کتاب «آزمون شیمی یازدهم» از انتشارات فار، دانش‌آموزان پایه‌ی یازدهم و داوطلبان کنکور رشته‌های «ریاضی و فیزیک» و «علوم تجربی» را مخاطب قرار داده است. این کتاب تک جلدی که چاپ ۱۳۹۹ است، نوشته‌ی علیرضا علمداری و عبدالحمید امینی است. تعداد صفحات کتاب ۴۸۰ صفحه است. در کنکور سراسری برای هر دو رشته‌ی ریاضی و تجربی، ۳۵ سؤال شیمی مطرح می‌شود. زمان پاسخگویی به این سؤالات ۳۵ دقیقه است. از این بین سهم شیمی یازدهم برای رشته‌ی تجربی ۱۴ و برای رشته‌ی ریاضی ۱۳ سؤال است. این آمار اهمیت شیمی یازدهم را نشان می‌دهد چرا که حدود ۴۰ درصد سؤالات شیمی را به خود اختصاص می‌دهد.
ویژگی‌های کتاب آزمون شیمی یازدهم از انتشارات فار
لحن و شیوه‌ی بیان همه‌ی بخش‌ها در کتاب آزمون شیمی یازدهم فار رسمی است. بخش‌های اصلی این کتاب عبارت‌اند از:
- آزمون (برای هر فصل)
- آزمون مروری
- آزمون جامع
- درسنامه
- پاسخنامه تشریحی
در ادامه به توضیح و تفسیر هر یک از بخش‌های بالا می‌پردازیم.
آزمون (برای هر فصل)
بخش ابتدایی این کتاب را آزمون‌ها تشکیل داده‌اند. هر فصل دارای تعدادی آزمون ۲۰ سؤالی است. دو آزمون ابتدای هر فصل، آزمون‌های آموزشی هستند و تمام نکات اصلی فصل را پوشش می‌دهند. از آن‌جایی که آزمون‌ها با استاندارد کنکور سراسری تنظیم شده‌اند، باعث شده تا درجه‌ی آزمون‌ها بی‌مورد بالا نرود. نویسندگان کتاب در مقدمه ادعا کرده‌اند که نقطه‌به‌نقطه‌ی کتاب را تبدیل به تست کرده‌اند که تا حد زیادی در این امر موفق بوده‌اند. دیگر ادعای نویسندگان این است که هر نوع مدل تستی که می‌تواند در کنکور مطرح شود، در این کتاب آمده است. تست‌های این کتاب به طور کامل با کتاب درسی شیمی نظام جدید همخوانی دارند.
سؤالات کنکور نظام قدیم که مباحث آن از کتاب نظام جدید حذف شده است، به روز رسانی شده است و با تغییری که آن را منطبق بر کتاب درسی نظام جدید کند، در کتاب آزمون شیمی یازدهم فار آمده است. این تست‌ها با عبارت «با کمی تغییر» در کتاب دیده می‌شوند. تست‌های تکراری در این کتاب وجود ندارد و هر یک از سؤالات به همراه گزینه‌های آن، ارزش چند بار استفاده را دارند. و مطالب حفظی کتاب نیز به طور کامل در آزمون‌ها طرح شده‌اند. از همه‌ی قسمت‌های کتاب درسی از جمله خودآزمایی، با هم بیندیشیم، کاوش کنید و تمرین‌های دوره‌ای، تست طرح شده است؛ بنابراین پوشش کامل دارد. شکل‌های کتاب درسی در کنکور نظام جدید اهمیت ویژه‌ای یافته‌اند؛ در قسمت تست‌ها از تمامی شکل‌های کتاب تست طرح شده است.
آزمون مروری
در پایان فصل‌های دوم و سوم، دو آزمون مروری دیده می‌شود. آزمون‌های مروری فصل دوم، از مفاهیم فصل اول و دوم طرح شده است. آزمون‌های مروری فصل سوم نیز، از مفاهیم فصل دوم و سوم کتاب است. تعداد سؤالات این آزمون‌ها نیز، مانند آزمون‌های هر فصل ۲۰ سؤال است. (یکی از آزمون‌های مروری فصل سوم ۱۹ سؤال است) این آزمون‌ها برای جمع‌بندی دو فصل متوالی از کتاب به کار می‌رود.
آزمون جامع
بعد از اتمام آزمون‌های هر فصل و مروری، ۴ آزمون جامع برای جمع‌بندی کتاب شیمی یازدهم آورده شده است. ۳ آزمون آن ۲۵ سؤالی و ۱ آزمون آن ۲۹ سؤالی است. از این آزمون‌ها می‌توانید قبل از کنکور یا قبل از امتحان پایانی سال یازدهم استفاده کنید. جدول زیر اطلاعات خوبی درباره‌ی آزمون‌های کل کتاب به شما می‌دهد.
| تعداد تست | تعداد آزمون | عنوان | ردیف |
| ۱۴۰ | ۷ | قدر هدایای زمینی را بدانیم | ۱ |
| ۱۶۰ | ۸ | در پی غذای سالم | ۲ |
| ۸۰ | ۴ | پوشاک، نیازی پایان‌ناپذیر | ۳ |
| ۷۹ | ۴ | آزمون مروری | ۴ |
| ۱۰۴ | ۴ | آزمون جامع | ۵ |
| ۵۶۳ | ۲۷ | – – – – – | مجموع |
درسنامه
پاسخنامه تشریحی و درسنامه‌های کتاب آزمون شیمی یازدهم فار با هم آمده‌اند. در قسمت درسنامه، که بسیار شکیل و چشم‌نواز است؛ دسته‌بندی مطالب طوری است که دانش‌آموز را با خود همراه می‌کند. درسنامه‌ها که در کادرهایی خاکستری رنگ آمده‌اند؛ کلمات کلیدی هر مطلب را به رنگ آبی نوشته است. تیترهای پرتکرار در درسنامه «نکته» و «توجه» هستند که شامل مفاهیم سوال‌خیز هستند. شکل‌های کتاب درسی نیز به طور کامل و دقیق بررسی شده‌اند. مطالب حفظی کتاب درسی با ارائه‌ی کامل آن‌ها، پوشش داده است. مسائل کتاب با دو روش ضرایب تبدیل و تناسب توضیح داده است.
در قسمت مسائل، مثال‌های حل شده‌ای نیز برای آموزش روش حل سؤالات آورده شده است. نمودارهای منظمی در درسنامه دیده می‌شود که مطالب را در دسته‌بند‌های خاصی ارائه داده است. تیتر دیگری با عنوان «یادآوری» در درسنامه دیده می‌شود. این تیتر برای مطالبی است که قابلیت ترکیب با شیمی دهم را دارند. مطالب شیمی دهم در این قسمت ارائه شده است و با ترکیب آن با شیمی یازدهم، نکات بسیار مفیدی از آن استخراج شده است. در قسمت تست‌ها، می‌توانید این تست‌های ترکیبی را ببینید. در پایان برخی از درسنامه‌ها، تیتری به نام «خلاصه‌ی مطالب» یا «جمع‌بندی» آمده است. که با یک نمودار به طور کاملاً خلاصه، مباحث آن درسنامه آورده شده‌اند. به طور کلی این درسنامه، برای اکثریت دانش‌آموز قابل فهم و قابل استفاده خواهد بود.
پاسخنامه تشریحی
اولین ویژگی قابل توضیح در پاسخنامه تشریحی کتاب شیمی یازدهم فار، مشخص کردن سطح تست‌ها با علامت وزنه است. سؤالات ساده با وزنه‌ی سبک، سؤالات متوسط با علامت وزنه‌ی متوسط و سؤالات دشوار با علامت وزنه‌ی سنگین مشخص شده‌اند. مورد دیگری که هم باعث زیبایی و هم مشخص شدن نکات مهم می‌شود، این است که کلمات کلیدی را مانند درسنامه با رنگ آبی درج کرده است. در پاسخنامه نیز تیتر «نکته» دیده می‌شود. برای حل مسائل، علاوه بر این که از دو روش تناسب و ضرایب تبدیل در هر سؤال استفاده شده و دو راه حل ارائه شده است؛ مراحل محاسبات نیز به طور کامل نوشته شده است.
حتی روش‌های ساده کردن و محاسبه‌ی تقریبی نیز در پاسخنامه دیده می‌شود که به طور کامل آموزش داده شده‌اند. برای پاسخ به سوالاتی که تعداد گزاره‌های درست یا نادرست را می‌خواهد، تمامی گزاره‌ها با توضیحات کاملی تفسیر شده‌اند. جالب است بدانید برخی از سؤالات جواب‌های طولانی دارند. البته این طولانی بودن را نباید جز معایب کتاب محسوب کرد. بلکه از مزایای آن به شمار می‌رود. چرا که دانش‌آموز را به طور کامل متوجه پاسخ می‌کند. شاید بتوان این‌گونه بیان کرد که قوی‌ترین بخش کتاب پاسخنامه‌ی تشریحی آن است.
راهنمای کوتاه استفاده از کتاب
در مقدمه‌ی کتاب، نویسندگان راهنمایی را برای استفاده‌ی مناسب از آزمون شیمی یازدهم فار آورده‌اند، که به شرح زیر است:
- مطالعه‌ی دقیق و عمیق هر مبحث از یک فصل در کتاب درسی
- انجام آزمون‌های مبحثی بدون زمان گرفتن و همراه با تحلیل پاسخ‌ها (همه‌ی تست‌هایی که درست پاسخ داده‌اید و هم نادرست)
- انجام آزمون‌های جامع فصل به همراه تحلیل پاسخ‌ها؛ قبل از هر آزمون مرور سریع بر مطالب آن فصل داشته باشید.
- انجام آزمون‌های یادآوری (مروری) برای دوره‌ی فصل‌های گذشته به همراه تحلیل پاسخ‌ها
- انجام آزمون‌های جامع پایان کتاب در پایان فروردین به همراه تحلیل پاسخ‌ها
- نوشتن نکته‌های مهم بعضی تست‌ها و پاسخ‌ها در هر نوبت آزمونی که برگزار می‌کنید.
- بهتر است آزمون‌های این کتاب حداقل سه بار در زمانهای مناسب تکرار شود.
- با توجه به ساختار کتاب‌های فارآزمون می‌توانید از ابتدای سال تحصیلی تا آخر خرداد ماه از آن استفاده کنید.
چند نکته‌ی مهم
- کتاب آزمون شیمی یازدهم فار، بیشتر برای دانش‌آموزان با سطح متوسط رو به بالا طراحی شده است. بنابراین دانش‌آموزان ضعیف از کتاب دیگری استفاده کنند. به عنوان مثال کتاب «شیمی یازدهم تست خیلی سبز» می‌تواند مناسب باشد.
- یکی از ویژگی‌های این کتاب که می‌تواند برخی از دانش‌آموزان را با مشکل رو‌به‌رو کند؛ عدم تطابق ترتیب مطالب با کتاب درسی است. تا حدی ترتیب کتاب درسی در این کتاب رعایت نشده است. هرچند که مطالب آن کامل است.
- دانش‌آموزان برتر، آزمون‌های این کتاب را با در نظر گرفتن زمان حل کنند. مطابق با کنکور برای هر سؤال یک دقیقه زمان در نظر بگیرند. برای مثال برای آزمون‌های ۲۰ سؤالی آن، ۲۰ دقیقه در نظر بگیرند که سرعتشان در حل تست‌ها بالا برود.