سال تحصیلی یازدهم، اگر برای داوطلبان کنکوری حیاتی‌تر از سال دوازدهم نباشد، کم‌اهمیت‌تر نیز نیست. در این سال دانش‌آموز باید هم‌زمان با این که برای امتحانات کلاسی آماده می‌شود، خود را با شرایط مطالعه برای کنکور سازگار کند. یکی از موضوعات مهمی که برای رسیدن به این هدف می‌توان انجام داد، مطالعه‌ی صحیح و اصولی درس‌ها از پایه‌ی یازدهم است؛ به این ترتیب داوطلب در سال دوازدهم قادر خواهد بود برنامه‌ریزی کامل‌تر با حجم مناسب‌تری داشته باشد چرا که در سال یازدهم با تکنیک‌های صحیح مطالعه آشنا شده، طبق برنامه‌ی آموزشی مطالعات خود را در این سال پیش برده و با آمادگی کامل وارد پایه‌ی دوازدهم می‌شود.
درس جامعه‌شناسی از دروس تخصصی و مهم در رشته‌ی علوم انسانی است؛ به عبارتی نیاز به توجه و مطالعه‌ی بیشتری دارد. علاوه بر اشراف بر کلیات موضوع و متن کتاب درسی، داوطلب باید سرعت مطالعه و پاسخ‌گویی خود به سوالات را در این درس افزایش دهد، به تکنیک‌های تستی برای رسیدن به جواب تسلط داشته باشد و هم‌زمان با اینکه در پایه‌ی یازدهم خود را با برنامه‌ی دبیر کلاس و امتحانات کلاسی تطبیق می‌دهد، مطالعات خود را به شکل کنکوری پیش ببرد. دست‌یابی به این اهداف، با توجه به رقابت شدیدی که میان داوطلبان حاکم است، صرفا با اتکا به کتاب درسی بسیار دشوار است و کمک گرفتن از منبعی آموزشی می‌تواند مسیر را تا حد قابل توجهی برای مخاطب تسهیل نماید. انتخاب منبع کمک‌آموزشی مناسبی که با این اهداف سازگار باشد، می‌تواند نقش پررنگی در روند آموزش برای داوطلب ایجاد کند. در ادامه‌ی این مطلب قصد داریم به بررسی سه عنوان از کتاب‌های کمک‌درسی جامعه‌شناسی یازدهم بپردازیم.
بررسی ساختار کلی بهترین منابع جامعه‌شناسی یازدهم
هر سه کتابی که در این قسمت قصد بررسی آن‌ها را داریم، در یک جلد نوشته شده‌اند و حجم مناسبی دارند؛ با این که بهترین برهه از سال برای مطالعه‌ی آن‌ها از ابتدای سال تحصیلی است، دانش‌آموزان می‌توانند در بازه‌های زمانی کوتاه و محدود نیز به بررسی قسمت‌های مختلف کتاب بپردازند و نهایت استفاده از محتوای آن را داشته باشند.
- جامعه‌شناسی یازدهم پاورتست مهروماه
این کتاب از سری کتاب‌های پاورتست است. مدیر شورای تالیف انتشارات مهروماه، در معرفی مجموعه کتاب‌های پاورتست چنین نوشته است:
با حل تست‌های این کتاب‌ها و مطالعه‌ی پاسخ‌های کاملا تشریحی آن‌ها و نیز درسنامه‌ها، راهبردها و شارژینگ‌ها، موفقیت در آزمون‌ها و کنکور امری طبیعی و آسان خواهد بود.
این مجموعه کتاب‌ها سه بخش اصلی درسنامه، بانک تست و پاسخنامه را دارند. در انتهای هر درسنامه تعدادی سوال تشریحی نیز نوشته شده تا داوطلب برای شرکت در امتحانات کلاسی آمادگی کافی داشته باشد و به نتیجه‌ای مطلوب برسد.
- جامعه‌شناسی یازدهم خیلی‌سبز
کتاب‌های انتشارات خیلی‌سبز سال‌هاست در لیست منابع محبوب و پرفروش میان دانش‌آموزان و داوطلبان کنکور قرار گرفته‌اند. کتاب جامعه‌شناسی یازدهم نیز از این موضوع مستثنی نیست. این کتاب در مدت زمانی کوتاه به چاپ پانزدهم رسیده است که خود گویای استقبال مخاطبان از این اثر است. ویراستاری این کتاب با دقت و وسواس بالایی انجام شده و تیمی متشکل از افراد متخصص در این حوزه همکاری داشته‌اند؛ در نتیجه تعداد ایرادات علمی و فنی به حداقل رسیده است.
- جامعه‌شناسی یازدهم مشاوران آموزش
مجموعه کتاب‌های هدف‌دار، از جمله مجموعه‌های مطرح هستند که از سوی انتشارات مشاوران آموزش ارائه شده‌اند. مشاوران آموزش، ناشر تخصصی علوم انسانی است؛ این موضوع سبب شده در تمام مراحل طراحی، تالیف و ارائه‌ی کتاب، افراد متخصص در حوزه‌ی مربوطه فعالیت داشته باشند و کیفیت مطالب افزایش یابد. از طرفی سری کتاب‌های هدف‌دار، مجموعه‌ای کامل از درسنامه‌های آموزشی، پرسش‌های چهارگزینه‌ای، سوالات تالیفی و پاسخ‌های تشریحی هستند. به عبارتی می‌توانید این کتاب را برای امتحان‌های کلاسی و ترم اول و دوم نیز مطالعه نمایید.
| انتشارات | پاورتست (مهروماه) | خیلی‌سبز | مشاوران آموزش |
| تعداد صفحه | ۲۱۸ | ۱۸۹ | ۱۷۶ |
| مولفان | عفت حسینی | حبیبه صالح‌نژاد | گروه مولفان |
| قیمت | ۱۴۰۰۰۰ | ۱۴۴۰۰۰ | ۱۴۰۰۰۰ |
| امتیاز درسنامه در مقایسه با سایر منابع | ۷ از ۱۰ | ۹ از ۱۰ | ۶ از ۱۰ |
| بانک سوال | تستی- تشریحی | تستی | تستی- تشریحی |
| پاسخنامه | تشریحی | تشریحی | تشریحی |
| جنس کاغذ | کاهی و مات | سفید | سفید |
| رنگ‌های موجود در صفحه‌آرایی | صورتی و طوسی | بنفش و طوسی | آبی و طوسی |
| بکارگیری آیکون‌ها در بخشهای مختلف | بله | بله | خیر |
| فضای خالی برای یادداشت‌برداری | بله | خیر | خیر |
| فاصله استاندارد بین خطوط | بله | بله | بله |
| امتیاز صفحه‌آرایی در مقایسه با سایر منابع | ۷ از ۱۰ | ۸ از ۱۰ | ۷ از ۱۰ |
| برجسته شدن کلمات کلیدی و نوشته‌های مهم متن | بله | بله | بله |
| لحن غالب مولفان | ساده و رسمی | ساده و رسمی | ساده و رسمی |
بررسی درسنامه‌های بهترین منابع جامعه‌شناسی یازدهم
درسنامه‌ها از بخشهای اصلی هر سه کتاب جامعه‌شناسی پاورتست مهروماه، خیلی‌سبز و مشاوران آموزش هستند و حجم قابل توجهی از کتاب را به خود اختصاص می‌دهند. از طرفی مخاطب انتظار دارد با انتخابی اصولی و صحیح، از سایر منابع آموزشی مثل کلاس درس، جزوه‌ی سایر افراد یا ویدیوهای درسی بی‌نیاز باشد و صرفا با اتکا به منبع انتخابی خود، به تسلط بالایی بر مباحث دست یابد. درسنامه‌های هر سه کتاب به صورت درس‌به‌درس نوشته شده‌اند. مولفان در تمام این درسنامه‌ها تلاش کرده‌اند فعالیت خود را در چارچوب کتاب درسی پیش ببرند؛ متن درس، تصاویر و شکل‌ها، پرسش‌ها، فعالیت‌ها و … در این درسنامه‌ها بررسی شده‌اند و مطالبی که دانش‌آموز برای رسیدن به نمره و درصدی بالا نیاز دارد، گنجانده شده است. این سخت‌گیری که از طرف مولفان اعمال شده، سبب شده هیچ مطلب حاشیه‌ای، موضوع خارج از بحث، نکاتی که به سردرگمی مخاطب بینجامد و این دست از مطالب، در کتاب به چشم نخورد.
- کتاب خیلی‌سبز، در مقایسه با دو کتاب دیگر، درسنامه‌های کامل‌تری را ارائه کرده است. هدف از طراحی و تالیف این درسنامه‌ها، ارائه‌ی آموزشی کامل از مطالب است به طوری که دانش‌آموز با ضعیف‌ترین سطح علمی و کم‌ترین میزان آمادگی قادر به مطالعه باشد و در نهایت به تسلط بالایی بر مباحث دست یابد. در ابتدای درسنامه‌ی هر درس، بخشی تحت عنوان «آن‌چه در این درس می‌آموزیم» قرار گرفته است که کلیات و موضوع‌های اصلی را به صورت موردی بررسی می‌کند. در ادامه طبق زیرعنوان‌های موجود در کتاب درسی، توضیحات لازم برای هر مبحث در قالب پاراگراف‌های کوتاه ارائه شده است. جدول‌های مقایسه و نمودارهای جمع‌بندی در کتاب جامعه‌شناسی خیلی‌سبز در تعداد بالایی به چشم می‌خورند؛ این طراحی به مخاطب اجازه می‌دهد در کوتاه مدت حجم بیشتری از مطالب را مطالعه کند و هم‌زمان حافظه‌ی تصویری خود را نیز تقویت نماید. در قسمت‌هایی از درسنامه لازم است مخاطب به مطالبی که پیش‌تر آموخته ارجاع داده شود و با اشراف بر پیش‌نیازها مطالعه‌ی خود را ادامه دهد. این مطالب در دو کادر متفاوت تحت عنوان «آن‌چه آموختیم» و «یادآوری» در درسنامه‌ها گنجانده شده‌اند.
- جامعه‌شناسی یازدهم مشاوران آموزش، درسنامه‌هایی خلاصه برای هر درس ارائه کرده است که بیشتر بر پایه‌ی متن کتاب درسی طراحی و تالیف شده و بررسی نکات تکمیلی و مطالبی که سطح بالاتری دارند، از اهداف آن نبوده است. هدف از ارائه‌ی این درسنامه‌ها آن بوده که داوطلب پیش از ورود به فضای سوالات تشریحی و تستی، مباحث لازم را یک دور مرور کرده و سپس مشغول پاسخ‌گویی شود.
- کتاب پاورتست مهروماه نیز درسنامه‌هایی کامل و مفصل ارائه کرده است. اغلب مطالب این درسنامه به‌صورت موردی نوشته شده‌اند. در این درسنامه‌ها آیکون‌های مختلفی به چشم می‌خورد که به موضوعات مختلف اختصاص یافته‌اند. یکی از پرتکرارترین موارد، «مثال»هایی است که برای هر مبحث ارائه شده تا موضوع برای مخاطب ملموس‌تر باشد. بخشی نیز با نام «بیشتر بدانید» به چشم می‌خورد که مطالبی یک پله فراتر از کتاب درسی را تحلیل می‌کند. این موضوعات ارزش تستی ندارند اما مطالعه‌ی آن‌ها دید کامل‌تری از موضوع به داوطلب می‌دهد. کادری تحت عنوان «گفت‌وگو کنید» نیز در درسنامه‌های پاورتست مهروماه گنجانده شده که محتوای آموزشی را در قالب سوال و جواب پیش می‌برد تا تعامل مخاطب و کتاب افزایش یابد.
بررسی بانک‌های سوالی بهترین منابع جامعه‌شناسی یازدهم
دو کتاب جامعه‌شناسی پاورتست مهروماه، علاوه بر پرسش‌های چهارگزینه‌ای، تعدادی سوال تشریحی نیز برای هر درس ارائه کرده‌اند. سوالات تشریحی عمدتا سطح ساده‌ای دارند و ساختار و قالب کلی آن‌ها مشابه امتحانات کلاسی است. با بررسی این مجموعه سوالات مخاطب قادر خواهد بود با متن و محتوای کتاب درسی آشنایی بیشتری داشته باشد و عملکرد بهتری در امتحانات تشریحی از خود نشان دهد. سوالات هر سه منبع، ترکیبی از پرسش‌های تالیفی و پرسش‌های انتخابی از میان آزمون‌های سراسری سال‌های اخیر است.
- کتاب جامعه‌شناسی یازدهم مشاوران آموزش، به سوالات تشریحی و تستی توجه یکسانی داشته است؛ تعداد پرسش‌های هر دسته تقریبا برابر است اما تنوع موجود میان سبک‌های سوالی تشریحی بالاتر است. تشخیص عبارت‌های درست و نادرست، کامل کردن جای خالی، تطبیق موارد، سوالات با پاسخ کوتاه و سوالات تشریحی مفصل از جمله‌ی این سبک‌ها هستند که تقریبا در تمام امتحانات کلاسی، پایان‌ترم و نهایی به چشم می‌خورند. پرسش‌های چهارگزینه‌ای این کتاب به چهار دسته‌ی اصلی تقسیم می‌شوند: سوالات حفظی که تسلط بر متن درس و نوشته‌های کتاب درسی برای پاسخ به آن‌ها کافی است؛ سوالات مفهومی که از لایه‌های عمیق‌تر مطالب طرح شده‌اند، تست‌های کنکاشی که عموما ایده‌های چالشی دارند و سوژه‌های سوالی جدید را شامل می‌شوند و پرسش‌های ترکیبی.
- کتاب پاورتست مهروماه، ساختاری شبیه به جامعه‌شناسی یازدهم مشاوران آموزش دارد. پس از هر درسنامه ابتدا تعدادی سوال تشریحی قرار گرفته، که نسبت به کتاب قبلی کم‌تر هستند. این سوالات سبک‌های مختلفی دارند و سوژه‌های روتین و معمول را پوشش می‌دهند. در ادامه پرسش‌های چهارگزینه‌ای قرار گرفته‌اند. این تست‌ها عموما سطح متوسطی دارند و دانش‌آموز با تسلط نسبی بر محتوای کتاب درسی قادر خواهد بود به تعداد زیادی از آن‌ها پاسخ صحیح دهد. سوالات چهارگزینه‌ای این کتاب نیز سطح ساده‌تری نسبت به دو منبع دیگر دارند و ترکیبی از سوالات تالیفی و گزینشی هستند.
- کتاب جامعه‌شناسی یازدهم خیلی‌سبز صرفا بر پرسش‌های چهارگزینه‌ای تاکید داشته است. این پرسش‌ها به صورت درس‌به‌درس چیده شده‌اند. اغلب تست‌های کتاب سطح متوسط و بالاتری دارند و از این نظر مشابه منابع تستی و آزمون‌ها و کنکورهای استاندارد هستند. مخاطب با بررسی سوالات این کتاب می‌تواند با تیپ‌های تستی مختلفی آشنا شود، موضوعات مهم‌تر و تست‌خیزتر را بشناسد و آموخته‌های خود را در فضای تخصصی و مناسب به کار گیرد. تست‌های تالیفی کتاب علاوه بر موضوعات محتمل در کنکورهای سراسری، به سوژه‌های جدید و چالشی نیز پرداخته‌اند؛ به این ترتیب مخاطب قادر خواهد بود پیش از جلسه‌ی آزمون و امتحان، تیپ‌هایی که شانس حضور دارند را بررسی و تحلیل نماید.
پاسخنامه‌های بهترین منابع جامعه‌شناسی یازدهم
پاسخنامه‌ی هر سه کتاب جامعه‌شناسی یازدهم مشاوران آموزش، خیلی سبز و پاورتست مهروماه، به صورت تشریحی نوشته شده است. هدف از طراحی این پاسخنامه‌ها، کمک به مخاطب جهت رفع سوالات و ابهامات پیش‌آمده است.
کلام آخر
در این متن، کتاب‌های جامعه‌شناسی پاورتست مهروماه، مشاوران آموزش و خیلی‌سبز بررسی شدند. مشخصا با شناخت کافی از وضعیت تحصیلی و نیازهای آموزشی خود قادر خواهید بود بهترین گزینه را از میان این سه منبع انتخاب کنید اما برای تسهیل در تصمیم‌گیری بار دیگر به بررسی اجمالی هر یک از این کتاب‌ها می‌پردازیم:
- کتاب جامعه‌شناسی یازدهم مشاوران آموزش سطحی متوسط و پایین‌تر از متوسط دارد؛ تمرکز اصلی درسنامه بر مرور مطالب بوده و آموزش صفر تا صدی در آن به چشم نمی‌خورد. اگر به دنبال منبعی جهت آمادگی برای امتحانات کلاسی هستید، کتاب حاضر مناسب‌ترین گزینه برای شماست.
- کتاب خیلی‌سبز، درسنامه و بانک تستی با سطح نسبتا پیشرفته ارائه کرده است که تطابق بالایی با کنکورهای سراسری سال‌های اخیر دارد؛ البته این موضوع سبب محدودیت در انتخاب داوطلب نخواهد شد چرا که با آموزش کاملی که در درسنامه‌های کتاب وجود دارد، پاسخ‌گویی صحیح به اغلب پرسش‌ها پس از مطالعه‌ی دقیق و کامل ممکن خواهد بود.
- ویژگی‌های کتاب پاورتست را می‌توان حد واسط دو منبع قبل دانست؛ تمرکز مولفان بر سوالات تشریحی و تستی به یک اندازه بوده و درسنامه‌هایی خلاصه و کاربردی طراحی شده تا مخاطب قادر باشد در کوتاه‌مدت حجم بالایی از مطالب را مطالعه نماید.