بسیاری از مردم، از هیچ چیزی بیشتر از این نمی‌ترسند که موضعی را اتخاذ کنند که به وضوح و با صراحت، نسبت به عقیده‌ی غالب مردم مشخص و برجسته باشد. گرایش بیشتر افراد این است که دیدگاهی را اتخاذ کنیم که آنقدر مبهم باشد که همه چیز را شامل شده و آنقدر محبوب باشد که هر کس را شامل شود. افراد زیادی وجود ندارد که از ایده‌های عالی و برجسته استقبال کنند و به خاطر ترس از اینکه آنها را متفاوت بخوانند، آنها را زیر یک ظرفی پنهان می‌کنند.

تیمور کوران کتاب «حقایق نهان، دروغ‌های عیان: پیامدهای اجتماعی تحریف ترجیح» را با این ایده نوشت که تعداد قابل‌توجهی از افراد، اغلب در مورد باورهای خود دروغ می‌گویند و این دروغ‌ها دارای اثرات اجتماعی دراماتیک هستند. اگرچه کوران یک اقتصاددان است، اما از جامعه‌شناسی، روان‌شناسی، مذهب و دیگر رشته‌ها در این کتاب صحبت می‌کند.

کوران کتاب خود را با توضیح در خصوص مردی در مهمانی شام کارفرمایش آغاز می‌کند. با این که این مرد از دکوراسیون خانه ناراضی است و غذا سرو می‌شود، اما این مرد احساس می‌کند که مجبور است تعارفات و تمجیدات اشتباهی را انجام دهد. در پایان شب، این مرد با اخلاق خوش می‌گوید که از آن شب لذت برده است، هر چند که واقعاً دوست دارد که این مهمانی را ترک کند. این شخصیت تخیلی، به خاطر فشار اجتماعی و ترس‌های شخصی، ناگزیر از بیان صداقت است. هر زمان که مردم تصمیم می‌گیرند در خصوص باورهای حقیقی خود دروغ بگویند، کوران آن را «تحریف ترجیح» می‌نامد.

موقعیت‌هایی همچون مهمانی شام، اغلب در زندگی مردم رخ می‌دهد. زمانی که یک شخص در سر کار، شروع به بیان دیدگاه‌های خاص سیاسی خود می‌کند که شنونده با آن مخالف است، شنونده باید تصمیم بگیرد که آیا باید به این حقیقت واکنش نشان دهد یا به سادگی یک مسیر دیگر را انتخاب کند. شنونده ممکن است به سادگی موضوع و مسئله را نادیده بگیرد، یا حتی با موافقت سر تکان دهد، اما چگونه یک فرد تصمیم می‌گیرد که چه مسیری را باید انتخاب کند؟

کوران استدلال می‌کند که افراد، انتخاب‌های خود را براساس سه عامل فایده‌ی اعتباری، کاربردپذیری بیانی و کاربردپذیری ذاتی، ارزیابی می‌کنند. فایده‌ی اعتباری، میزانی است که یک پاسخ مشخص، جایگاه یک شنونده را در جامعه بالا یا پایین می‌برد. فایده‌ی بیانی، ارزشی است که دیگران را متوجه می‌کند که یک نفر واقعاً چه احساسی دارد. کاربردپذیری ذاتی، میزانی است که یک انتخاب می‌تواند بزرگترین سودمندی را برای یک شخص به ارمغان بیاورد.

زمانی که افراد با تصمیم‌گیری در مورد چگونگی واکنش به فرد مخالف مواجه می‌شوند، منفعت‌ها و فایده‌های مختلف را ارزیابی می‌کنند. کوران به عنوان یک اقتصاددان، برای نشان دادن ارزش هر منفعت و فایده، عملکردهای گرافیکی مختلفی را ایجاد کرده‌است.

این کتاب بسیار جالب است، هرچند که کوران به تاثیرات جامعه‌شناختی و روانشناختی تحریف تمایلات می‌پردازد. کوران در صفحه‌ی ۳۳ کتاب اشاره می‌کند که بسیاری از روانشناسان مانند فروید و مازلو، نشان داده‌اند که انسان‌ها نیازهای مشروعی دارند که در مورد خودشان صادق باشد. تحریف تمایلات، دارای تاثیرات روان‌شناختی منفی است.

کوران برخی از دیدگاه‌های مذهبی در مورد تحریف ترجیح را مورد بحث قرار می‌دهد. هم دین اسلام و هم دین یهودیت، دارای تعالیم و اصولی هستند که به مردم اجازه می‌د‌هند تا ایمان دینی خود را در زمان شکنجه و آزار، به صورت علنی انکار کنند. با این حال، انتظار می‌رفت که افراد باایمان تعالیم دینی خود را تا آنجا که ممکن است، در خلوت خود حفظ کنند. در زمان «اصلاحات پروتستان»، کاتولیک‌ها درباره‌ی اصل تظاهر به پروتستان در هنگام مخفی کردن آیین کاتولیک، بحث می‌کردند. با این حال، مقام رسمی کلیسا می‌ایستاد و همیشه با چنین عملی مخالفت می‌کرد. طبق کتاب انجیل، عیسی مسیح می‌گوید:

اگر کسی نزد مردم اعتراف کند که به من ایمان دارد، من نیز او را نزد پدر آسمانی شفاعت خواهم کرد. ولی اگر کسی پیش مردم مرا رد کند، من هم نزد پدر آسمانی، او را رد خواهم کرد (انجیل متی، فصل ۱۰، ۳۳-۳۲)

کوران اشاره می‌کند که هر زمان افراد سعی در حفظ مذهب خود به صورت مخفی داشته باشند، معمولاً به طور کامل ایمان خود را در زمان معینی رها خواهند کرد. از نظر روان‌شناسی، حفظ اعتقاد درونی در هنگام مردود شمردن آن اعتقاد در ملأعام، بسیار دشوار است.

علاوه بر این، اثرات اجتماعی جدی نیز در تحریف ترجیح وجود دارد. کوران از کمونیسم به عنوان نمونه‌ی حال حاضر نام می‌برد، آن هم زمانی که اکثریت مردم به گونه‌ای متفاوت از شخصیت‌های عادی اعتقاد داشتند و باعث شدند که دیگران هم همین اعتقاد را داشته باشند. پیامد این  امر این بود که تغییرات اجتماعی برای دهه‌ها خاموش شد. وقتی یک عامل باعث شد که افراد در بیان عقاید خود در ملأعام احساس راحتی داشته باشند، کمونیسم به سرعت سقوط کرد. طبق گفته‌ی کوران، اقدام و عمل مثبت عامل دیگری است که افراد و شخصیت‌های عادی را نسبت به شخصیت‌های مهم متمایز می‌کند. نظرسنجی‌های ناشناس نشان می‌دهند که بیشتر آمریکایی‌ها مخالف اقدام و عمل مثبت هستند. با این حال، این عمل همچنان ادامه دارد زیرا افراد کمی تمایل دارند تا در برابر حملات وحشتناک اجتماعی از سوی اقلیت‌ها صبر پیشه کنند؛ اقلیت‌هایی که خواستار برنامه‌هایی هستند. افرادی نظیر جسی جکسون به سرعت برچسب نژادپرستی می‌خورند که مخالف اقدام و عمل مثبت هستند. اخیراً رئیس جدید دانشگاه هاروارد خود را در برابر یک نبرد روابط عمومی پرتنش پیدا کرده است. یکی از شکایات اصلی رئیس دانشگاه این بود که پس از ورود به دفتر کارش، به سرعت بیانیه‌ای در تمجید از سیاست‌های عمل و اقدام مثبت را ارائه نکرده است. ناگهان حتی سکوت او کافی بود تا برچسب نژادپرستی نیز بخورد. کوران اشاره می‌کند که منابع عظیمی صرف دفاع در برابر ادعاهای نژادپرستی شده است که بسیار از افراد منطقی را به حمایت از اقدام و عمل مثبت در جامعه سوق می‌دهد.

از آنجایی که بسیاری از افراد تمایلی به گرفتن پست و مقام غیرمحبوب و غیرمشهور ندارند، نقش و جایگاهی برای عملگرایی وجود دارد. کوران بیان می‌کند که فعالان یا عملگرایان افرادی هستند که تمایل دارند با هنجارهای رایج مقابله کنند. منفعت و فایده‌ی بیانی و ذاتی کافی است تا به آنها اجازه دهد که در برابر ننگ اجتماعی، از دست رفتن شغل و دیگر حملات تحمل کنند. فعالان یا عملگرایان، افراد را از دیدگاه‌های جایگزین آگاه می‌سازند. گاهی اوقات این فعالان یا عملگرایان محیطی را ایجاد می‌کنند که صادق بودن و درستگویی ایمن‌تر می‌شود. و این افراد می‌توانند افراد را به سمت تغییر نظرها و دیدگاه‌هایشان در خصوص مسائل سوق دهند، که احتمالاً منجر به تغییر اجتماعی می‌شوند.

کوران می‌نویسد که با این وجود، ممکن است برای تحریف تمایلات یک مزیت و منفعت وجود داشته باشد. افراد سعی می‌کنند تا یکدست شوند که این امر می‌تواند ثبات و پایداری نهادی را افزایش دهد. جامعه‌ای که در آن همه‌ی افراد در مورد عقایدشان کاملاً صادق هستند، احتمالاً به سرعت به جناح‌هایی تقسیم بندی و تجزیه می‌شود. در حالیکه تحریف تمایلات می‌تواند جامعه را به رکود برساند، اما می‌تواند صلح را حفظ کند.

کتاب «حقایق نهان، دروغ‌های عیان»، به طور گسترده رواج تحریف تمایل را توضیح می‌دهد. کوران به جنبه‌های مثبت و منفی این مسئله می‌پردازد. کتاب او اطلاعات زیادی را برای تفکر خواننده ارائه می‌کند. درک کتاب «حقایق نهان، دروغ‌های عیان» می‌توان به درک چگونگی عمل و رفتار مردم در جامعه و چگونگی تاثیر این رفتارهای اجتماعی بر جامعه کمک کند.

دسته بندی شده در:

مقالات

برچسب ها: