احتمالا پیش آمده که کسانی به شما -به‌خصوص در روز تولدتان- بگویند که انشاالله ۱۲۰ ساله شوی. البته آن‌هایی که این حرف را می‌زنند خودشان هم باور ندارند که شما به ۱۲۰ سالگی برسید چون رسیدن به این سن بالا راه پرفراز و نشیبی دارد که پیمودنش از عهده‌ی هر کسی ساخته نیست. سن مانند قطاری می‌ماند که بر ریل زمان در حال حرکت است و مسافران آن چه بخواهند و چه نخواهند باید روزی از این قطار پیاده شوند. اما چرا عده‌ای چنان جا خوش کرده‌اند که تصور می‌کنیم هیچگاه خیال رفتن و پیاده‌شدن ندارند؟
چرا عده‌ای آن‌چنان عمر می‌کنند که از سن بالای آن‌ها شگفت‌زده می‌شویم و از خود می‌پرسیم که مگر آن‌ها آب حیات نوشیده‌اند که این‌گونه مرگ را بی‌آبرو کرده‌اند؟ اگر در جهان بگردیم و بچرخیم به سرزمینی بر می‌خوریم که در حوزه‌ی طول عمر چه رکوردشکنی‌ها که نکرده است. زنان و مردان این سرزمین – البته نه همه‌ی مردمش- هر سال بر سنشان افزوده می‌شود اما هنوز مرگ در خانه‌یشان را نزده است. این سرزمین ژاپن نام دارد که زادگاه مردمانی با سن‌های عجیب و غریب است. ژاپنی‌ها به سن و سال‌هایی می‌رسند که افراد کمتری در جهان به آن دست پیدا می‌کنند. برای مردمان این کشور آسیای شرقی دیدن عمرهای ۳ رقمی کاملا عادی و امکان‌پذیر است و انگار ۱۲۰ ساله‌شدنی که برای ما آرزو می‌کنند برای مردمان این‌نقطه از جهان تحقق می‌یابد. اما ژاپنی‌ها چه کاری انجام می‌دهند که این‌گونه عمر می‌کنند و با وجود سن بالا نشاط و شادابی خودشان را از دست نمی‌دهند؟ به‌راستی راز عمر طولانی ژاپنی‌ها چیست؟ برای پاسخ به این پرسش باید به سراغ کتابی برویم که «ایکیگای» نام دارد و به قلم هکتور گارسیا و فرانچسک میرالس به رشته‌ی تحریر در آمده و توسط گلی نژادی ترجمه شده و به همت انتشارات ثالث چاپ و منتشر گشته است. ما در این‌جا قصد داریم جملاتی کتاب ایکیگای را به شما تقدیم کنیم. پس با ما همراه باشید.
جملاتی برگزیده از کتاب ایکیگای
ایکیگای مفهومی ژاپنی به این معناست که شادی همواره در مشغول‌بودن است مانند معنا‌درمانی اما یک گام جلوتر از آن. به نظر می‌رسد که یکی از دلایل طول عمر ژاپنی‌ها، به‌ویژه ساکنان اوکیناوا نیز همین است. در این جزیره از هر صد‌هزار نفر، دو‌هزار و چهارصد و پنجاه وپنج نفر بیش‌تر از صدسال عمر می‌کنند که این آمار بسیار بالاتر از میانگین جهانی است. پژوهشگرانی که روی دلایل عمر طولانی این مردم نسبت به دیگر نقاط دنیا کار می‌کنند به این نتیجه رسیده‌اند که مهم‌ترین عامل این امر علاوه بر رژیم غذایی مناسب، سبک زندگی ساده‌ی بیرون خانه، چای سبز، آب‌و‌هوای نیمه‌حاره‌ای است؛ همان مفهوم ایکیگای که در زندگی ساکنان اوکیناوا جریان دارد.
***
بنا بر نظر ژاپنی‌ها، همه ایکیگای دارند؛ همان که فیلسوف‌های فرانسوی به آن علت بقا می‌گویند. برخی ایکیگای خود را پیدا کرده‌اند در حالی که دیگران هر چند آن را همراه خودشان دارند هنوز در پی یافتنش هستند. ایکیگای هر یک از ما در عمق وجودمان پنهان است و یافتن آن نیاز به کاوشی صبورانه دارد. طبق گفته‌ی ساکنان اوکیناوا جزیره‌ای که بیش‌ترین طول عمرهای بالاتر از صدسال جهان را دارد ایکیگای دلیلی است که صبح‌ها به خاطر آن از خواب بر می‌خیزند.
***
نکته‌ای که با زندگی در ژاپن متوجه آن می‌شوید و برای‌تان عجیب خواهد بود این است که افراد پس از بازنشستگی چقدر فعال باقی می‌مانند. در واقع بسیاری از ژاپنی‌ها هرگز بازنشسته نمی‌شوند آن‌ها تا زمانی که سلامتی‌شان اجازه دهد به فعالیت‌های مورد علاقه‌شان ادامه می‌دهند.
***
یکی از رایج‌ترین جمله‌های ژاپنی‌ها هارا هاچی بو که آن را قبل یا بعد از خوردن غذا تکرار می‌کنند و معنای آن چیزی شبیه این است: «تنها هشتاد‌درصد شکم خود را پر کن.» حکمت قدیمی توصیه می‌کند که تا خرخره نخورید. به همین دلیل اوکیناویایی‌ها زمانی که احساس می‌کنند هشتاد‌درصد حجم معده‌شان پر شده است دست از غذا‌خوردن می‌کشند تا با طولانی‌کردن روند هضم غذا که خود باعث اکسید‌شدن سلول‌هاست بدن را فرسوده نکنند.
***
حکمتی در این جمله‌ی باستانی وجود دارد که می‌گوید: «عقل سالم در بدن سالم است» این جمله به ما یادآور می‌کند که ذهن و بدن هر دو مهم‌اند و سلامت یکی از آن‌ها مستلزم سلامت دیگری است. تحقیقات نشان داده‌اند که فعال و سازگار نگه‌داشتن ذهن یکی از عوامل اصلی جوان ماندن است.
***
پیرشدن سلول‌های عصبی ما از بیست‌سالگی آغاز می‌شود. البته این روند با فعالیت‌های فکری، کنجکاوی و میل به یادگیری آهسته‌تر می‌شود. کنار آمدن با موقعیت‌های جدید فراگیری کارهای تازه در هر روز بازی و تعامل با دیگران از ضروری‌ترین راهکارهای ضدپیری به نظر می‌رسند.
***
استرسی که اطراف ماست چه واقعی باشد و چه غیر واقعی به آسانی شناسایی می‌شود و نه فقط موجب اضطراب می‌شود بلکه هم بر روی روان هم بر روی جسم اثر می‌گذارد و تمامی بدن از دستگاه گوارش گرفته تا پوست را تحت‌تاثیر قرار می‌دهد. به همین دلیل پیشگیری از استرس برای اجتناب از عوارض ناشی از آن بسیار اهمیت دارد. کارشناسان نیز به همین منظور آگاهی ذهنی را توصیه می‌کنند. تمرکز اصلی این روش کاهش استرس بر خود انسان تمرکز دارد: تمرکز بر واکنش‌هایمان حتی اگر تحت‌تاثیر عادت‌های ما شرطی شده باشند تا بتوانیم بر آن‌ها مسلط شویم.
***
یکی از راه‌های دستیابی به آگاهی ذهنی مدیتیشن است که به ما کمک می‌کند تا اطلاعاتی را که از دنیای خارج به ما می‌رسد فیلتر کنیم. همچنین می‌توانیم با تمرین تنفس صحیح، یوگا و تمرکز بر بدنمان به این کار دست یابیم.
***
هر کار، ورزش یا شغل قوانین معینی دارد که ما برای دنبال‌کردنشان به مهارت‌های خاصی نیاز داریم. اگر قوانین لازم برای تکمیل کاری یا رسیدن به هدفی کاملا برابر با مهارت‌های ما باشد احتمالا خسته و کسل خواهیم شد. کارهایی که بیش از حد ساده باشند به بی‌انگیزگی کشیده می‌شوند. از طرف دیگر اگر برای خود وظیفه‌ای بیش از حد دشوار انتخاب کنیم مهارت‌های لازم برای انجامش را نخواهیم داشت و به احتمال زیاد ناامید می‌شویم و رهایش می‌کنیم. بهترین راه این است که حد وسطی پیدا کنیم؛ چیزی سازگار با توانایی‌هایمان که کمی هم کوشش بخواهد و چالش‌بر‌انگیز باشد.
***
مردم ژاپن اغلب حتی برای کارهای ساده چنان پشتکاری به خرج می‌دهند که شبیه وسواس به نظر می‌رسد. این موضوع در زمینه‌های مختلف مشاهده می‌شود از کار کردن بازنشسته‌ها در شالیزارهای برنج در کوه‌های ناگائو گرفته تا دانشجویانی که در تعطیلات آخر هفته در فروشگاه‌های زنجیره‌ای با نام کونبینیس شیفتی کار می‌کنند. اگر به ژاپن سفر کنید همان ابتدای کار متوجه این موضوع در هر کاری خواهید شد.
***
آخرین چیزی که انیشتین پیش از آن‌که چشم از جهان فروببندد نوشت فرمولی بود که تمام نیروهای جهان را در یک تئوری کنار هم قرار می‌داد. تا زمانی که از دنیا رفت تنها کاری را که واقعا دوست داشت انجام می‌داد. به گفته‌ی خودش اگر فیزیکدان نمی‌شد به عنوان یک موسیقیدان از زندگی لذت می‌برد.
***
انواع مختلفی از مدیتیشن وجود دارد اما هدف همه‌ی آن‌ها یکسان است: آرام‌کردن ذهن، مشاهده‌ی افکار و احساساتمان و تمرکز حواس روی یک موضوع خاص.
***
اگر می‌خواهید همیشه فعال بمانید حتی در مواقعی که به کار نیازی نیست باید همواره ایکیگای را در افق فکری‌تان داشته باشید، هدفی که راهنمای شما در سراسر زندگی‌تان باشد و شما را وادار کند که چیزهای زیبا و مفیدی برای دیگران و خودتان خلق کنید.
***
برای داشتن عمر طولانی سه چیز لازم است. ورزش برای سالم‌ماندن؛ تغذیه‌ی خوب و معاشرت با دیگران.
***
چه رازی مردم ژاپن را در صدر نمودار عمر طولانی قرار داده است؟ چه چیز باعث رشد صعودی اکیناوا در نمودار امید به زندگی است؟ محققان بر این باورند یکی از موارد این است که اکیناوا تنها ایالت ژاپن است که قطار داخل شهری ندارد و مردم در نبود ماشین باید با دوچرخه یا پیاده رفت‌و‌آمد کنند. علاوه بر آن تنها ایالتی است که از تئصیه‌ی دولت برای مصرف کم‌تر نمک روزانه پیروی می‌کند.