شرکت در آزمون‌های آزمایشی مخصوصا در سال کنکور از اهمیت بالایی برخوردار است؛ چرا که یک ابزار مهم برای سنجش آموخته‌های دانش‌آموزان است و داوطلبان می‌توانند با بررسی نتایج حاصل شده از این آزمون‌ها، به رفع نقاط ضعف و تثبیت و تقویت نقاط قوت خود بپردازند و وضعیت خود را در مقایسه با سایر رقبای خود بسنجند. هر ساله در ابتدای سال تحصیلی، دانش‌آموزان دغدغه‌ی انتخاب یک موسسه‌ی آموزشی جهت شرکت در آزمون‌های آزمایشی را دارند و در این مطلب، به بررسی ۲ موسسه‌ی آموزشی مطرح و معتبر کانون فرهنگی آموزش (قلم چی) و گاج می‌پردازیم و آزمون‌های این دو موسسه را از ابعاد گوناگونی مانند سطح سوالات، محدوده ترازها، شباهت و تطبیق با کنکور سراسری و مواردی از این قبیل، تحلیل خواهیم کرد.
بررسی کلی آزمون‌های قلم چی
کانون فرهنگی آموزش، از سال ۱۳۷۲، با ۱۰۰ شرکت‌کننده‌ی دختر و پسر، آغاز به برگزاری آزمون‌های دوره‌ای کرد و در حال حاضر، به عنوان یکی از ۱۰۰ برند برتر ایران شناخته می‌شود و در بین موسسات آموزشی متعددی که در سطح کشور در زمینه‌ی برگزاری آزمون‌های آزمایشی فعالیت می‌کنند، بیشترین جامعه‌ی آماری شرکت‌کنندگان را به خود اختصاص داده است. آغاز آزمون‌های این مجموعه در هر سال تحصیلی، از مهر ماه است که با یک آزمون تعیین سطح شروع می‌شود. برنامه‌ی راهبردی آزمون‌های قلم چی، نسبت به سایر آزمون‌های آزمایشی، بسیار جامع‌تر، هدفمندتر، دقیق‌تر و اصولی‌تر است و توجه ویژه‌ای که استراتژیست‌های این آزمون، به استگاه‌های جبرانی و بازه‌های مرور و جمع‌بندی داشته‌اند، سبب شده تا رغبت و اشتیاق دانش‌آموزان برای ثبت‌نام در آزمون‌های آزمایشی این مجموعه، روزافزون شود.
بررسی کلی آزمون‌های گاج
آزمون‌های سراسری گاج، با هدف توسعه‌ی عدالت آموزشی از سال ۱۳۸۸ در حال برگزاری است و در تلاش است که با برگزاری آزمون‌های دوره‌ای هدفمند، بستر مناسبی را برای ایجاد آمادگی در دانش‌آموزان جهت موفقیت در کنکور سراسری فراهم کند. آزمون‌های این موسسه، مطابق با برنامه‌ی راهبردی، با فاصله‌های دو هفته‌ای برگزار می‌شوند. سطح دشواری سوالات آزمون‌های گاج، نسبت به آزمون قلم چی، پایین‌تر است و در کل سوالات عادی‌تر و استانداردتری را مخصوصا در دروس عمومی، پوشش می‌دهد.
بررسی و مقایسه‌ی سطح سوالات آزمون‌های آزمایشی گاج و قلم‌چی
یکی از فاکتورهای مهمی که باید در انتخاب آزمون آزمایشی مدنظر قرار داده شود، استاندارد بودن و مناسب بودن سطح سوالات است. سوالات طراحی شده در آزمون‌های قلم چی، سطح بالاتری نسبت به سوالات کنکور سراسری دارد و هدف از این کار، نشان دادن تمایز دانش‌آموزان و آماده کردن آن‌ها برای مواجهه با سوالات سطح بالا در کنکور سراسری است. بدین صورت وقتی دانش‌آموزان توانایی و آمادگی حل سوالاتی که سطح بالایی دارند را داشته باشند، مطمئنا از پس سوالات کنکور هم برخواهند آمد. پس اگر قصد ثبت‌نام در آزمون‌های قلم چی را دارید، منتظر سوالات آسان و ساده نباشید و خود را برای ورود به یک رقابت نفس‌گیر آماده کنید. ذکر این نکته نیز خالی از لطف نیست که سخت بودن سوالات، اگر چه که می‌تواند دانش‌آموزان را به میزان بالایی از آمادگی برای مواجهه با سوالات در کنکور سراسری برساند، اما اگر جزو آن دسته از داوطلبینی باشید که سختی سوالات، اعتماد به نفستان را مورد حمله قرار می‌دهد، این موضوع می‌تواند به عنوان یک نقطه ضعف تلقی شود و دیگر یک مزیت نخواهد بود. اما در آزمون‌های گاج، با سوالات مناسب‌تری روبرو هستیم. از نظر کیفی، می‌توان گفت که در بخش دفترچه عمومی، موسسه‌ی گاج بهتر عمل کرده و در بخش دروس اختصاصی نیز، قلم چی عملکرد بهتری را از خود به نمایش گذاشته است.
با توجه به حذف دفترچه‌ی دروس عمومی از کنکور سال ۱۴۰۲، توجه دانش‌آموزان تماماً به سوالات اختصاصی معطوف خواهد شد و این موضوع می‌تواند سبب بالاتر رفتن جامعه‌ی آماری این مجموعه شود. موسسه‌ی گاج با توجه به این که نسبت به کانون، قدمت کمتری دارد و در هر دو آزمون گاج و قلم چی، دانش‌آموزان با توزیع متناسب حجم مطالب مواجه خواهند بود. به این صورت که دروس پیش و پایه به طور موازی با هم جلو می‌روند و دانش‌آموزان علاوه بر تقویت دروس پایه‌ی دوازدهم، به جمع‌بندی دروس پایه نیز می‌پردازند. (دانش‌آموزان برای برخی دروس، مانند فیزیک، شیمی و ریاضی، حق انتخاب دارند و می‌توانند از بین کتاب‌های پایه‌ی دهم یا یازدهم، یکی را انتخاب کنند.)
بررسی محدوده تراز‌های آزمون‌های آزمایشی گاج و قلم‌چی
مبحث «تراز» از مباحث مهمی است که دانش‌آموزان پس از دریافت کارنامه‌ی آزمون‌های آزمایشی خود، درگیر آن می‌شوند و گاهی اوقات از معنا و هدف اصلی آن غافل می‌شوند و فقط به این فکر می‌کنند که هر چه تراز بالاتر باشد، بهتر است. بهتر است با ارائه‌ی مثالی، این موضوع را بهتر شرح دهیم. فرض کنید که در امتحان درس ادبیات فارسی، نمره‌ی ۱۸ گرفته‌اید و نفر اول کلاس شده‌اید. دو روز بعد نیز مجدداً آزمونی از همین درس برزار می‌شود و شما نیز مجددا نمره‌ی ۱۸ را کسب می‌کنید، با این تفاوت که نفر آخر کلاس می‌شوید. موضوع مهمی که وجود دارد، این است که شما به این بیندیشید که گر چه در هر دو آزمون، نمره‌ی یکسانی کسب کرده‌اید، اما ارزش این دو نمره یکسان نیست. «تراز» یا همان «Balance»، عنوانی است که به «یکسان سازی ارزش نمره» و «نرمال‌سازی» می‌پردازد. شاید با جمله‌ی «درس عربی، یک درس ترازآور در کنکور سراسری است.» مواجه شده باشید. این جمله، این پیام را به داوطلبان می‌رساند که کمترین پاسخگویی به سوالات این درس وجود دارد و همین موضوع، سبب ارزشمندتر شدن این درس می‌گردد. لذا به هیچ وجه سعی نکنید که مبحثی را فقط به خاطر سخت بودن از برنامه‌ی مطالعاتی خود حذف کنید. در آزمون‌های گاج، محدوده‌ی تراز داوطلبان عددی بین ۰ تا ۱۰۰۰۰ است؛ اما به طور معمول، داوطلبان در بدترین حالت، تراز ۳۵۰۰ را کسب می‌کنند و سقف تراز قابل قبول نیز، در حدود ۸۰۰۰ خواهد بود. اما در آزمون‌های قلم چی، تراز کسب شده از حدود ۴۵۰۰ آغاز شده و به عددی نزدیک به ۹۰۰۰ ختم می‌شود.
بررسی کارنامه‌ی آزمون‌های آزمایشی گاج و قلم‌چی
دانش‌آموزان پس از اتمام آزمون خود، جهت بررسی نتایج می‌توانند به صورت اینترنتی به صفحه‌ی شخصی خود وارد شوند و کارنامه‌ی آزمون خود را مشاهده کنند. هر یک از این کارنامه‌ها، دارای اطلاعات ارزشمندی است که می‌تواند به دانش‌آموزان کمک کند تا تحلیل اصولی و درستی از وضعیت خود داشته باشند. در ادامه، به بررسی موارد مندرج در کارنامه‌های این دو موسسه‌ی آموزشی خواهیم پرداخت.
آزمون قلم چی
دانش‌آموزانی که در آزمون‌های قلم چی ثبت‌نام کرده‌اند، پس از اتمام آزمون و در بازه‌ی مقرر شده در همان روز، ۳ کارنامه دریافت می‌کنند (کارنامه‌ی اصلی، کارنامه‌ی هدف‌گذاری و کارنامه‌ی اشتباهات).
- کارنامه‌ی اصلی: این کارنامه که شامل درصد دروس، رتبه، تراز هر درس و تراز کل است، در روز آزمون صادر می‌شود و دانش‌آموزان با بررسی این کارنامه، می‌توانند اطلاعات خوبی را کسب کنند. به طور مثال با بررسی تراز کسب شده در هر درس، می‌توانند سطح دشواری سوالات آن درس را بسنجند و بدانند که با درصدی که کسب کرده‌اند، در چه سطحی از آن درس قرار دارند.
- کارنامه‌ی مبحثی: همان طور که از نام این کارنامه مشخص است، به صورت مبحث‌محور به تجزیه و تحلیل نقاط قوت و ضعف دانش‌آموزان در هر مبحث پرداخته و میزان تسلط داوطلب در پاسخگویی به تست‌های هر مبحث را نمایش می‌دهد. این کارنامه در دوران جمع‌بندی، اهمیت ویژه‌ای پیدا می‌کند.
- کارنامه هدف‌گذاری: این کارنامه می‌تواند برای هدف‌گذاری جهت کسب درصد بالاتر در آزمون‌های بعدی و ایجاد یک چینش اصولی در برنامه مطالعاتی دانش‌آموزان، نقش کلیدی و مهمی را ایفا کند.
به جز این ۳ کارنامه‌ی کلیدی، کارنامه‌های دیگری مانند کارنامه‌ی پروژه‌ای، کارنامه‌ی ۵ درس و کارنامه‌ی نردبانی نیز برای داوطلبان صادر می‌شود و دانش‌آموزان با تحلیل این کارنامه‌ها می‌توانند پیشرفت قابل ملاحظه‌ای در آزمون‌های بعدی خود داشته باشند.
آزمون گاج
در آزمون‌های گاج، با تنوع زیادی در کارنامه‌ها مواجه نیستیم و در کل، ۲ نوع کارنامه برای دانش‌آموزان صادر می‌شود.
- کارنامه شخصی: اطلاعاتی مانند نمره‌ی خام دروس، نمره‌ی میانگین کل داوطلبان، نمره تراز هر درس، رتبه در مدرسه، شهر، استان و کشور، رتبه در سهمیه، نمودار وضعیت داوطلب نسبت به وضعیت مطلوب در هر درس، رتبه داوطلب با احتساب نمره‌ی منفی و بدون احتساب نمره‌ی منفی، نمره و رتبه در زیرگروه‌ها و … در این کارنامه درج شده است.
- کارنامه جمع‌بندی: این کارنامه نیز، هر نیم‌سال یک بار در اختیار دانش‌آموزان قرار می‌گیرد و اطلاعاتی مانند نمودار پیشرفت در هر درس، میانگین تراز در هر درس، فاصله‌ی داوطلب برای رسیدن به رشته‌ی دلخواه، نمودار پیشرفت کلی دروس اختصاصی و … در اختیار داوطلبان قرار می‌گیرد.
بررسی هزینه‌ی ثبت‌نام در آزمون‌های آزمایشی قلم‌چی و گاج
آزمون‌های قلم چی، برای تمامی دانش‌آموزان از پایه‌ی دوم ابتدایی تا پایه‌ی دوازدهم و آزمون‌های گاج برای تمامی دانش‌آموزان از پایه‌ی چهارم تا دوازدهم برگزار می‌شود و هزینه‌ی ثبت‌نام آن برای هر یک از این پایه‌ها متفاوت است. با توجه به این که مهم‌ترین مقطع برای ثبت‌نام دانش‌آموزان در آزمون‌های آزمایشی این موسسه، دوره‌ی دوم متوسطه است و هر دو موسسه، به طور میانگین در طول سال، حدود ۱۸ الی ۱۹ آزمون برگزار می‌کنند، می‌توان حداقل هزینه‌ی ثبت‌نام در تمامی این آزمون‌ها را، دو میلیون تومان در نظر گرفت. در ادامه به طور مجزا، به بررسی هزینه ثبت‌نام هر مرحله از این آزمون‌ها می‌پردازیم.
- آزمون قلم چی
هزینه‌ی ثبت‌نام این آزمون، در هر شهر با شهر دیگر متفاوت است و عمده‌ی این تفاوت قیمت، به دلیل هزینه‌ی کتاب‌هایی است که برخی شهرها دانش‌آموزان را ملزم به خرید آن‌ها می‌کنند و برخی دیگر، خرید این کتاب‌ها را به عنوان یک گزینه‌ی مجزا در نظر می‌گیرند و دانش‌آموزانی که تمایلی به تهیه‌ی این کتاب‌ها نداشته باشند، می‌توانند هزینه‌ی آن را پرداخت نکنند. اگر چه که این موسسه نسبت به سایر موسسات، شهریه‌ی بالاتری دارد، اما یکی از مزیت‌های آن، این است که اگر دوطلبی معدل بالای ۱۸ داشته باشد و از نظر اقتصادی، توانایی پرداخت شهریه‌ها را نداشته باشد، می‌تواند بورسیه‌ی این بنیاد شود و به طور رایگان در آزمون‌های آزمایشی آن شرکت کند. طبق آمار، در ۱۶ سال گذشته، این موسسه‌ی آموزشی توانسته بیش از یک میلیون دانش‌آموز را بورسیه کند و این موضوع، سبب بالا رفتن جامعه‌ی آماری آن نیز شده است. این موسسه، می‌توان بر اساس اطلاعیه‌های صادره از سایت کانون فرهنگی آموزش قلم چی، شهریه‌ی ثبت‌نام هر مرحله از این آزمون، به طور میانگین، به شرح زیر است.
- آزمون‌های گاج
آزمون‌های گاج نیز همانند سایر موسسات، در هر منطقه با قیمت متفاوتی ارائه می‌شود، اما قیمت دقیقی توسط این موسسه اعلام نشده است و صرفاً می‌توان به این مسئله بسنده کرد که هزینه‌ی ثبت‌نام در آزمون‌های این موسسه، از قلم‌چی بسیار پایین‌تر است. (حدود ده میلیون ریال کمتر)