درس دین و زندگی با ضریب ۳ و داشتن ۲۵ سؤال در کنکور سراسری، یکی از مهم‌ترین و تراز آورترین دروس در کنکور سراسری به شمار می‌رود. تصور غلطی که شاید خیلی از دانش‌آموزان داشته باشند، این است که این درس بسیار آسان و پیش پا افتاده است و به‌راحتی می‌توان به درصد بالایی در این درس رسید؛ اما با توجه به آمار و ارقام نتایج کنکورهای اخیر، درس دین و زندگی کنکور هم یکی از دروسی بوده که شرکت‌کنندگان کنکور را حسابی به چالش کشیده است. از سوی دیگر، تداوم طراحی سؤالات ترکیبی، مفهومی و چندبخشی در این درس، این پیام را برای شرکت‌کنندگان کنکور داشته است که تسلط بسیار دقیق و عمیق بر مفاهیم و متون این درس، کلید اصلی پاسخگویی به این‌گونه از سؤالات دین و زندگی کنکور است. به طور کلی ۲۵ سؤال درس دین و زندگی در کنکور سراسری به بخش‌های زیر تقسیم می‌شود:
- پیام آیات ۱۲ سؤال
- متن کتاب درسی ۹ سؤال
- احادیث و اشعار ۴ سؤال
به طور میانگین از سال دهم ۸ سؤال، سال یازدهم ۹ سؤال و از سال دوازدهم ۸ سؤال مطرح می‌شود که در واقع ارزش هر سه سال تحصیلی مقطع متوسطه دوم را تقریباً برابر نشان می‌دهد؛ بنابراین وجود یک کتاب آموزشی که تمامی مفاهیم و مطالب درس دین و زندگی در پایه‌های دهم، یازدهم و دوازدهم را به طور کامل پوشش دهد کاملا ضروری به نظر می‌رسد.
مقایسه ویژگی کتاب‌ها
جلد اول مجموعه دین و زندگی کامل کنکور گاج با عنوان بانک تست، کتاب دین و زندگی کامل میکرو طلایی گاج حاوی ۵۵۶ صفحه و ۳۲۳۷ تست (۳۰۳۷ تست کنکوری، تألیفی و ترکیبی + ۱۶۰ تست از کنکورهای داخل و خارج از کشور رشته‌های مختلف سال ۹۹) از هر سه پایه دهم، یازدهم و دوازدهم به همراه پاسخنامه کاملاً تشریحی است. جلد دوم این مجموعه با عنوان درس‌نامه‌های دین و زندگی کامل کنکور، دربرگیرنده درس‌نامه‌های دروس کتاب در بخش‌های متنوع مانند چشم‌انداز، مشاوره، سبک مطالعه، ساختار کلی، مقدمه، ایستگاه آیه، ایستگاه حدیث، ایستگاه شعر، تلنگر، نکته راهبردی، مرور سریع، اصطلاحات و مفاهیم کلیدی، رویکرد جدید به موضوع و حفظ آیات و احادیث، درس در یک نگاه و پاسخ کامل به تمام تمرین‌های کتاب درسی با ارجاع به راهنمای معلم در قالب ۳۵۲ صفحه است. در مقابل، کتاب دین و زندگی جامع خیلی سبز در دو جلد اول و دوم به چاپ رسیده است.
جلد اول شامل ۴۷۶ صفحه و دربرگیرنده درس‌نامه‌های دین و زندگی تمامی دروس پایه‌های دهم، یازدهم و دوازدهم بوده و مجموعاً دارای ۲۲۴۸ تست (۲۱۳۹ تست کنکوری و تألیفی + ۱۰۹ تست از کنکورهای داخل و خارج از کشور رشته‌های مختلف سال ۹۸) و جلد دوم آن شامل ۱۳۳ صفحه و دربرگیرنده پاسخنامه تشریحی و تحلیلی و سرشار از نکات تستی سؤالات چهارگزینه‌ای موجود در جلد اول است. لازم به ذکر است که هردو مجموعه دین و زندگی کامل کنکور از انتشارات گاج و مجموعه دین و زندگی جامع از انتشارات خیلی سبز برای دانش‌آموزان و داوطلبان کنکوری رشته‌های ریاضی فیزیک، علوم تجربی، هنر و منحصراً زبان قابل استفاده است. دانش‌آموزان رشته علوم انسانی نیز می‌توانند همین عنوان کتاب‌ها را برای رشته تحصیلی خود تهیه کنند.
نویسندگان
نویسندگان مجموعه دو جلدی دین و زندگی کامل کنکور گاج، آقایان مرتضی محسنی کبیر و محمد رضایی بقاء هستند. تهیه تعداد بسیار مناسب و تنوع تیپ‌های مختلف سؤالات تستی در کتاب ایشان تحسین‌برانگیز بوده و لحن کتاب در تمامی قسمت‌ها اعم از پاسخنامه تشریحی، درس‌نامه و… بسیار روان و ساده بیان شده و جای هیچ ابهامی را برای دانش‌آموزان با سطح علمی مختلف باقی نمی‌گذارد. مؤلفان برای استفاده و اثرگذاری بهتر کتاب در بخش مقدمه، دو بخش را تحت عنوان دین و زندگی در کنکورهای اخیر و راهنمای استفاده از کتاب به منظور آشنایی بیشتر با پیچ‌وخم‌های درس دین و زندگی در کنکور سراسری و نحوه صحیح استفاده از کتاب آورده‌اند.
مؤلف کتاب دین و زندگی جامع خیلی سبز، خانم زهرا سمیعی عارف است. هدف خانم سمیعی عارف از تألیف این کتاب، به تسلط رساندن دانش‌آموزان در درک مطالب و مفاهیم درس دین و زندگی به‌منظور موفقیت در کنکور سراسری است. در کتاب دین و زندگی جامع خیلی سبز، تمامی نکات هر درس جامع‌تر از کتاب درسی به‌صورت طبقه‌بندی و به زبانی ساده در قالب نمودارهای درختی و تیترهای خلاقانه و مفهومی و همچنین کلمات و اصطلاحات مهم و کلیدی هر درس مشخص‌شده است. مؤلف کتاب در ابتدا و بخش مقدمه مؤلف، کلیه بخش‌های کتاب را معرفی کرده و نحوه استفاده صحیح از کتاب را شرح داده است. لحن کتاب شیوا و قابل فهم است و دانش‌آموزان ضعیف تا قوی می‌توانند به بهترین شکل از آن بهره ببرند.
بانک تست دین و زندگی کامل میکرو طلایی گاج
بررسی بخش‌های مختلف کتاب‌ها (درس‌نامه، پرسش‌های چهارگزینه‌ای، پاسخنامه تشریحی و کلیدی)
مجموعه دین و زندگی کامل میکرو طلایی گاج به بخش‌های زیر تقسیم شده است:
- پرسش‌های چهارگزینه‌ای (جلد اول)
- پاسخنامه تشریحی و کلیدی (جلد اول)
- درس‌نامه و آموزش (جلد دوم)
پرسش‌های چهارگزینه‌ای
وجود تیپ‌های مختلفی از سؤالات چهارگزینه‌ای، از نقاط قوت برجسته این کتاب به شمار می‌رود. تعداد این پرسش‌ها در پایه دهم ۹۹۶ تست، در پایه یازدهم ۱۰۹۷ تست و در پایه دوازدهم ۹۸۴ تست است که برای مسلط کردن یک دانش‌آموز به کلیه مباحث درس دین و زندگی کافی است. در انتهای کتاب هم کنکورهای سراسری داخل و خارج سال ۹۹ آمده است که تعداد آن‌ها ۱۶۰ تست است. (در بین کلیه تست‌ها تعدادی از آن‌ها با علامت * نشان‌دار شده‌اند که در واقع سؤالات مهم‌تر و ضروری کتاب محسوب می‌شوند. حل این تست‌ها را به هیچ عنوان از دست ندهید) پرسش‌های موجود در کتاب به صورت زیر طبقه شده‌اند:
- تست‌های تألیفی خط به خط یا مفهومی
در بخش تست‌های تألیفی، کلیه متن کتاب درسی و همچنین تمرین‌های کتاب از قبیل فعالیت‌های کلاسی، اندیشه و تحقیق، تدبر، بررسی و… که احتمال طرح سؤال از آن‌ها در کنکور سراسری وجود دارد پوشش داده شده و تست‌های کاربردی و نکته دار بسیاری مطرح شده است.
- تست‌های ترکیبی با دروس قبلی
با توجه به ترکیبی شدن سؤالات درس دین و زندگی در کنکور سراسری، ترکیب‌های ممکن از هر درس با سایر دروس که در گذشته مطالعه و آموخته شده، در این بخش به صورت تست گنجانده شده است.
- تست‌های ترکیبی با دروس بعدی
در این بخش نیز دانش آموزان پس از مطالعه کامل هر درس میزان تسلط خود بر مفاهیم را در ترکیب با مفاهیم و مضامین دروس بعدی خواهند سنجید. حل تست‌های ترکیبی برای دانش‌آموزانی که به درصدهای بالا در درس دین و زندگی فکر می‌کنند به شدت توصیه می‌شود.
- تست‌های کنکوری
همه تست‌های مطرح شده در کنکور سال‌های گذشته در این بخش گرداوری شده است تا دانش آموزان بیشتر با سبک و سیاق سؤالات کنکور سراسری و نیز سلیقه طراحان کنکور سراسری آشنا شوند. نکته دیگر قابل تحسین کتاب، نشان‌دار کردن تست‌های ضروری و مهم‌تر با علامت * است. این قبیل تست‌ها به طور پراکنده در تمام تیپ‌های تست موجود در کتاب (تألیفی، ترکیبی، کنکوری) آورده شده‌اند. اهمیت این تست‌ها در دوران طلایی جمع‌بندی که فرصت مرور کامل همه تست‌ها وجود ندارد مشخص خواهد شد. حل تست‌های نشان‌دار و تحلیل مفهومی آن‌ها به تمام دانش آموزان توصیه می‌شود.
پاسخنامه تشریحی
اثربخشی فرایند تست‌زنی هنگامی به طور کامل صورت می‌گیرد که تست‌های حل شده به طور دقیق تحلیل و بررسی شوند؛ بنابراین وجود یک پاسخنامه کامل تشریحی و تحلیلی در کنار مجموعه تست‌ها امری ضروری است. در جلد اول کتاب دین و زندگی کامل کنکور میکرو طلایی گاج، در انتهای بخش هر پایه، پاسخنامه تشریحی تست‌های مربوط به آن پایه آمده است به طور مثال در اولین قسمت کتاب که به پایه دهم اختصاص دارد تست‌ها تا صفحه ۱۱۳ گرداوری شده و پس از آن از صفحه ۱۱۵ تا ۱۷۰ پاسخنامه تشریحی سال دهم آمده است.
در قسمت پاسخنامه تشریحی پاسخ‌های تست‌ها به طور کامل و در صورت لزوم با رد گزینه آورده شده است و بخش‌های کلیدی و مرتبط‌تر با سؤال به صورت رنگی مشخص‌شده‌اند که در رسیدن شما به پاسخ نهایی سرعت بیشتری ببخشد. اگر به دنبال سؤالات سخت‌تر در درس دین و زندگی هستید و می‌خواهید عیار علمی خود را بسنجید و مهارت خود را افزایش دهید، حتماً با حل تست‌هایی که در پاسخنامه با علامت M مشخص شده‌اند خود را محک بزنید.
درس‌نامه
جلد دوم مجموعه دین و زندگی کامل کنکور با عنوان درس‌نامه‌های دین و زندگی کامل کنکور، از بخش‌های متنوعی به منظور طبقه‌بندی مطالب و با توجه به نیاز‌های کنکورهای اخیر در بخش‌های زیر به تفکیک ارائه شده است:
- چشم‌انداز: بیان اهداف اصلی و فرعی هر درس
- مشاوره: بیان میزان اهمیت هر درس در کنکور، نکات مهم درس و اطلاعات مربوط به تعداد آیات، احادیث، اشعار و تعداد سؤالات کنکور سل‌های گذشته
- سبک مطالعه: اولویت‌بندی در خواندن مطالب درس و بیان روش فهم بهتر مفاهیم
- ساختار کلی درس: بیان کلیت و موارد مهم هر درس برای مهندسی ذهن، پیش از مطالعه
- ایستگاه آیه: شامل:
- بیان موضوع کلی هر آیه
- ترجمه روان به همراه ترجمه لفظ به لفظ
- پیام‌های مختلف، ترکیبی و ارتباطی همراه با مشخص کردن کلیدواژه مرتبط در آن آیه به ترتیب اهمیت
- مهم‌ترین کلیدواژه‌های هر آیه
- ایستگاه حدیث: شامل:
- موضوع کلی احادیث عربی و فارسی
- پیام‌های مختلف، ترکیبی و ارتباطی
- کلیدواژه‌های مهم هر حدیث
- ایستگاه شعر: شامل:
- موضوع کلی شعر
- پیام‌های مختلف، ترکیبی و ارتباطی
- کلیدواژه‌های مهم ابیات
- ایستگاه روایت تاریخی: شامل نقل قول‌های بزرگان با ذکر موضوع کلی، پیام‌های مربوط و کلیدواژه‌های مهم آن
- تلنگر: بیان نکات مشابه و گمراه‌کننده درس‌ها و دام‌های آموزشی در تست‌ها برای رفع چالش‌های داوطلبان در پاسخگویی به سؤالات تستی و مطرح نمودن نکات ترکیبی عمیق‌تر و ظریف‌تر میان دروس پایه‌های دهم، یازدهم و دوازدهم
- نکته راهبردی: نکات کلی و میانبر برای درک بهتر مفاهیم مهم درس برای سرعت بیشتر در تست‌زنی
- مرور سریع: طبقه‌بندی برخی از مفاهیم حجیم درس برای سهولت در یادگیری
- پاسخگویی به تمام سؤالات کتاب درسی: شامل:
- ابتدا و میان درس
- تدبر و تفکر در آیات
- فعالیت کلاسی
- خود ارزیابی
- اندیشه و تحقیق و… بر اساس کتاب راهنمای معلم
- رابطه علی و معلولی: ارائه رابطه «علت و معلول» و «شرط و مشروط» که در متن درس‌نامه، داخل پرانتز‌ها آمده است، به طور کامل پوشش‌دهنده این نوع از سؤالات کنکور است.
- اصطلاحات و مفاهیم کلیدی: آشنایی با بعضی اصطلاحات معارف دینی به منظور پاسخگویی راحت‌تر به سؤالاتی که الفاظ نامأنوس دارد.
- رویکردی جدید به موضوع و حفظ آیات: رویکرد کاربردی به آیات در جهت پاسخ به سؤالات مربوط به حفظ ادامه آیه که در سال‌های در سال‌های اخیر بیشتر مورد نظر طراحان کنکور بوده است.
- رویکردی جدید به موضوع و حفظ احادیث: پرسش‌هایی مطرح شده که از دانش‌آموزان ادامه احادیث را می‌خواهد.
- درس در یک نگاه: ارائه نموداری هر درس جهت مطالعه سریع و مرور قبل از آزمون
- پاورقی‌ها: بعضی از مطالب که نیاز به توضیح بیشتر دارد و در فهم مطالب مؤثر است، همچنین عبارات عربی برخی از آیات که در کتاب درسی تنها به عبارت فارسی آن‌ها اشاره شده، آورده شده است.
مجموعه دین و زندگی جامع دو جلدی خیلی سبز با هدف آشنایی دانش آموزان با نکات تستی و تیپ‌های مرسوم و متنوع تست‌ها تألیف شده است. به‌طورکلی دین و زندگی جامع خیلی سبز شامل بخش‌های زیر می‌شود:
- درس‌نامه و آموزش مفاهیم (جلد اول)
- پرسش‌های چهارگزینه‌ای و پاسخنامه کلیدی (جلد اول)
- پاسخنامه تشریحی و تحلیلی (جلد دوم)
چیدمان فصل‌ها مطابق بر دروس کتاب‌های درسی است و ابتدا درس‌نامه‌ی دین و زندگی پایه دهم و بعد از آن تست‌های مربوط به آن و سپس مطالب و تست‌های مربوط به دین و زندگی پایه‌های دهم و یازدهم قرار دارد. جلد اول این کتاب دارای درس‌نامه و تست‌های دین و زندگی پایه‌های دهم، یازدهم و دوازدهم بوده و جلد دوم شامل پاسخنامه تشریحی و تحلیلی تست‌های موجود در جلد اول است.
درس‌نامه
درس‌نامه کتاب دین و زندگی جامع تست خیلی سبز کاملاً کتاب محور و چیدمان فصل‌های آن مطابق با چیدمان فصلی کتاب درسی است. درس‌نامه کتاب برای همه دانش‌آموزان با سطح علمی مختلف (ضعیف، متوسط و قوی) بسیار مفید است و ضمن بررسی متن کتاب درسی، نکته‌های مهم به آن اضافه‌شده که دانش‌آموزان را از مطالعه کتاب درسی بی‌نیاز می‌سازد. حجم درس‌نامه‌‌ها تقریباً زیاد است و ظاهراً مؤلف تا کسب اطمینان از درک کامل نکات و مفاهیم، دست از سر دانش‌آموزان برنداشته است! نقطه قوت درس‌نامه، مفصل بودن آن و تدریس عمیق و جا انداختن مطالب برای دانش‌آموزان در قالبی کاملاً کنکوری است. حال به بررسی جزئی‌تر درس‌نامه می‌پردازیم:
الف) ورودیه
- هدف کلی: هدفی که هر درس با بیان مطالب آن دنبال می‌کند.
- مفاهیم اصلی: شامل کلیدواژه‌ها و مفاهیم مهم هر درس است.
- سؤالات اصلی درس: سؤال‌هایی که در مقدمه درس آمده و ادامه درس، پاسخی به آن است.
- مقدمه: بخش ابتدایی هر درس است.
ب) متن کتاب
- عنوان اصلی: در کتاب درسی، هر درس از چند بخش مهم تشکیل‌شده که تیترهای آن را تشکیل می‌دهد.
- عنوان فرعی: از آن‌جا که بخش اعظم متن درس را، جملات توضیحی تشکیل می‌دهد، هر قسمت را به چندین بخش جزئی‌تر تقسیم‌شده تا فهم مطالب آسان‌تر شود.
- مطالب بسیار مهم: مطالبی که در کنکور سراسری بسیار تکرار شده یا از اهمیت ویژه‌ای برخوردارند، در کادر‌های خاکستری قرارگرفته‌اند.
- مطالب مهم: مطالبی که مهم‌اند، پر‌رنگ‌تر از سایر جملات نشان داده‌شده‌اند.
- رابطه علت و معلولی: برای نشان دادن رابطه علت و معلولی، کلمات و عباراتی که حاوی چنین پیامی هستند، با علامت = مشخص‌شده‌اند.
- احادیث: احادیث معصومین در کادر جداگانه برای توجه بیشتر بیان‌شده‌اند.
- اشعار: ابیاتی که برای تأکید متن، در کتاب درسی آمده‌اند، به همراه پیام‌های دریافتی از آن‌ها آمده است.
پ) شرح مطالب
- توضیح: مطالبی که برای دسته‌بندی یا تشریح متن لازم بوده، آمده است.
- کلیدواژه: کلمات کلیدی هر قسمت تعریف‌شده است.
- پیام حدیث: پیام‌هایی که از احادیث درس استنباط می‌شود، آمده است.
- رابطه علت و معلولی: نحوه استنباط این رابطه و علت و معلول در هر قسمت توضیح داده‌شده است.
- تقدم و تأخر: هرجا که رابطه تقدم و تأخر مورد توجه بوده، به‌طور کامل به آن پرداخته‌شده است.
- ارتباط مفهومی: هرجا که آیه یا بیت یا حدیثی با یکدیگر در ارتباط بوده‌اند یا بیانگر مفهوم مشترکی بوده‌اند، آورده شده‌اند.
- نکته ترکیبی: گاهی اوقات برخی مطالب یک درس با مطالب درس‌های دیگر در کتاب دهم یا یازدهم مرتبط است. این ارتباط همراه با ذکر آدرس آن درس، توضیح داده‌شده است.
ت) آیات
- شماره سوره و آیه: ابتدا آدرس هر آیه آمده است.
- متن عربی و ترجمه: سپس آیه همراه با ترجمه فارسی آن آمده است.
- تفکیک عبارات آیه و پیام مختصر آن: برای فهم بهتر و به خاطر سپردن راحت‌تر آن، هر آیه‌ای تفکیک‌شده و پیام کوتاهی از هر عبارت آمده است.
- مفهوم اصلی آیه: مفهوم اولیه و اصلی هر آیه آمده است.
- شرح پیام هریک از عبارات: پیام دریافتی از هریک از عبارت‌ها، به‌طور مفصل توضیح داده‌شده است.
ث) پاسخ به سؤالات
تمامی بخش‌های تفکر در آیات، تدبر در آیات، اندیشه و تحقیق، فعالیت کلاسی، خود ارزیابی و… که در کتاب درسی آمده و پاسخ آن از دانش‌آموزان خواسته‌شده است، مطابق با رویکرد کنکور سراسری به آن‌ها پرداخته‌شده است.
دین و زندگی جامع کنکور جلد اول خیلی سبز
پرسش‌های چهارگزینه‌ای
تست‌های هر درس از دین و زندگی جامع خیلی سبز، از دو بخش کنکور و تألیفی تشکیل‌شده است. در سؤالات تستی کنکوری، با توجه به تغییرات کتاب درسی، سؤالاتی که بدون تغییر مانده‌اند یا با اعمال تغییر، اصل سؤال مورد خدشه قرار نگرفته، آمده است. در سؤالات تألیفی نیز سعی شده تا از همه قسمت‌های کتاب درسی، سؤالاتی مشابه با سؤالات کنکور، طرح گردد. تعداد تست‌ها کاملاً مناسب و منطقی است و این امکان را برای دانش‌آموزان فراهم می‌کند تا آموزه‌های خود را در قالب تیپ‌های مختلف سؤالات چهارگزینه‌ای بسنجند. حل کلیه این تست‌ها به دانش‌آموزان توصیه می‌شود.
پاسخنامه تشریحی
از نقاط قوت منحصربه‌فرد کتاب دین و زندگی جامع خیلی سبز، می‌توان به پاسخنامه کاملاً تشریحی و تحلیلی آن اشاره کرد که در جلد دوم این مجموعه آورده شده است. زبان مورد استفاده در بخش پاسخنامه، ساده و قبل فهم بوده و نویسنده باحوصله کامل به شرح تک‌تک تست‌ها و البته گزینه‌های آن‌ها پرداخته است. یکی از مزیت‌هایی که در پاسخنامه‌ی تشریحی کتاب دیده می‌شود، آدرس بخشی از کتاب است که تست از آن قسمت طرح‌شده است و این بسیار نکته‌ی خوبی برای دانش‌آموزانی است که قصد دارند تست و مطالب آورده شده را در کتاب درسی هم رصد کنند. روش حل تست‌ها کاملاً منطبق بر درس‌نامه‌های کتاب است و خواننده را به‌طور کامل در امر یادگیری یاری می‌کند. پس از پاسخنامه تشریحی، پاسخنامه کلیدی تست‌ها نیز برای مرور سریع پاسخ‌ها آورده شده است.
نتیجه‌گیری
مجموعه دو جلدی دین و زندگی کامل انتشارات گاج و دو جلدی دین و زندگی جامع انتشارات خیلی سبز از معتبر‌ترین منابع کمک‌درسی برای به تسلط رسیدن در درس دین و زندگی کنکور سراسری به شمار می‌روند. هر دو مجموعه از درس‌نامه‌های بسیار دقیق، پرسش‌های چهارگزینه‌ای نکته‌دار و پاسخنامه تشریحی کامل و بدون نقصی برخوردار هستند؛ اما اگر بخواهیم تمایزی میان این دو منبع قائل شویم، باید گفت که جلد اول دین و زندگی کامل کنکور گاج از تعداد تست‌های بیشتری برخوردار است و دانش‌آموزان و داوطلبان می‌توانند با استفاده از آن در دریایی از تست‌های متنوع غوطه‌ور شوند. لذا تهیه کتاب بانک تست دین و زندگی کامل کنکور به عزیزانی که به دنبال حل پرسش‌های چهارگزینه‌ای بیشتری هستند، توصیه می‌شود. همچنین عزیزانی که در درس مفاهیم اصلی درس دین و زندگی دچار مشکل هستند می‌توانند از درس‌نامه‌های جامع هر دو منبع دو جلدی دین و زندگی کامل انتشارات گاج و دو جلدی دین و زندگی جامع انتشارات خیلی سبز نهایت استفاده را ببرند.