درس تاریخ، جزو دروس تخصصی در رشته‌ی انسانی است و اهمیت بالایی در امتحانات کلاسی و نهایی، آزمون‌های آزمایشی و کنکور سراسری دارد. عموم داوطلبان کنکوری و دانش‌آموزان تصور می‌کنند برای موفقیت در درس تاریخ و کسب نمرات و درصدهای بالا، صرفا تسلط بر خط‌به‌خط متن کتاب درسی کافی است. این تصور اشتباه را می‌توان ناشی از دیدگاه نادرست افراد نسبت به استراتژی‌های مطالعه و روش‌های اختصاصی برای برخورد با هر درس دانست؛ در واقع عموم محصلان طی سال‌های زیادی را در مدرسه و دانشگاه به تحصیل می‌گذرانند، بی آن‌که با روش‌های اصولی و استاندارد آشنایی داشته باشند.
تاریخ، از جمله دروسی است که داوطلب در کنار تسلط کامل بر متن کتاب درسی، باید دسته‌بندی صحیحی از مطالب خوانده شده در ذهن خود داشته باشد. علاوه‌بر موارد گفته شده، تسلط بر شکل‌های کتاب‌های درسی و توانایی مقایسه‌ی اطلاعات، از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است. به همین دلیل مطالعه‌ی صرف کتاب‌های درسی دبیرستان، پاسخ‌گوی این دسته از نیازهای داوطلب نخواهد بود و وجود منبعی کمک‌آموزشی در مسیر مطالعه ضروری است. در سال‌های اخیر کتاب‌ها و منابع آموزشی و تستی بسیاری از سوی انتشارات مختلف چاپ و ارائه شده‌اند اما مهم‌ترین موضوع در این میان، انتخاب منبعی سازگار با وضعیت تحصیلی و روحیات داوطلب است. به‌عبارتی خرید کتابی که صرفا پرفروش‌تر بوده، صرفا طراحی زیبایی داشته و یا صرفا مولفی نام‌آشنا و پرآوازه در تالیف آن همکاری داشته، ضامن موفقیت و پیشرفت شما نخواهد بود.
در ادامه‌ی این مطلب به بررسی سه مورد از کتاب‌هایی می‌پردازیم که برای درس تاریخ و در پایه‌ی یازدهم انسانی نوشته شده‌اند؛ در انتها نیز جمع‌بندی کلی از مطالب قرار گرفته تا بتوانید بهترین گزینه را از میان گزینه‌های موجود انتخاب کنید.
مقایسه و بررسی ویژگی‌های ظاهری بهترین منابع تاریخ یازدهم انسانی
هر سه مورد از کتاب‌هایی که در ادامه به بررسی تک‌تک آن‌ها می‌پردازیم در یک جلد نوشته شده‌اند و حجم نسبتا متفاوتی دارند؛ دلیل این تفاوت ساختار ویژه در هر اثر است که متناسب با نیازها و وضعیت هر داوطلب طراحی شده است. درسنامه‌های آموزشی، بانک تست و پاسخنامه، بخش‌های اصلی هر سه کتاب را تشکیل می‌دهند اما با بررسی دقیق‌تر متوجه خواهید شد تفاوت‌هایی در عین تشابه وجود دارند و هر یک از کتاب‌های خیلی‌سبز، قلم‌چی و مشاوران آموزش را به اثری منحصربفرد تبدیل کرده‌اند.
| تاریخ یازدهم خیلی‌سبز | تاریخ یازدهم قلم‌چی | تاریخ یازدهم مشاوران آموزش | |
| مولفان | عارف گلیوری، محمداسماعیل سلمان‌پور | گروه مولفان | ریحانه لطفی |
| نوبت چاپ | بیست و دوم | نهم | سوم |
| قیمت (تومان) | ۱۲۹۰۰۰ | ۱۸۰۰۰۰ | ۹۵۰۰۰ |
| تعداد صفحات | ۲۰۵ | ۳۱۲ | ۱۳۶ |
| جنس کاغذ | کاغذ سفید | کاغذ سفید | کاغذ سفید |
| امتیاز صفحه‌آرایی | ۹/۱۰ | ۷/۱۰ | ۷/۱۰ |
| لحن غالب مولفان | کتابی و روان | کتابی | کتابی |
| سطح علمی | متوسط و بالاتر، مشابه کنکورهای سراسری | متوسط | متوسط |
بررسی و مقایسه‌ی درسنامه‌های بهترین منابع تاریخ یازدهم انسانی
هر سه کتاب درسنامه‌هایی مجزا برای هر درس دارند که به‌صورت درس‌به‌درس چیده شده‌اند و از ترتیب و چینش موجود در کتاب درسی پیروی می‌کنند. مولفان هر سه اثر تلاش کرده‌اند صفر تا صد محتوا را در چارچوب کتاب درسی طراحی کنند تا دانش‌آموز زمان و انرژی خود را برای مطالب حاشیه‌ای (مثل عناوین متعلق به کتاب‌های نظام قدیم یا مطالب پیشرفته‌تر از حد معین کتاب‌های درسی) صرف نکند.
درسنامه‌های کتاب خیلی‌سبز جامع‌تر از دو کتاب دیگر مقایسه‌شده در این مطلب هستند. در ابتدای هر درس مقدمه‌ای کوتاه نوشته شده است. توضیحات ارائه شده توسط مولفان کتاب، بسیار کامل هستند و می‌توانند جایگزین سایر منابع آموزشی برای دانش‌آموز باشند. نکات تکمیلی و موضوعاتی که احتمال خطای داوطلبان در آن‌ها بالاست، به ترتیب در کادرهایی با عنوان «نکته» و «توجه» بررسی شده‌اند. تعداد زیادی جدول مقایسه و جمع‌بندی در این درسنامه‌ها رسم شده تا روند مطالعه‌ی مخاطب سریع‌تر و ساده‌تر پیش برود. در انتهای هر درسنامه نیز خلاصه‌ای کلی از مطالب قرار گرفته که منبع خوبی برای مرورهای سریع به‌شمار می‌رود و به ذهن مخاطب انسجام می‌بخشد.
کتاب تاریخ یازدهم انسانی قلم‌چی بر درسنامه‌هایی کم‌حجم تمرکز داشته است. بیشتر مطالب در قالب عناوین موردی یا جدول‌ها و نمودارها ارائه شده‌اند. مقدمه‌ی ارائه‌شده در ابتدای درسنامه‌های این کتاب کلمات کلیدی و انتظارات طراحان سوال از دانش‌آموز را تحلیل می‌کند. در انتهای هر زیرعنوان از درسنامه، کادری تحت عنوان «نکات مهم» قرار گرفته که موضوعات مهم و پرتکرار بخش مورد نظر درس را در اختیار مخاطب قرار داده است.
کتاب تاریخ یازدهم انسانی مشاوران آموزش، درسنامه‌هایی خلاصه‌تر ارائه کرده است؛ برای مطالعه‌ی این کتاب به‌عنوان نخستین یا اصلی‌ترین منبع مطالعاتی، باید تسلط بالایی بر محتوای کتاب درسی داشته باشید و با اشراف بر پیش‌نیازها به سراغ درسنامه‌ها بروید. هدف اصلی مولفان از تالیف این درسنامه‌ها، تاکید بر نکات مهم‌تر و پرتکرار امتحانات و آزمون‌ها بوده است.
بررسی و مقایسه‌ی مجموعه سوالات بهترین منابع تاریخ یازدهم انسانی
- کتاب تاریخ یازدهم انسانی خیلی‌سبز: اگر دانش‌آموزی با سطح متوسط هستید، کتاب حاضر بهترین گزینه برای شما به‌شمار می‌رود. پرسش‌های چهارگزینه‌ای هر درس، بلافاصله پس از اتمام درسنامه قرار گرفته‌اند. سوالات این کتاب تطابق بیشتری با آزمون‌های آزمایشی استاندارد و کنکورهای سراسری دارند. اگر دانش‌آموزی با سطح علمی متوسط هستید، مجموعه‌های تستی موجود در این کتاب، برای شما بهترین گزینه هستند. با بررسی طیف گسترده‌ای از تیپ‌های سوالی و سوژه‌های تستی قادر خواهید بود یک موضوع واحد را از چندین زاویه بررسی و تحلیل کنید و برای کسب نتیجه‌ای ایده‌آل، مسیری هموارتر داشته باشید.
- کتاب تاریخ یازدهم انسانی قلم‌چی: بانک تست کتاب حاضر، سوالات چهارگزینه‌ای را در قالب پیمانه‌های سوالی ارائه کرده است. این طراحی به مخاطب کمک می‌کند برنامه‌ریزی دقیقی برای مطالعات خود داشته باشد و نقاط ضعف و قوت خود را بشناسد. پیمانه‌های سوالی به‌ترتیب از ساده به دشوار چیده شده‌اند تا دانش‌آموز گام‌به‌گام پیش برود و تسلط کاملی بر آموخته‌های خود داشته باشد. یکی دیگر از ویژگی‌های این مجموعه‌ی سوالی، ارجاع‌دهی مستقیم به صفحه و بخش مورد نظر طراح سوال در کتاب درسی است؛ به‌این ترتیب دانش‌آموز تحلیل و بررسی دقیق متن و تصاویر کتاب درسی را نیز می‌آموزد. این کتاب برای هر درس تعداد نسبتا زیادی نمونه سوال تشریحی نیز ارائه کرده است. این دسته از پرسش‌ها سطح ساده‌ای دارند و تشابه بالایی با امتحانات کلاسی و نهایی دارند.
- کتاب تاریخ یازدهم انسانی مشاوران آموزش: تعداد پرسش‌ها در این کتاب، کم‌تر از دو منبع قبلی است. اگر این کتاب را به‌عنوان نخستین منبع مطالعه کرده‌اید، بهتر است برای کسب نتیجه‌ای مطلوب‌تر و رسیدن به تسلطی بالاتر، منبع دومی برای تست‌زنی انتخاب نمایید. توجه داشته باشید در انتهای هر درسنامه، یک کادر برای نمونه سوالات تشریحی نیز قرار گرفته است. این قسمت از کتاب، منبع مناسبی برای امتحانات کلاسی و نهایی است. تعدادی نمونه سوال تشریحی برای آزمون‌های میان‌ترم و پایان‌ترم نیز در این کتاب ارائه شده است تا مخاطب نیازی به سایر منابع نداشته باشد.
| تاریخ یازدهم خیلی‌سبز | تاریخ یازدهم قلم‌چی | تاریخ یازدهم مشاوران آموزش | |
| تعداد پرسش‌ها | ۴۴۵ | ۱۲۰۰ (با احتساب سوالات تشریحی) | ۵۵۹ |
| نمونه سوال تشریحی | ندارد | دارد | دارد |
| بررسی سوالات کنکورهای سراسری | بله | خیر | خیر |
| بررسی سوالات آزمون‌های آزمایشی | خیر | بله (آزمون‌های قلم‌چی) | خیر |
| سطح کلی سوالات | متوسط و بالاتر | متوسط | متوسط و ساده‌تر |
| تنوع تیپ‌های سوالی | بالا | بالا | نسبتا پایین |
بررسی پاسخنامه‌های بهترین منابع تاریخ یازدهم انسانی
پاسخ تست‌های کتاب تاریخ یازدهم انسانی خیلی‌سبز، در دو قالب پاسخنامه‌ی کلیدی و پاسخنامه‌ی تشریحی ارائه شده که هر دو در بخش انتهایی کتاب قرار گرفته‌اند. در پاسخنامه‌ی تشریحی، جواب صحیح سوال در کامل‌ترین شکل ممکن نوشته شده و علاوه‌بر سوژه‌ی اصلی سوال، نکات مهم‌تر در مورد موضوع نیز ذکر شده‌اند. این ساختار به دانش‌آموز کمک می‌کند آمادگی بیشتری برای پاسخ به سوال‌های بعدی داشته باشد و حین بررسی پاسخنامه، نکات بیشتری را مرور کند.
کتاب تاریخ یازدهم انسانی قلم‌چی پاسخنامه‌ی تشریحی برای هر دو دسته پرسش تستی و تشریحی ارائه کرده است. در این پاسخنامه علاوه‌بر گزینه‌ی صحیح سوال، سایر گزاره‌‌ها نیز از نظر درست یا نادرست بودن بررسی شده‌اند. یکی از موضوعات مهم در امتحانات کلاسی و پایانی، بارم‌بندی سوالات است؛ هر بخش از پاسخ سوال، قسمتی از نمره‌ی مربوطه را به خود اختصاص می‌دهد؛ بررسی پاسخ‌های نوشته شده برای پرسش‌های تشریحی در این کتاب به دانش‌آموز کمک می‌کند با سیستم نمره‌دهی نیز آشنا شود و بهترین عملکرد ممکن را در جلسه‌ی امتحان و آزمون از خود نشان دهد.
کتاب تاریخ یازدهم انسانی مشاوران آموزش سه پاسخنامه‌ی متفاوت برای پرسش‌ها ارائه کرده است. پاسخ کلیدی تست‌های چهارگزینه‌ای هر درس، بلافاصله بعد از آخرین سوال قرار گرفته است. در این کتاب، برای پرسش‌های چهارگزینه‌ای پاسخ تشریحی ارائه نشده است. دسته‌ی دوم سوالات، نمونه سوالات و آزمون‌های تشریحی هستند که پاسخ آن‌ها در صفحات انتهایی کتاب قرار گرفته است. دسته‌ی سوم سوالات، پرسش‌های تشریحی هستند که در ادامه‌ی درسنامه و به‌همراه پاسخنامه‌ی تشریحی قرار گرفته‌اند.
جمع‌بندی
سه کتابی که در این مطلب به بررسی آن‌ها پرداختیم از منابع مطرح درس تاریخ در پایه‌ی یازدهم انسانی هستند. اگر سطح متوسط و بالاتری دارید، می‌توانید در وهله‌ی اول کتاب انتشارات خیلی‌سبز و سپس کتاب کانون قلم‌چی را انتخاب کنید (این کتاب برای امتحانات کلاسی نیز قابل مطالعه است). اگر مطالعه‌ی جدی این درس را هنوز آغاز نکرده‌اید، در ابتدا مطالب کتاب درسی را با دقت بررسی کنید و سپس مطالعه‌ی کتاب مشاوران آموزش را به‌عنوان نخستین منبع، آغاز کنید.