ذهنی برای شما ثمره‌ی دیگری نخواهد داشت. بنابراین تنها با مرور خلاصه‌ها و یادداشت‌های که دارید، این روزها را سپری کنید.
- شناسایی حوزه امتحانی: یکی از مواردی که ممکن است باعث دلهره و استرس بی‌مورد برای داوطلبان شود، عدم شناخت آدرس دقیق حوزه‌ی امتحانی است. بهتر است روز قبل از کنکور حوزه‌ی امتحانی خود را دقیقاً شناسایی کنید که صبح کنکور بتوانید به راحتی به حوزه‌ی امتحانی مراجعه کنید. در نظر داشته باشید آدرس حوزه‌ی کنکور در کارت ورود به جلسه‌ی شما قید شده است.
- شام سبک: شب قبل از کنکور از یک وعده‌ی غذایی ساده استفاده کنید که بدن شما انرژی کمتری برای هضم غذا صرف کند.
- تنظیم خواب: سعی کنید در هفته‌ی قبل از کنکور خواب خود را به گونه‌ای تنظیم کنید که بتوانید به طور خودکار در ساعتی که باید در روز کنکور بیدار شوید، از خواب برخیزید. این کار نیاز به زمان دارد بنابراین از یک هفته قبل از کنکور باید سعی در تنظیم خواب داشته باشید.
- خواب راحت در شب کنکور: خوابیدن در شب کنکور، دغدغه‌ی همه‌ی دانش‌آموزان است. داوطلبان کنکور بر این باورند که استرس ناشی از کنکور، باعث بی‌خوابی می‌شود. یکی از اشتباهاتی که دانش‌آموزان در روز قبل از کنکور برای خواب راحت‌تر انجام می‌دهند، فعالیت‌های بدنی و ورزشی است. این کار باعث خستگی مضاعف در روز کنکور می‌شود. بنابراین فعالیت شدید ورزشی برای خواب راحت‌تر اکیداً ممنوع. در ضمن از قرص‌های خواب‌آور نیز به هیچ وجه استفاده نکنید. این قرص‌ها حال عمومی شما را روز بعد (کنکور) تحت تاثیر قرار می‌دهد. شام سبک را حتماً جدی بگیرید. در ضمن نوشیدن یک لیوان شیر گرم می‌تواند خواب آرامی را برایتان رقم بزند. در صورتی که نسبت به شیر آلرژی دارید می‌توانید از دمنوش‌های چای سبز، بادرنجبویه، اسطوخودوس، سنبل طیب یا گل گاو زبان استفاده کنید. این گیاهان به سبب آرامبخش بودن می‌توانند خواب راحتی را برای شما به ارمغان بیاورند.
- آماده کردن وسایل موردنیاز: وسایلی را که باید برای کنکور به همراه داشته باشید، از شب قبل آماده کنید. از این دسته وسایل می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- دو یا سه مداد مشکی نرم
- پاک‌کن
- مداد تراش
- کارت ورود به جلسه
- سنجاق
- کارت ملی
- دستمال کاغذی
- بطری آب
- مواد قندی مانند شکلات
خوراکی زیاد با خود به جلسه‌ی کنکور نبرید، زیرا فرصتی برای خوردن آن‌ها ندارید. مواد قندی که با خود می‌برید بهتر است در جیب شما باشد که بتوانید بدون فوت وقت از آن استفاده کنید.
- مراجعه‌ی زودتر به حوزه‌ی کنکور: صبح کنکور در اطراف حوزه‌ی کنکور به ویژه در شهرهای بزرگ، ترافیک زیادی تشکیل می‌شود، برای این که در دام این ترافیک نیفتید زودتر به حوزه مراجعه کنید. (حدود ساعت ۷)
اقدامات حین کنکور
مهم‌ترین بخش این مطلب را باید همین قسمت دانست. برای نتیجه گرفتن در کنکور، دانش به تنهایی نمی‌تواند کافی باشد، بلکه باید توانایی مدیریت شرایط مختلف را داشته باشید، علاوه‌بر آن بر تکنیک‌های آزمون دادن نیز مسلط باشید. در این قسمت همه‌ی این موارد را مورد بررسی قرار داده‌ایم.
- بررسی وضعیت و جای صندلی: سالم بودن صندلی حق هر داوطلب است. در بدو ورود صندلی را چک کنید. اگر صندلی شما مشکلی داشت و یا در جای نامناسبی مانند جلوی باد کولر و یا نور مستقیم خورشید بود، حتماً مراقبین را در جریان قرار دهید تا شرایط مناسب را برای شما فراهم کنند.
- چک کردن مشخصات: اولین کاری که باید بعد از نشستن روی صندلی انجام دهید، مطابقت شماره‌ی روی صندلی با کارت ورود به جلسه است. فراموش نکنید که باید مشخصات خود را در پاسخبرگ، دفترچه سوال عمومی و اختصاصی را نیز چک کنید. مورد آخر نیز چک کردن دفترچه سوالات با کد درج شده روی پاسخبرگ است. در صورت مغایرت، استرس نگیرید و با آرامش مراقب را مطلع کنید و مطمئن باشید برای شما مشکلی پیش نخواهد آمد.
- ترتیب بررسی دروس: نکته‌ی مهمی که داوطلبان باید مدنظر داشته باشند، رعایت ترتیب دروس در دفترچه است. یا اینکه اگر از ابتدای سال تحصیلی در آزمون‌های آزمایشی ترتیب دورس را برای خود شخصی‌سازی کرده‌اید، همان روال را تکرار کنید. برخی از دانش‌آموزان در جلسه‌ی کنکور دست به کارهایی می‌زنند که تا به‌حال در هیچ آزمونی انجام نداده‌اند. این مورد اشتباه محض است زیرا روشی که تا به حال انجام نداده‌اید، حتی اگر درست هم باشد در بار اول نتیجه‌ی خوبی را نخواهد داشت. یک جمله که همواره به دانش‌آموزان زیادی گفته‌ام، این است که: «روش‌های مطالعه، آزمون دادن یا… خود را در چند روز قبل از کنکور و یا در خود کنکور تغییر ندهید؛ حتی اگر روش‌تان غلط است. شما به روش قبلی خود عادت کرده‌اید و در آن به نهایت آمادگی رسیده‌اید، با تغییر آن قطعا زیان می‌بینید.»
- مدیریت زمان: مهم‌ترین نکته در پاسخگویی به سوالات کنکور تنظیم وقت است. گیر کردن سر یکی از سوالات، وقت زیادی را از شما می‌گیرد، بنابراین بهتر است از هر درس ابتدا سوالات ساده را پیدا کنید و در زمان مشخصی پاسخ دهید. سپس در وقتی که اضافه می‌آید می‌توانید به سوالات دشوارتر و وقت‌گیرتر بپردازید. در این حالت شما خیالتان راحت است که همه‌ی سوالات ساده را جواب داده‌اید و درصد شما در هر درس به حد نصاب خاصی رسیده است. در وقتی که اضافه آورده‌اید می‌توانید برای افزایش درصد تلاش کنید. فراموش نکنید که پاسخگویی به سوالات در وقتی که ذخیره کرده‌اید بدون استرس و با آرامش خواهد بود. برای انجام این کار بهتر است از تکنیک «زمان‌های نقصانی» استفاده کنید. این تکنیک به این صورت است که از هر درس مقداری از زمان را ذخیره می‌کنید و در دور برگشت استفاده می‌کنید. جداول زیر می‌تواند پیشنهاد خوبی برای این تکنیک باشد.
اگر به ستون آخر جداول که به ساعت پایان هر درس اختصاص یافته است، توجه کنید می‌بینید ساعت‌ها طوری تنظیم شده‌اند که قابلیت به خاطر سپردن را دارند. بنابراین آن‌ها را حفظ کنید که در کنکور و آزمون‌های جامع از آن‌ها استفاده کنید.
- تکنیک ضربدر و منها: این تکنیک را باید مکمل تکنیک زمان‌های نقصانی دانست. در تکنیک ضربدر و منها سوالات هر درس به سه دسته تقسیم می‌شوند:
- سوالاتی که می‌توانید در زمان کوتاهی پاسخ دهید.
- سوالاتی که می‌توانید پاسخ دهید اما نیاز به زمان زیادی دارند.
- سوالاتی که نمی‌توانید پاسخ دهید.
شما باید ابتدا سوالات دسته‌ی اول را در مدت زمان مشخص (زمان مصرف شده در جداول بالا) پاسخ دهید که خیالتان از بابت رسیدن هر درس به یک درصد نسبتاً خوب راحت شود. در همین زمان با رسیدن به سوالات دسته‌ی دوم علامت ضربدر و با رسیدن به سوالات دسته‌ی سوم علامت منها را در کنار آن درج می‌کنید. در پایان هر یک از دفترچه‌های عمومی و اختصاصی در زمان موجود برای «بررسی دوباره» به حل سوالاتی که علامت ضربدر دارند می‌پردازید و دیگر به سراغ سوالات با علامت منها نمی‌روید. مزیت این روش، نداشتن استرس برای تمام شدن زمان، تمرکز بالا و عدم صرف زمان برای پیدا کردن سوالاتی است که می‌توانید به آن‌ها پاسخ دهید، خواهد بود. در صورتی که از علامت‌های ضربدر و منها استفاده نکنید باید در جست‌وجوی سوالاتی باشید که به دلیل صرفه‌جویی در زمان از حل آن‌ها صرف‌نظر کرده‌اید. البته تشخیص این که هر تست جز کدام یک از دسته‌های مذکور است خود مهارتی است که نیازمند تمرین است که اگر در طول سال تحصیلی این تمرین را انجام داده باشید، این کار برایتان بسیار ساده خواهد بود.
- در باتلاق سوالات فرو نروید: در آزمون‌های آزمایشی بارها برایتان پیش آمده که یک سوال را حل می‌کنید ولی پاسختان در گزینه‌ها نیست. در چنین مواقعی بهتر است با گذاشتن علامت ضربدر در کنار سوال، آن را رها کرده که در بررسی دوباره به آن برگردید. به عبارت دیگر دانش‌آموزان نباید در باتلاق چنین سوالاتی فرو بروند.
- سوالات پاسخ‌داده را مرور نکنید: معمولاً اولین حدس، صحیح‌ترین حدس است، بنابراین به مرور سوالاتی که پاسخ داده‌اید نپردازید. با این کار ممکن است با وسواسی که به خرج می‌دهید پاسخ‌های صحیح خود را با یک پاسخ غلط عوض کنید.
- مدیریت استرس: شاید نگرانی بسیاری از داوطلبان، عدم کنترل استرس در جلسه‌ی کنکور باشد. نکته‌ای را که باید به آن دقت کنید این است که با شروع پاسخگویی و گذر از چند سوال ابتدایی، آنقدر محو پاسخگویی می‌شوید که استرس‌تان فراموش می‌شود. بنابراین خیلی نگران استرس نباشید.
- سختی سوالات یک درس: اگر بر درسی بسیار مسلط هستید و قصد کسب درصد بالا را دارید، در صورت دشوار بودن سوالات ممکن است نتوانید به هدف خود برسید و این موضوع قطعاً ذهن شما را آشفته می‌کند و باعث تاثیر منفی بر سایر دروس می‌شود. توجه داشته باشید که اگر درسی برای شما دشوار باشد برای سایر داوطلبان هم دشوار خواهد بود و درصد همه کاهش می‌یابد اما تراز شما تغییری نمی‌کند زیرا میانگین آن درس نیز کاهش یافته است. در مواجهه با یک درس دشوار، با یادآوری این اصل، سعی در حفظ آرامش خود داشته باشید.
- استفاده از سرویس بهداشتی: به یاد داشته باشید برای استفاده از سرویس بهداشتی نباید تعلل کنید. اگر احساس کردید نیاز به سرویس بهداشتی دارید حتماً اقدام کنید. زیرا فشار ناشی از نگه‌داشتن خود به شدت بر تمرکز شما تاثیر منفی خواهد داشت. در ضمن به دلیل شلوغی سرویس بهداشتی بین دفترچه‌های عمومی و اختصاصی، در این تایم به سرویس نروید. چرا که اکثر داوطلبان در این زمان به سرویس مراجعه می‌کنند.
- بی‌توجهی به اطراف: ممکن است داوطلبان اطراف شما در کنکور دچار مشکلاتی مانند کاهش قند خون، استفراغ و یا هر چیز دیگری شوند. در این مواقع بهتر است شما به کار خود ادامه دهید و از زمان خود بیشترین استفاده را ببرید.
اقدامات بعد کنکور
شاید برایتان سوال باشد که مگر بعد کنکور هم باید کاری انجام دهیم؟ در پاسخ باید بگوییم برای اینکه تابستان شاد و آرامی داشته باشید و حسابی خستگی کنکور از تنتان در برود، یک کار را هرگز نباید بکنید. بسیاری از داوطلبان به بررسی سوالات و درصدگیری با استفاده از کلیدهای موسسات مختلف و سازمان سنجش می‌پردازند. این عمل هیچ اتفاقی مثبتی برای شما نخواهد داشت و فقط باعث وارد شدن فشار روانی بر شما تا زمان اعلام نتایج خواهد شد. بنابراین از این کار پرهیز کنید. پیشنهاد می‌شود در تابستان بعد از چندین روز استراحت، به کسب اطلاعات درباره‌ی رشته‌های مختلف بپردازید که با توپی پر به استقبال انتخاب رشته بروید.