می‌دانیم که حتی کوهنوردان حرفه‌ای هم برای یافتن بهترین مسیر صعود به قله‌هایی که تاکنون به آنان صعود نکرده‌اند، از راهنما بهره می‌برند. داوطلبان کنکوری نیز برای کسب رتبه مناسب و رسیدن به دانشگاه‌های ایده ال می‌بایست از تجربیات افرادی که مسیر کنکور سراسری را طی کرده‌اند، نهایت استفاده را ببرند. چه‌بهتر که افرادی که با آنان مشورت می‌کنیم، افرادی باشند که خود حس و حال رتبه برتر شدن را تجربه کرده و نتیجه تلاش‌های پیوسته خود را در دوران تحصیلی دیده‌اند.
در گفت‌وگویی که با جناب آقای ایلیا هاشمی راد، رتبه ۲ کشوری رشته ریاضی فیزیک سال ۹۹ صورت گرفت، سعی بر آن شد تا از تمامی تجربیات ایشان در طول دوران متوسطه استفاده شود. و به کلیه نکات و راهکارهایی که موجب این موفقیت ارزشمند شده، اشاره شود. امید است همواره شاهد موفقیت شما عزیزان در این مسیر پر فراز و نشیب باشیم.
در این گفت‌وگو به سؤالات زیر که از پرتکرارترین سؤالات دانش‌آموزان هستند، پاسخ داده خواهد شد.
- آیا وجود بیماری کرونا و تعطیلی مدارس، بر عملکرد داوطلبان کنکور سراسری تأثیرگذار است؟
- میزان زمان مناسب برای مطالعه دروس چه مقدار است و چگونه می‌توان کیفیت مطالعه را ارتقا داد؟
- آیا رتبه‌های برتر کنکور اهل تفریح و استراحت هستند؟
- راه رسیدن به موفقیت در درسی که به آن علاقه نداریم، چیست؟
- سال‌های دهم و یازدهم چه نقشی را در موفقیت داوطلبان کنکور سراسری ایفا می‌کنند؟
- منابع مناسب برای تست‌زنی و به تسلط رسیدن در دروس عمومی و اختصاصی کدام‌اند؟
- چرا باید در آزمون‌های آزمایشی شرکت کرد و رعایت چه نکاتی بازدهی شرکت در آزمون را ارتقا می‌دهد؟
- بهترین راه برای کنترل و مهار استرس چیست؟
کرونا را قورت بده!
بیماری که این روزها بلای جان بسیاری از انسان‌ها شده، موجب تغییراتی در سیستم آموزشی کشور ایجاد کرد. به‌گونه‌ای که مدارس تعطیل شدند. و آموزش از طریق فضای مجازی جای حضور فیزیکی دانش‌آموزان در مدرسه را پرکرده است. متأسفانه در این میان بعضی دانش‌آموزان انگیزه خود را از دست داده و این شرایط کسل‌کننده موجب نا‌امیدی ایشان گردیده است. آقای ایلیا هاشمی راد، در خصوص درس‌خواندن کرونایی این‌گونه بیان می‌کند:
در دوران کرونا، تعدادی از دانش‌آموزان به سبب نرفتن به مدرسه و ملاقات نکردن دوستان خود و عدم تحرک، بی‌حوصله و کسل می‌شوند. از طرفی کیفیت تدریس دبیران هم در فضای مجازی تا حدودی بی‌کیفیت‌تر شده است. در این شرایط، افراد موفق اصلاً به خود تلقین منفی نمی‌کنند و با افزایش تمرکز و توجه به کتاب‌ها و شبیه‌سازی حداکثری شرایط سابق برای خود، بازدهی خود را افزایش می‌دهند. البته در نظر گرفتن ایستگاه‌های استراحتی برنامه‌ریزی‌شده نیز می‌تواند به دانش‌آموزان کمک زیادی برای تجدید قوا و افزایش روحیه‌شان کند.
زیاد نخوانید! باکیفیت بخوانید!
یکی از سؤالات پرتکراری که در ذهن اکثریت دانش‌آموزان وجود دارد، این است که چه میزان زمانی را برای مطالعه و حل تست اختصاص دهند. آقای ایلیا هاشمی راد رتبه ۲ کنکور سراسری در خصوص میزان ساعت مطالعه و حل تست خود در دروس مختلف و افزایش کیفیت و تمرکز در حین درس خواندن این‌گونه سخن می‌گوید:
من به‌شخصه روزهایی که به مدرسه می‌رفتم، روزانه ۴ الی ۵ ساعت و در روزهای تعطیل ۷ الی ۸ ساعت باکیفیت را صرف مطالعه و تست‌زنی می‌کردم. درواقع میزان ساعت مطالعه واحدی را نمی‌توان برای کلیه دروس مشخص کرد. نکته مهم اینجاست که هرکس به‌اندازه توان خود و مقدار ضعفی که در هر درس احساس می‌کند، زمان خود را تنظیم می‌کند. البته باید به این موضوع نیز توجه داشت که تلاش مستمر برای رسیدن به تسلط در دروس، در کوتاه‌مدت مشخص نمی‌شود. و نتیجه آن در طول چند ماه مشخص خواهد شد.
نکته دیگری که موجب افزایش تمرکز و کیفیت مطالعه دانش‌آموزان می‌شود، حل آزمون و تست بیشتر به‌جای مطالعه بیش‌ازحد درس‌نامه است. بارها دیده شده که دانش‌آموزان ساعت‌ها و حتی روزها را به مطالعه درس‌نامه یک مبحث اختصاص داده‌اند. که همین موضوع زمینه‌های حواس‌پرتی و اتلاف وقت را فراهم می‌کند. بهتر است دانش‌آموزان پس از مطالعه درس‌نامه و تسلط نسبی بر نکات درسی، سریعاً خود را درگیر حل آزمون‌های تستی و تست‌های زمان‌دار کنند. تا ساعات مطالعه آن‌ها باکیفیت و بهینه‌تر شود.
رتبه‌های برتر ربات نیستند!
باور غلطی که در خصوص زندگی رتبه‌های برتر کنکور سراسری وجود دارد این است که آن‌ها تمام ساعات شبانه‌روز را به درس خواندن مشغول هستند. بهتر است صحت این باور را از رتبه ۲ کنکور ریاضی سال ۹۹ جویا شویم. ایشان در ادامه در خصوص تفریحات خود در سال کنکور این‌گونه بیان می‌کند:
اصولاً رتبه‌های برتر ربات نیستند و نیاز به استراحت دارند. دانش‌آموزان برای رسیدن به موفقیت، در کنار سلامت علمی به سلامت جسمی و روحی هم نیاز دارند. بنابراین می‌بایست استراحت برنامه‌ریزی‌شده را در برنامه درسی خود گنجاند. تفریح من در سال دوازدهم، مشاهده فیلم بود. و حتی از شبکه‌های اجتماعی نیز استفاده می‌کردم. به‌عنوان‌مثال روزهای جمعه که در آزمون شرکت می‌کردم باقی‌مانده روز را صرف تحلیل آزمون و پس از آن تفریحات سالم می‌کردم. و زمان‌هایی را به گپ و گفت خارج درسی با خانواده اختصاص می‌دادم.
تفریحات هرکس متناسب با علایق وی می‌تواند متفاوت باشد. اما نکته اساسی اینجاست که خود دانش‌آموزان باید دغدغه درس و کنکور سراسری را داشته باشند و حتی در انتخاب دوستان و نزدیکان خود، افرادی را انتخاب کنند که در کنار رفاقت با ایشان، رقابت سالمی برای پیشرفت دز کنار هم را داشته باشند. داشتن دوستان خوب یا بد در سال کنکور، می‌تواند نقش کلیدی را در موفقیت و یا عدم موفقیت داوطلبان کنکوری ایفا کند.
از هیچ درسی فرار نکن!
بسیاری از دانش‌آموزان دل‌خوشی از برخی دروس ندارند و از مطالعه آن‌ها لذت نمی‌برند و یا در ماه‌های منتهی به کنکور سراسری آن‌ها را حذف می‌کنند و یا مدام مطالعه آن‌ها را به تایم‌های دیگر موکول می‌کنند.
اما ایراد اصلی کار کجاست؟
به گفته آقای ایلیا هاشمی راد، عدم موفقیت در بعضی دروس و کسب درصد‌های پایین و ناتوانی در حل تست‌های هر درس، موجب دلسردی و درنتیجه بی‌رغبتی به مطالعه آن می‌شود. اگر دانش‌آموزان با عشق درس بخوانند و طعم درصد‌های بالا را بچشند، یقیناً از هیچ درسی به‌سادگی عبور نخواهند کرد. جالب اینجاست که رتبه ۲ کنکور ریاضی هم با این مشکل مواجه شده بود:
من نیز در اوایل، علاقه‌ای به مطالعه و حل تمرین درس هندسه نداشتم؛ اما هنگامی‌که از ضریب و تراز این مبحث آگاه شدم، توجهم به‌سوی این درس جلب شد. اگرچه در روزهای اول تحمل هندسه برایم دشوار بود، اما به‌مرورزمان و مسلط شدن به این مبحث مرا به‌سوی خود جذب کرد و تبدیل به یکی از نقاط قوتم شد.
از اهمیت سال‌های دهم و یازدهم غافل نشوید!
آقای ایلیا هاشمی راد، عقیده دارد که بهترین زمان شروع برای یک دانش‌آموز که می‌خواهد به موفقیت در کنکور سراسری دست یابد، سال دهم است. زیرا اگر از سال دهم به مطالب درسی توجه لازم شود، دیگر دانش‌آموز فشار زیادی را در سال دوازدهم برای جمع‌بندی مطالب پایه خود متحمل نخواهد شد. برنامه‌ریزی و تست‌زنی از سال دهم و افزایش مهارت خود، از عواملی هستند که نقش چشمگیری در کاهش استرس داوطلبان کنکور در سال آخر دارند.
اما بسیاری از داوطلبان کنکور سراسری بوده‌اند که سال دوازدهم به فکر جبران کاستی‌های خود افتادند و با جدیت تمام به مطالعه و تمرین مباحث درسی خود پرداختند و در کنکور سراسری هم عملکرد قابل قبولی داشتند. پس هیچ‌گاه برای شروع دیر نیست، مخصوصاً حالا که با تعطیلی مدارس که فرصت کافی برای مطالعه و تست‌زنی وجود دارد. به شرطی که دانش‌آموزان، بااراده و برنامه‌ریزی صحیح کار خود را پیش ببرند و هیچ‌گاه تسلیم نشوند.
برای هر درس از کدام کتاب کمک‌درسی استفاده کنیم؟
یکی از عواملی که به‌طور مستقیم بر موفقیت و عدم موفقیت دانش‌آموزان دخیل است، انتخاب کتاب کمک‌درسی مناسب است. دانش آموزان علاقه دارند تا بدانند رتبه‌های برتر چه کتاب‌هایی را به‌عنوان کتاب‌های کمک‌درسی و منبع تست خود انتخاب می‌کنند. انتخاب ایلیا هاشمی راد رتبه ۲ کنکور ریاضی سال ۹۹ به‌صورت زیر است:
ادبیات فارسی: کتاب ادبیات فارسی جامع کنکور خیلی سبز جلد اول – کتاب ادبیات فارسی جامع کنکور خیلی سبز جلد دوم
عربی: کتاب عربی جامع خیلی سبز – کتاب عربی جامع کنکور الگو
دین و زندگی: کتاب بانک تست دین و زندگی گاج – کتاب دین و زندگی دوازدهم بهمن‌آبادی
زبان انگلیسی: کتاب زبان انگلیسی جامع مبتکران – کتاب زبان انگلیسی جامع کنکور خیلی سبز
حسابان و ریاضی پایه: کتاب حسابان و ریاضی پایه پیشرفته نردبام خیلی سبز
هندسه: کتاب هندسه کامل کنکور میکرو طلایی
گسسته و آمار احتمال: کتاب ریاضی گسسته و آمار و احتمال جامع تست خیلی سبز – ریاضیات گسسته دوازدهم خوشخوان
فیزیک: کتاب فیزیک دوازدهم ریاضی جلد اول تست خیلی سبز – کتاب فیزیک دوازدهم ریاضی جلد دوم تست خیلی سبز -کتاب فیزیک پایه کنکور دهم و یازدهم رشته ریاضی جلد اول -کتاب فیزیک پایه کنکور دهم و یازدهم رشته ریاضی جلد دوم
شیمی: کتاب شیمی دوازدهم تست تک‌جلدی الگو – کتاب جامع شیمی پایه دهم و یازدهم الگو
شرکت در آزمون‌های آزمایشی را فراموش نکنید!
آقای ایلیا هاشمی راد درباره لزوم شرکت در آزمون‌های آزمایشی این‌گونه بیان می‌کند:
کلیه داوطلبان کنکور سراسری نیاز به شرکت در آزمون‌های متعدد دارند زیرا از طریق شرکت در آزمون می‌توان میزان یادگیری مطالب آموخته‌شده را سنجید. هم‌چنین اگر نتیجه نامطلوبی را در آزمون کسب کنیم می‌توانیم به‌عنوان یک تلنگر از شکست خود درس عبرت گرفته و برای جبران آن در آزمون‌های آینده تلاش کنیم.
از طرف دیگر برنامه راهبردی آزمون‌ها، می‌تواند یک برنامه درسی مناسب و استاندارد را در اختیار دانش‌آموزان قرار دهد. ناگفته نماند، اگر کسی به هر دلیل نمی‌تواند در آزمونی شرکت کند، باید حتماً سؤالات آزمون را دانلود کرده و حل کند. و پس از آن درصد پاسخگویی خود را در تمامی دروس به دست آورد تا از میزان پیشرفت خود مطلع شود.
چگونه بر استرس غلبه کنیم؟
کنترل استرس یکی از موضوعات بسیار مهمی است که دانش‌آموزان زیادی مخصوصاً داوطلبان کنکور سراسری با آن دست‌وپنجه نرم می‌کنند. آقای هاشمی راد بر این باور است که استرس تنها زمانی مناسب است که موجب جدی گرفتن آزمون‌ها و برنامه درسی توسط دانش‌آموزان شود. اما اگر استرس، مدیریت نشود موجب کاهش کارایی داوطلبان در جلسه آزمون‌ها می‌شود.
به‌گونه‌ای که آن‌ها حتی سؤالاتی که بر آن‌ها مسلط هستند را اشتباه پاسخ می‌دهند. دانش‌آموزان در بسیاری از موارد باید نگرش خود را تغییر دهند و موفقیت خود را به تأیید یا تشویق دوستان یا محیط اطراف خود گره نزنند و تنها برای رسیدن به اهداف خود تلاش کنند و بجنگند و تنها دغدغه آن‌ها، درس گرفتن از اشتباهات خود در آزمون‌های آزمایشی باشد که شرکت می‌کنند. اگر جایی هم دچار مشکل شوند می‌توانند از مشاور تحصیلی خود کمک بگیرند.
کلام آخر و جمع‌بندی
تفاوت اصلی میان رتبه‌های برتر و سایر دانش‌آموزان، برآمده از ذهن و هوش آن‌ها نیست، بلکه ناشی از انگیزه و اشتیاق آن‌ها برای رسیدن به اهداف بزرگی است که در سر می‌پرورانند. رتبه‌های برتر هم گاهی از خواندن برخی دروس خسته می‌شوند اما ارزش رسیدن به رشته و دانشگاه مورد علاقه خود بسیار بالاتر از آن می‌دانند که مسائل جزئی مانع از حرکت آن‌ها به‌سوی موفقیت شود.
موفقیت در کنکور سراسری دست‌یافتنی است درصورتی‌که اولاً دانش‌آموزان هر چیزی را آزمون خطا نکنند و زمان خود را از دست ندهند و از مطالب مشاوره‌ای و افراد باتجربه در این زمینه استفاده کنند و دوما در طول مسیر به‌هیچ‌وجه ناامید نشوند و پیوستگی و استمرار در امور خود را حفظ کرده و تا حل آخرین سؤال دفترچه کنکور سراسری دست از امید و تلاش برندارند. بی‌شک در مسیر کنکور سراسری هرکس به‌اندازه تلاش خود، به موفقیت خواهد رسید.