تحصیل در خارج از کشور امروزه در برنامه‌ی بسیاری از دانشجویان قرار گرفته است. سطح بالاتر دانشگاه‌های بین‌المللی نسبت به دانشگاه‌های کشور ایران و قصد مهاجرت از طریق تحصیل بزرگ‌ترین و مهم‌ترین دلایل دانشجویانی که به دنبال تحصیل در خارج از کشور هستند، است. تعداد بسیار زیادی از بهترین دانشگاه‌های جهان در آمریکای شمالی و به خصوص در کشور آمریکا واقع شده‌اند. همان طور که می‌دانید برای تحصیل در دانشگاه‌های واقع در آمریکای شمالی تسلط به زبان انگلیسی الزامی است و به همین دلیل دانشجویان باید به هنگام درخواست پذیرش از دانشگاه مد نظر مدرک زبان انگلیسی خود شامل نمره‌ی آزمون تافل و یا آیلتس را به دانشگاه ارائه کنند. مدرک دیگری که عمده‌ی دانشگاه‌های آمریکای شمالی از دانشجویانی که قصد تحصیل در این دانشگاه‌ها در مقاطع کارشناسی ارشد و یا بالاتر دارند، درخواست می‌کند، نمره‌ی آزمون GRE است. آزمون GRE(مخفف Graduate Record Examination)، یک آزمون استاندارد که توسط شرکت Educational Testing Service (به اختصار ETS) برگزار می شود، است. البته لازم به ذکر است که بسیاری از دانشگاه‌های آمریکا و کانادا به علت شیوع کرونا در دنیا و کنسل شدن این آزمون در بسیاری از کشورها، این آزمون را از لیست مدارک ضروری برای پذیرش در سال‌های ۲۰۲۱ و پاییز ۲۰۲۲ حذف کرده‌اند؛ اما به هر حال با توجه به تحت کنترل قرار گرفتن ویروس کرونا در اکثر کشورهای جهان به زودی این دانشگاه‌ها این آزمون را به لیست مدارک مورد نیاز خود باز می‌گردانند. آزمون GRE در واقع یک تست منطق است و توانایی‌های تحلیلی شرکت‌کنندگان را مورد آزمون قرار می‌دهد. این مورد دقیقاً تفاوت این آزمون نسبت به آزمون‌های تافل و آیلتش که تنها دانش زبان انگلیسی فرد را مورد آزمون قرار می‌دهند، است. کسب نمره‌ی بالا در این آزمون تأثیر فراوانی بر گرفتن پذیرش از دانشگاه‌های آمریکای شمالی دارد و به همین دلیل نیز متقاضیان پذیرش تحصیلات تکمیلی در آمریکا و کانادا معمولاً وقت زیادی برای آماده‌سازی خود جهت شرکت در این آزمون می‌گذارند. در ادامه‌ی این متن آزمون GRE به طور کامل معرفی شده و هر آن چه که دانشجویان باید در مورد این ازمون بدانند کامل توضیح داده شده است.
انواع آزمون‌های GRE
به طور کل دو نوع آزمون GRE برگزار می‌شود: آزمون جنرال و آزمون سابجکت. از آن جا که آزمون جنرال مخاطبین بسیار بیشتری نسبت به آزمون سابجکت دارد،در این متن بیشتر به بررسی آزمون جنرال پرداخته شده است. اما توضیحات لازم برای آزمون سابجکت نیز در ادامه‌ی همین قسمت بیان شده است.
- آزمون جنرال: این آزمون در واقع آزمون اصلی است و در کل منظور از آزمون GRE همین آزمون جنرال است. این آزمون به صورت کامپیوتری برگزار شده و به همین دلیل هم متقاضیان می‌توانند هر زمانی که می‌خواهند در آزمون‌هایی که هر هفته در سراسر کشور برگزار می‌گردد، شرکت نمایند. اکثر دانشگاه‌ها نمره‌ی آزمون جنرال دانشجو را در فرایند پذیرش در نظر می‌گیرند و در میان رقابت سنگین دانشجویان سراسر جهان کب نمره‌ی بالا در این آزمون می‌تواند دانشجو را از رقیبان دیگر خود جلو بیاندازد. این آزمون بسیار زمان‌گیر است و کل فرایند امتحان از مرحله‌ی تأیید هویت تا نظرسنجی و انتخاب دانشگاه‌ها برای گزارش نمره عموماً بیش از ۴ ساعت به طول می‌انجامد.
- آزمون سابجکت: این آزمون در واقع یک آزمون جانبی است که سطح اطلاعات فرد در رشته‌ی تخصصی خود را به زبان انگلیسی می‌سنجد. دانشجویان بعضی رشته‌ها باید علاوه بر آزمون جنرال GRE، نمره‌ی خود در این آزمون را نیز به دانشگاه گزارش دهند. آزمون GRE سابجکت در رشته‌های زیست‌شناسی، شیمی، ادبیان زبان انگلیسی، ریاضیات، فیزیک و روان‌شناسی برگزار می‌گردد. تا قبل از سال ۲۰۱۶ این آزمون برای دو رشته‌ی بیوشیمی و زیست‌شناسی سلولی مولکولی نیز برگزار می‌شد اما از سال ۲۰۱۶ این دو رشته از لیست رشته‌های آزمون سابجکت حذف شدند. عموماً دانشگاه‌های برتر جهان مانند دانشگاه Yale و Stanford برای رشته‌های فوق‌الذکر نمره‌ی این آزمون را به صورا اجباری از دواطلب درخواست می‌کنند. آزمون مربوط به هر رشته منابع مخصوص به خود را دارد که دانشجویان می‌توانند از منابع مربوط به رشته‌ی خود استفاده کنند. زمان این آزمون در تمام رشته‌ها ۲ ساعت و ۵۰ دقیقه است، ولی تعداد سوالات در رشته‌های مختلف با هم فرق می‌کند. آزمون سابجکت هر ساله در ماه‌های سپتامبر (شهریور – مهر)، اکتبر (مهر – آبان) و آوریل (فروردین – اردیبهشت) برگزار می‌شود.
نکات کلی که باید در مورد آزمون GRE دانست
نکات مهمی در خصوص آزمون‌های GRE وجود دارد که متقاضیان در مرحله‌ی اول باید با توجه به این نکات به برنامه‌ریزی بپردازند. این نکات عبارت اند از:
- هزینه‌ی آزمون: هزینه‌ی آزمون GRE جنرال و GRE سابجکت در ایران به ترتیب ۲۰۵ و ۱۵۰ دلار است. همچنین اگر کسی بخواهد پس از ثبت نام تاریخ آزمون خود و یا سنتر خود را تغییر دهد، باید ۵۰ دلار اضافه‌تر هزینه کند. علاوه بر این دانشگاه‌ها معمولاً تنها نمره‌ی رسمی که از سمت ETS ارسال گردد را به رسمیت می‌شناسند. ETS کارنامه و نمره‌ی شرکت‌کننده در آزمون را به چهار آدرس به صورت رایگان ارسال می‌کند. اگر کسی بخواهد نمره‌ی خود را به بیش از ۴ مقصد ارسال کند، باید از امتیاز گزارش نمره‌ی اضافی (additional score report – ASR-) استفاده نموده و با پرداخت مبلغ ۲۷ دلار به ازای هر یک مقصد جدید، نمره‌ی خود را برای دانشگاه‌ها و یا شرکت‌های بیشتری ارسال کند.
- تاریخ برگزاری آزمون: آزمون GRE جنرال که به صورت کامپیوتری برگزار می‌گردد، عموماً در تمامی روزهای سال منتها به جز یکشنبه‌ها و تعطیلات رسمی آمریکا برگزار می‌شود؛ اما آزمون GRE Subject تنها سه بار در سال برگزار می‌شود. لازم به ذکر است که ظرفیت آزمون‌های GRE مخصوصاً در زمانهای شلوغ سال (یعنی حدوداً از اواخر شهریور تا بهمن ماه) خیلی سریع پر می‌شود. به همین دلیل متقاضیان باید برای این آزمون برنامه‌ریزی بلند مدت کرده و خیلی زودتر از زمانی که قصد ازمون دادن دارند، در آزمون ثبت نام کنند.
- محل برگزاری آزمون: آزمون GRE به صورت منظم در چندین شهر ایران اعم از تهران، اصفهان، تبریز، آمل،مشهد، ارومیه، زنجان، یزد و کرمان برگزار می‌شود.
- قابلیت تکرار آزمون: در برخی موارد ممکن است متقاضی شرکت در آزمون به دلایل مختلفی از جمله استرس سر جلسه‌ی امتحان و یا عدم آمادگی کافی برای آزمون و … نتواند نمره‌ی مد نظر خود را کسب کند. در این شرایط فرد باید دوباره امتحان بدهد. باید توجه نمود که حتماً باید ۲۱ روز از تاریخ امتحان قبلی گذشته باشد تا امکان ثبت‌نام در امتحانی جدید ایجاد گردد. همچنین هر نفر نمی‌تواند بیش از ۵ بار در طول یک سال میلادی در آزمون GRE شرکت کند. به دیل این محدودیت‌ها و همچنین محدودیت ظرفیت سنترهای برگزاری آزمون دانشجویان باید حتماً با توجه به توانایی‌های خود، برنامه‌ریزی خود و ددلاین دانشگاه‌های مد نظر خود اقدام به ثبت‌نام کنند.
بررسی ساختار آزمون GRE
هدف آزمون GRE بررسی توانایی شرکت‌کنندگان در سه مهارت verbal reasoning، quantitative reasoning و Analytical Writing Assessment (AWA) است. بخش‌های این آزمون عبارت اند از:
- Analytical Writing Assessment: در این بخش از سؤالات دو متن مختلف باید نوشته شود. وجه تمایز متون نوشتاری این آزمون با متونی که باید در آزمون‌های تافل و یا آیلتس نوشته شود، آن است که در متون این آزمون باید تحلیل‌های منطقی نوشته شود. برای این بخش از آزمون ۶۰ دقیقه زمان در نظر گرفته شده است (۳۰ دقیقه برای هر متن). نام متن اول issue است و شرکت‌کننده باید در این متن نظر خود در مورد یک موضوع بحث‌برانگیز را بیان کرده و برای نظر خود دلیل و مثال منطقی ذکر کند. این متن بسیار شبیه به متونی که در بخش رایتینگ آزمون‌های تافل و آیلتس آکادمیک نوشته می‌شود، است. در متن دوم از آزمون GRE که argument نام دارد، از شرکت‌کننده خواسته می‌شود که به عنوان یک قاضی و یا ممتحن از متنی که توسط کس دیگری نوشته شده است، ایراد گرفته و آن را نقد و بررسی نماید. پس از اتمام یک ساعت این بخش آزمون بسته شده و شرکت‌کننده باید به سؤالات بخش‌های بعدی پاسخ دهد.
- verbal reasoning: این بخش در واقع شبیه‌ترین بخش آزمون GRE به آزمون‌های تافل و آیلتس است چرا که در این بخش دانش زبان انگلیسی و در واقع توانایی‌های تحلیل کلامی دانشجویان مورد آزمون قرار می‌گیرد. سؤالات این بخش را می‌توان به دو نوع دسته‌بندی نمود: سؤالات جای خالی و سؤالات متن. برای هر دسته ۲۰ سؤال و ۳۰ دقیقه در نظر گرفته شده است. شرح این نوع سؤالات به صورت زیر است:
- سؤالات جای خالی (direct vocabulary questions): این دسته از سؤالات خود در دو مدل پرسیده می‌شوند. مدل اول سؤالات این دسته، سؤالات text completion است که در آن‌ها جاهای خالی موجود در یک متن باید پر شود. مدل دوم سؤالات این دسته، سؤالات sentence equivalence هستند. در سؤالات این مدل به جای یک متن یک جمله به همراه یک جای خالی ارائه می‌شود که شرکت‌کنندگان باید از میان ۶ گزینه دو مورد که علاوه بر معنای درست بخشیدن به جمله، معنای یکسانی نیز به جمله ببخشد، را انتخاب کنند.
- سؤالات درک متن (reading comprehension): سؤالات این دسته نیز شامل سؤالات درک مطلب (reading comprehension) و سؤالات منطقی (paragraph argument) که از متن طرح می‌شوند، است.
- quantitative reasoning: در این بخش توانایی تحلیل کمیتی و یا ریاضی شرکت‌کننده مورد سنجش قرار می‌گیرد. لازم به ذکر است که بر خلاف قسمت قبل، سؤالات این بخش چندان دشوار نیستند و در واقع در سطح ریاضی دبیرستان هستند ولی به هر حال هدف این بخش بررسی انعطاف پذیری ذهن شرکت‌کننده است که از طریق ایجاد پیچیدگی‌های زبانی و منطقی در سؤالات این بخش صورت می‌پذیرد. مباحث این بخش شامل هندسه، جبر، آمار و احتمال و … می‌شود. یک نکته‌ی مهم در مورد این بخش آزمون آن است که در این آزمون از مباحث دشوار ریاضی مانند مثلثات، انتگرال، مشتق و … سؤالی مطرح نمی‌گردد. سؤالات این بخش در دو قسمت ۲۰ سؤاله که برای پاسخگویی به هر قسمت ۳۵ دقیقه زمان در نظر گرفته شده است، دیده می‌شود. در این بخش چهار دسته سؤال مطرح می‌شود:
- سؤالات مقایسه‌ای کمی (quantitative comparison reasoning): در دسته از سؤالات شرکت‌کننده باید دو کمیت را در صورت امکان با هم مقایسه کند.
- سؤالات حل مسئله (problem solving): در این دسته از سؤالات شرکت‌کننده باید پس از حل یک مسئله پاسخ خود را از میان چند گزینه انتخاب کند.
- سؤالات numeric entry: در این دسته از سؤالات شرکت‌کننده باید پس از حل یک مسئله پاسخ عددی خود را به صورت دستی (تایپی) وارد کند.
- سؤالات چند جوابی (multiple answer): در این دسته سؤالات تعدادی گزاره مطرح می‌شود که شرکت‌کننده باید از میان آن‌ها تمامی گزاره‌های درست را انتخاب کند. لازم به ذکر است که در سؤالات این بخش تعداد گزاره‌های درست هر سؤال مشخص نیست و گاهاً ممکن است تمامی گزینه‌ها درست باشند؛ البته ممکن نیست که تمامی گزاره‌های یک سؤال اشتباه باشند.
قسمت‌های وربال و کوانت به صورت بخش به بخش و یک در میان بر روی صفحه‌ی کامپیوتر پدیدار می‌شوند. یک نکته‌ی مهم در مورد این امتحان آن است که یک بخش اضافی نیز که ممکن است وربال یا کوانت باشد، در این امتحان ارائه می‌شود که نمره‌ی آن تصحیح نشده و صرفاً برای مشخص کردن اسکیل سوالها استفاده می‌شود. لازم به ذکر است که تشخیص این بخش اضافی کار ساده‌ای نیست و شرکت‌کننده بهتر است به سؤالات تمامی بخش‌های این دو قسمت به بهترین شکل پاسخ دهد. البته در این مورد می‌توان گفت که اگر این قسمت امتحان با یک بخش کوانت شروع گردد، بخش اضافی امتحان نیز از نوع سؤالات کوانت است و اگر چنان چه این قسمت با بخش وربال شروع شود، بخش اضافی امتحان نیز از نوع وربال خواهد بود. اما تشخیص بخش اضافی وربال یا کوانت امتحان‌ها از میان سه بخش ارائه شده در این قسمت اصلاً کار ساده‌ای نیست.
نحوه‌ی نمره‌دهی در آزمون GRE
روش و الگوریتم محاسبه‌ی نمره‌ی GRE به طور دقیق و شفاف مشخص نیست. اما آن چه که مهم است آن است که ازمون GRE یک آزمون هوشمند است و کیفیت پاسخگویی به هر سکشن از قسمت وربال و کوانت تعیین‌کننده‌ی کف نمره‌ی شرکت‌کننده و میزان دشواری نسبی سؤالات سکشن‌های بعدی این قسمت است.
در این آزمون برای هر کدام از بخش‌های وربال و کوانت یک نمره از ۱۳۰ تا ۱۷۰ (به فاصله‌ی یک نمره، یک نمره) به شرکت‌کننده تعلق می‌گیرد. در بخش رایتینگ نیز یک نمره از ۰ تا ۶ (به فاصله‌ی نیم نمره، نیم نمره) به شرکت‌کننده داده می‌شود. به طور کلی نمی‌توان یک نظر قطعی برای کیفیت نمره‌ی این آزمون داد؛ چرا که معمولاً نمرات GRE همه‌ی دانشجویانی که به یک دانشگاه اپلای کرده‌اند به صورت مقایسه‌ای بررسی می‌گردد. اما به طور کلی می‌توان گفت معمولاً جمع مره‌ی وربال و کوانت باید بالای ۳۰۰ باشد تا در فرایند پذیرش بررسی گردد و نمرات بالای ۳۲۰ در مقایسه با دیگر نمرات شانس بیشتری دارند.
در گزارش نمره‌ی GRE، در کنار نمره هر بخش یک درصد نیز گزارش می‌شود. این درصد نامش percentile است و نشان‌دهنده‌ی نسبت کسانی که در آن اسکیل نمره‌ی بیشتری از شرکت‌کننده کسب کرده‌اند به کل کسانی که در ۵ سال اخیر در آزمون GRE شرکت کرده‌اند، است. اگر کسی در هر اسکیل نمره‌اش جزو ۳۰% پایین‌تر بین همه‌ی شرکت‌کننده‌ها است، پیشنهاد می‌شود که دوباره با آمادگی بیشتر آزمون بدهد.
کلام پایانی
دانشجویانی که قصد ادامه‌ی تحصیل در مقاطع تحصیلات تکمیلی در دانشگاه‌های آمریکای شمالی را دارند، باید علاوه بر آزمون‌های زبان، یک نمره‌ی قابل قبول در آزمون GRE کسب کنند؛ چرا که نه تنها نمره‌ی قابل قبول این امتحان در لیست ضروریات پذبرش اکثر دانشگاه‌ها قرار دارد، بلکه کسب نمره‌ی بالا در این آزمون شانس پذیرش دانشجو در دانشگاه را به شدت بالا می‌برد. این آزمون که در نوع جنرال و سابجکت (مختص چند رشته‌ی خاص) برگزار می‌شود، دانش زبان انگلیسی دانشجویان، منطق کلی و ریاضی این عزیزان را نیز مورد سنجش قرار می‌دهد. با توجه به هزینه‌ی بالای ثبت‌نام در این آزمون و محدودیت ظرفیت موجود برای ثبت‌نام دانشجویان باید با توجه به مهارت‌های خود و همچنین ددلاین دانشگاه‌های مد نظرشان برنامه‌ریزی دقیقی داشته و به کمک منابع کمک آموزشی فراوان موجود با برنامه‌ریزی درست و عمدتاً طولانی مدت خود را برای شرکت در این آزمون آماده سازند. در این متن بخش‌های این آزمون و انواع سؤالات آن به همره نکات مهمی که دانشجویان باید درباره‌ی این ازمون بدانند، به طور کامل شرح داده شده است.