معرفی رشته هوشبری

دانش‌آموزان تجربی، درصد بالایی از شرکت‌کنندگان کنکور سراسری را تشکیل می‌دهند. بیشتر این داوطلبان به‌ دلیل عشق و علاقه‌ای که به رشته‌های پزشکی، محیط درمان و روپوش سفید دارند، خواستار قبولی در یکی از رشته‌های پزشکی، داروسازی و دندان‌پزشکی هستند. در سال‌های اخیر رقابت میان داوطلبان جدی‌‌تر و سخت‌تر شده است، به ‌طوری که برای کسب رتبه‌ای معقول و قبولی در یکی از این رشته‌ها باید مسیر طولانی و نسبتا دشواری را پشت سر بگذارید.

اگر بنا به دلایل مختلف نتوانسته‌اید نتیجه مطلوبی از کنکور سراسری بگیرید، همچنان می‌توانید رویای روپوش سفید خود را به واقعیت تبدیل کنید؛ رشته هوشبری یکی از گزینه‌های روی میز است که می‌تواند آینده شغلی شما را تغییر دهد و تضمین کند. این رشته یکی از شاخه‌های پیراپزشکی است که به تربیت کارشناسان بیهوشی می‌پردازد. برای قبولی در این رشته باید در کنکور علوم تجربی شرکت کنید و فرم‌های انتخاب رشته مرتبط از دانشگاه‌های سراسری و آزاد واحدهای مختلف را تکمیل کنید. هوشبری در قالب یک دوره چهارساله ارائه می‌شود و پس فارغ‌التحصیلی، می‌توانید به‌عنوان کارشناس هوشبری در مراکز درمانی مختلف، مشغول به کار شوید.

تاریخچه رشته هوشبری در علوم پزشکی و دروس و محتوای آموزشی در رشته هوشبری

فرآیند بی‌هوش‌کردن فرد طی مداخلات پزشکی و جراحی، یکی از مهم‌ترین گام‌های تیم درمان به‌ شمار می‌رود. تاریخچه این فرآیند به اوایل قرن نوزدهم برمی‌گردد که برای نخستین بار مواد بی‌هوش‌کننده استفاده شدند؛ با پیشرفت علم و تکنولوژی، روش‌هایی همچون ماسک‌ها و قطره‌های بی‌هوشی پا به عرصه گذاشتند. از اواسط دهه 30 رشته بی‌هوشی در دانشگاه تهران پایه‌گذاری شد و با تالیف کتاب‌های تخصصی و حضور اساتید متخصص ارتقا یافت.

امروزه، رشته هوشبری در قالب یک دوره کارشناسی مستقل در بیشتر دانشگاه‌های سطح کشور تدریس می‌شود. واحدهای درسی در طول 4 سال دوره کارشناسی هوشبری، به دو گروه دروس عمومی و تخصصی تقسیم می‌شوند. البته یک طبقه‌بندی جزئی‌تر نیز می‌توان طراحی کرد. جدول بعدی خلاصه‌ای از مسیر تحصیلی کارشناسی را نشان می‌دهد. از ترم دوم به‌عنوان کارآموز می‌توانید در بیمارستان حاضر شوید؛ در ترم‌های هفتم و هشتم نیز فعالیت کارآموزی شما در بیمارستان و تحت عنوان عرصه ادامه می‌یابد.

وظایف و مسئولیت‌های کارشناسان هوشبری

کارشناسان هوشبری یکی از اعضای کلیدی در تیم جراحی هستند و نقش حیاتی در بیهوشی و مراقبت از بیماران در مراحل مختلف جراحی ایفا می‌کنند. کارشناس هوشبری باید پیش از آغاز عمل، پرونده پزشکی بیمار را با دقت بررسی کند و ارزیابی‌های لازم را انجام دهد تا بتواند تجهیزات و داروهایی متناسب با نیازهای جراحی آماده کند. پس از بی‌هوشی بیمار، کارشناس مربوطه همچنان در اتاق عمل حضور دارد تا وضعیت کلی، علائم حیاتی و داروهای مورد نیاز بیمار را کنترل کند و در صورت بروز هرگونه مشکل، بلافاصله اقدامات مورد نیاز را انجام دهد؛ برای مثال دوز مناسبی از آرام‌بخش‌های مختلف را تجویز کند و مراقبت‌های قلبی و تنفسی در طول بیماری به عمل آورد. پس از اتمام بیماری و در مرحله ریکاوری، کارشناس هوشبری بر بازگشت هوشیاری بیمار، کنترل درد، مدیریت عوارض احتمالی و بهبود وضعیت کلی بیمار مشغول می‌شود. هر این از این اقدامات جزو فاکتورهای کلیدی در اتاق عمل هستند و می‌توان گفت مسئله مرگ و زندگی بیمار در میان است. البته مسئولیت اصلی بیمار با متخصص بی‌هوشی خواهد بود.

برخی افراد به اشتباه عنوان کارشناس هوشبری را معادل متخصص بی‌هوشی در نظر می‌گیرند، درحالی‌که این دو جایگاه تفاوت‌هایی دارند. مهم‌ترین تفاوت آن‌ها در میزان تحصیلات، سطح مسئولیت‌ها و نقش‌هایی است که در اتاق عمل ایفا می‌کنند. متخصص بی‌هوشی پس از گذراندن دوره پزشکی عمومی، وارد مقطع تخصصی بی‌هوشی می‌شود و با قبولی در آزمون تخصص، مجوز فعالیت به‌عنوان پزشک متخصص را دریافت می‌کند. در مقابل کارشناس هوشبری دارای مدرک کارشناسی این رشته است و وظایف عملیاتی بیهوشی را تحت نظارت متخصص بیهوشی یا پزشک معالج انجام می‌دهد. به‌طور کلی متخصص بی‌هوشی مسئول تصمیم‌گیری‌های اصلی و مدیریت فرآیند بی‌هوشی است؛ درحالی‌که کارشناس هوشبری به‌عنوان دستیار اجرایی در این فرآیند نقش دارد و اجازه فعالیت مستقل ندارد.

درآمد، فرصت‌های شغلی و بازار کار هوشبری

کارشناسان هوشبری یکی از حلقه‌های تیم درمان در سرتاسر جهان هستند. با توجه به پیشرفت‌های علم پزشکی، افزایش جمعیت و روند صعودی پیری در ملت‌های مختلف، نیاز به حضور و همکاری متخصصان در حوزه بی‌هوشی نیز افزایش می‌یابد و نقش افراد برجسته‌تر می‌شود. اولین و مهم‌ترین فرصت شغلی که برای کارشناسان هوشبری وجود دارد، حضور در بیمارستان و همکاری با تیم جراحی است. مراکز غیرجراحی، کلینیک‌های دندان‌پزشکی و کلینیک‌های زیبایی نیز از جمله مراکزی هستند یک کارشناس هوشبری می‌تواند فعالیت کند.

درآمد کارشناسان هوشبری بسیار متغیر است و به ساعات کار، محل فعالیت، سابقه کار، مدرک تحصیلی و … بستگی دارد. اگر به استخدام دولت و وزارت بهداشت درآیید، یک پایه حقوق ثابت تعریف می‌شود و باتوجه به تعداد شیفت‌ها و ساعت‌های اضافه کار، مبلغ بیشتری دریافت می‌کنید. با گذراندن دوره‌های تخصصی می‌توانید فعالیت خود را به شاخه‌هایی تخصصی‌تر مثل هوشبری اطفال یا هوشبری بیماران با شرایط ویژه، محدود کنید و در مقایسه با سایر همکاران خود، از مزایا و حقوق بیشتری برخوردار شوید. به‌طور میانگین می‌توان این رقم را در سال 1403 و برای کارشناسان استخدام رسمی، در بازه 15 الی 20 میلیون تومان در نظر گرفت.

مراکز خصوصی همچون: کلینیک‌ها و مطب‌ها، قراردادهای کاری مختلفی (مثل استخدام پیمانی یا استخدام موقت) را شامل می‌شوند و حقوق دریافتی شما حتی به ازای مراجعه‌کنندگان نیز می‌تواند بیشتر شود.

مهاجرت با رشته هوشبری

مهاجرت به کشورهای اروپایی، آمریکایی یا حتی کشورهای عربی حاشیه خلیج فارس، همواره یکی از گزینه‌های روی میز برای کادر درمان بوده است؛ کارشناسان هوشبری نیز می‌توانند در هر گوشه از جهان مشغول به کار یا تحصیل شوند. بیمارستان‌ها، مراکز جراحی و مراکز پژوهشی پذیرای دانشجویان و فارغ‌التحصیلان هستند.

پس از اتمام تحصیلات خود در دوره‌ی کارشناسی، می‌توانید به‌صورت کاری یا تحصیلی اقدام به مهاجرت کنید. برای هر یک از این دو مسیر، باید رزومه‌ای قابل قبول از خود ارائه کنید؛ معدل نسبتا بالا، مدرک زبان معتبر، سابقه کار، مقاله علمی یا طرح پژوهشی می‌توانند جزو موارد مورد نیاز باشند. کشورهایی همچون آمریکا، آلمان، استرالیا، عمان و قطر مقصدهای مناسبی برای ایرانیان مهاجر هستند.

طرح اجباری برای فارغ‌التحصیلان رشته هوشبری

پس از فارغ‌التحصیلی از دوره کارشناسی، باید دو سال طرح اجباری بگذرانید. این دو سال می‌تواند فرصت ویژه‌ای برای شما باشد تا درک بهتری از رشته و شغل خود داشته باشید. در طی این دو سال، شما استخدام دولت خواهید بود و از بیمه، حقوق و مزایا برخوردار هستید؛ آقایان فارغ‌التحصیل نیز می‌توانند این بازه را به‌عنوان خدمت سربازی بگذرانند.

اشتغال به طرح کمک می‌کند سابقه کار درخشانی در ابتدای مسیر داشته باشید، در ادامه می‌توانید برای ادامه کار، ادامه تحصیل و مهاجرت نیز اقدام کنید. اگر قصد دارید در آزمون ارشد شرکت کنید، می‌توانید طرح اجباری را از پس اتمام دوره ارشد بگذرانید. البته شرایط ویژه‌ای نیز وجود دارد که باعث می‌شوند از طرح اجباری معاف شوید؛ برای مثال خواهر و برادر شهدا یا افرادی که تنها فرزند خانواده هستند، از طرح معاف خواهند بود.

مزایا و معایب تحصیل در رشته هوشبری

مزایا

یکی از مزایای برجسته رشته هوشبری، حضور کارشناس در اتاق عمل و مشارکت مستقیم در فرآیند جراحی است. این رشته می‌تواند انتخاب بعدی داوطلبان بعد از پزشکی، داروسازی و دندان‌پزشکی باشد. با حضور در محیط‌های بیمارستانی و پزشکی به‌عنوان حلقه‌ای از کادر درمان، شخصیت اجتماعی و پرستیژ بالایی کسب می‌کنید. بازار کار در این رشته هنوز اشباع نشده است و فرصت‌های شغلی مختلفی در دسترس دارید. مزیت دیگری که این رشته در اختیار شما قرار می‌دهد، امکان اشتغال هم‌زمان در بخش‌های مختلف است؛ برای مثال می‌توانید ضمن کار در محیط بیمارستان و به‌عنوان نیروی استخدامی رسمی، در یکی از کلینیک‌های زیبایی یا جراحی نیز قرارداد کاری نیمه‌وقت داشته باشید.

معایب

شیفت‌های شب و شیفت‌های کاری حین تعطیلات، از معایب رشته هوشبری هستند. کارشناسان هوشبری استرس و اضطراب بالایی را متحمل می‌شوند. درآمد و حقوق دریافتی افراد شاغل در هوشبری، ممکن است نسبت به سایر کادر درمان کم‌تر باشد. یکی دیگر از معایب رشته، عدم امکان ادامه تحصیل به‌صورت تخصصی است؛ در مقاطع ارشد و دکتری برای ادامه تحصیل می‌توانید دفترچه انتخاب رشته کنکور را بررسی کنید و یکی از رشته‌های غیرتخصصی را انتخاب کنید. کارشناسان هوشبری در تعامل مستقیم با بیمار هستند، به‌همین دلیل باید صبر و حوصله بالایی به خرج دهند.

جمع‌بندی

هوشبری، یک رشته دانشگاهی در مقطع کارشناسی است. به‌طور میانگین با رتبه‌هایی تا سقف 20000 منطقه در رشته تجربی، شانس پذیرش در دانشگاه‌های سراسری و آزاد را دارید. واحدهای درسی این رشته، ممکن است نسبتا سخت و چالشی باشند اما با یک برنامه‌ریزی منظم و دقیق می‌توانید از پس این موارد برآیید و معدل قابل قبولی در طول 4 سال تحصیل کسب کنید. از طرفی از ترم دوم می‌توانید به‌عنوان دانشجو در مراکز درمانی و اتاق عمل حضور پیدا کنید و به شناخت کامل‌تری از محیط کار و فرصت‌های پیش رو برسید.