ریاضیات درس اصلی اختصاصی در کنکور رشته‌ی ریاضی است که ضریب ۴ دارد. منابع تست‌های این درس کتب درسی ریاضی ۱، حسابان ۱ و ۲، هندسه ۱ و ۲ و ۳، آمار و احتمال و ریاضیات گسسته هستند. حسابان مهم‌ترین درس از میان این درس‌ها است چراکه اکثر تست‌های بخش ریاضیات کنکور سراسری مربوط به دو کتاب درسی حسابان ۱ و حسابان ۲ هستند. در نتیجه بایستی اهمیت زیادی به یادگیری نکات تستی این درس در کنار یادگیری مفهومی آن داده شود. در جدول زیر می‌توانید تعداد تست‌های مربوط به حسابان ۲، که دارای ۵ فصل با مباحث گسترده است، را در کنکورهای سراسری سالهای گذشته مشاهده کنید:
کتب کمک آموزشی مربوط به این درس در دو دسته‌ی حسابان و ریاضی جامع (که بخش ریاضی دهم و حسابان ۱ و ۲ را در بر می‌گیرد) و حسابان ۲ چاپ می‌شوند که عموماً ویژگی‌های مشترکی دارند. در این متن صرفاً به بررسی و معرفی بهترین منابع دسته‌ی دوم می‌پردازیم تا دانش‌آموزان بتوانند انتخاب بهتری از میان کتب کمک آموزشی تألیف شده برای درس حسابان دوازدهم داشته باشند. پس از آشنایی با ساختار و تحلیل آن‌ها، شما می‌توانید ویژگی‌های کتب دسته‌ی دوم را به دسته‌ی اول تعمیم دهید. کتابهای انتخاب شده که از مطرح‌ترین انتشارات کتب کمک آموزشی کشور هستند به شرح زیر است:
- حسابان دوازدهم تست از انتشارات خیلی سبز
- حسابان دوازدهم میکرو از انتشارات بین‌المللی گاج
- حسابان دوازدهم تست از انتشارات الگو
بررسی محتوا و ساختار بهترین منابع حسابان پایه‌ی دوازدهم و نکاتی در مورد این کتاب‌ها
هر سه کتاب از کامل‌ترین کتب کمک‌آموزشی موجود در بازار به شمار می‌روند و به تنهایی منبع کاملی هستند؛ اما تفاوت‌هایی در ساختار و محتوای آن‌ها وجود دارد که در ادامه درباره‌ی آن‌ها بیشتر توضیح خواهیم داد. جدول زیر نیم‌نگاهی به ساختار کلی این کتاب‌ها دارد:
هر سه کتاب دروس تألیف شده در کتاب درسی را در ۵ فصل ارائه کرده‌اند و هر فصل نیز به درس‌هایی تقسیم می‌شود که به طور مشخص در ابتدای هر کتاب فهرست شده است. هر سه کتاب درسنامه دارند و پس از درسنامه‌ی هر درس تست‌های مربوط به آن درسنامه را ارائه کرده‌اند. در کتب خیلی سبز و نشر الگو پاسخنامه در انتهای کتاب و در کتاب گاج پاسخنامه در انتهای هر فصل قرار گرفته است.
همان‌گونه که در جدول بالا قابل مشاهده است، در آخرین فصل کتابهای حسابان دوازدهم میکرو گاج و نشر الگو، سؤالات آخرین کنکور سراسری قرار گرفته است. علاوه بر آن در کتاب نشر الگو در هر درس پس از درسنامه و تست‌های تألیفی، بخشی مجزا مختص تست‌های کنکورهای سراسری سالهای گذشته قرار دارد. این ویژگی باعث می‌شود تا تست‌های کنکور بکر و دست‌نخورده باقی بمانند و دانش‌آموزان بتوانند با حل آن‌ها سطح یادگیری خود را بسنجند. اما در دو کتاب دیگر بخش مجزایی در انتهای هر درس برای تست‌های کنکورهای سراسری گذشته وجود ندارد و تست‌های تألیفی و کنکوری در یک بخش ارائه می‌شوند. از لحاظ ظاهری در کتابهای خیلی سبز و نشر الگو از دو رنگ آبی و مشکی و در کتاب گاج از سه رنگ طوسی، صورتی و مشکی استفاده شده است. اشکال و علائم به کار برده شده در هر سه کتاب از نظر زیبایی بصری تقریباً در یک سطح قرار دارند و فرق چندانی ندارند. جدول زیر اطلاعات آخرین نسخه‌ی چاپ شده از سه کتاب نام برده شده را در اختیار شما می‌گذارد:
از آن جایی که تغییرات زیادی در سالهای گذشته شامل حال این درس نشده است؛ خرید چاپ‌های قبلی این کتاب‌ها نیز می‌تواند پاسخگوی نیاز دانش‌آموزان باشد و لزوماً جدید بودن سال چاپ به این معنا نیست که تغییرات زیادی در این کتاب‌ها ایجاد شده است.
بررسی و مقایسه‌ی درسنامههای بهترین منابع حسابان پایه‌ی دوازدهم
با توجه به این که مباحثی مانند اثبات روابط ارزش طراحی تست برای طراحان کنکور ندارد؛ در درسنامه‌ی هر سه کتاب از بیان مطالب این چنینی پرهیز شده و سعی شده است تا هدف اصلی کتاب‌ها و درسنامههای آن‌ها در چهارچوب کنکور سراسری باشد. در جدول زیر به بررسی کلی ساختار درسنامههای کتب مد نظر پرداخته‌ایم. در این جدول علامت ضربدر به آن معناست که کتاب ستون مد نظر ویژگی مذکور در سطر مد نظر را دارد.
طبیعی است که در سال دوازدهم تمرکز دانش‌آموزان بیشتر بر روی آموزش تستی مطالب باشد؛ در نتیجه این نکته در کتابهای کمک‌آموزشی نیز رعایت شده است. در کتاب نشر الگو صرفاً نکاتی در کادرهای مشخص بیان شده و پس از آن مثال‌هایی تستی بررسی و حل می‌شوند. در نتیجه این درسنامه اصلاً مناسب یادگیری نیست و صرفاً به مرور نکات مهم و تستی می‌پردازد. کتابهای خیلی سبز و گاج به نسبت درسنامههای کامل‌تری دارند اما درسنامههای این دو کتاب نیز بدون دانش قبلی از مبحث قابل استفاده نیستند و نمی‌توان به عنوان منبع اول آموزشی از آن‌ها استفاده نمود. در واقع درسنامههای این کتاب‌ها برای مرور مفاهیم و یادگیری نکات تستی بسیار مناسب هستند. لحن ساده و صمیمی کتاب خیلی سبز نیز از نکاتی است که درسنامه‌ی آن را متمایز کرده است.
بررسی و مقایسه‌ی تست‌های بهترین منابع حسابان پایه‌ی دوازدهم
در کتاب حسابان دوازدهم خیلی سبز تست‌ها از ساده شروع شده و کم کم سخت‌تر می‌شوند. شماره‌ی تست‌های مهم و نکته‌دار با رنگ دیگری مشخص شده است. در انتهای هر فصل نیز یک یا دو آزمون فصلی و پس از آن تست‌های سری Z قرار دارند که سطح بالاتری نسبت به تست‌های دیگر دارند و مناسب دانش‌آموزان قوی‌تر هستند.
همانند دیگر کتابهای سری میکروی انتشارات گاج، در کتاب حسابان دوازدهم آن نیز سعی شده است تا از ریز به ریز مطالب کتاب تست طراحی شود و تیپ‌های مختلف تست‌های کنکور ارائه و بررسی شوند؛ اما کمبود آزمون فصلی برای جمع‌بندی نکات درس‌ها از نقاط ضعف بانک تست این کتاب است.
نقطه‌ی قوت کتاب نشر الگو بانک تست آن است و مشخص است که انرژی بیشتری صرف طراحی آن شده است. همان طور که گفتیم در هر درس دو بخش تست‌های تألیفی و تست‌های کنکوری وجود دارد که این ویژگی این کتاب را از سایر رقیبان خود متمایز می‌سازد. همچنین در اواخر کتاب فصلی جداگانه به آزمون‌ها اختصاص دارد که ویژگی مثبت دیگر این کتاب است. تست‌های تألیفی کتاب از آسان به دشوار و مطابق روند درسنامه چیده شده‌اند و از کیفیت مطلوبی برخوردار هستند و در ضمن، اکثراً ایده‌دار و جدیدند. وجود سطح‌های مختلف تست در این کتاب باعث شده است که این کتاب مناسب تمامی دانش‌آموزان قوی، متوسط و ضعیف باشد.
در نهایت می‌توان نتیجه‌گیری نمود که کتب خیلی سبز و نشر الگو تنوع و سطح تست‌های بهتری نسبت به کتاب گاج دارند؛ اما کتاب گاج نیز به عنوان منبع اول تست‌زنی مخصوصاً برای دانش‌آموزان ضعیف و متوسط، از کیفیت مناسبی برخوردار است.
بررسی و مقایسه‌ی پاسخنامه‌های بهترین منابع حسابان پایه‌ی دوازدهم
هر سه کتاب دارای پاسخنامه‌هایی مفصل هستند که می‌تواند یادگیری دانش‌آموزان را تکمیل نماید. از ویژگی‌های مشترک پاسخنامه‌های این سه کتاب می‌توان به کامل و مفصل بودن راه حل‌ها و توضیحات، حل مسائل از بیش از یک راه در صورت امکان، بررسی تمامی گزینه‌های سؤالات در صورت لزوم، ذکر روابط و فرمول‌های استفاده شده به صورت مشخص و توضیح کامل فارسی راه حل مسائل اشاره نمود. البته تفاوت‌هایی جزئی در پاسخنامه‌های تشریحی این سه کتاب دیده می‌شود. به عنوان مثال کتاب گاج نکات تکمیلی و مهم سؤالات را در کادرهایی مشخص بیان کرده است که مطالعه‌ی آن‌ها به تنهایی برای مرور نکات جزئی‌تر مطالب بسیار مفید است؛ اما پاسخنامه‌های دو کتاب حسابان دوازدهم الگو و خیلی سبز چنین ویژگی ندارند.
جمع‌بندی
در راستای انتخاب آسان‌تر دانش‌آموزان از میان منابع گسترده‌‌ی کمک‌آموزشی برای درس حسابان پایه‌ی دوازدهم، در این متن به بررسی سه کتاب از ناشران برتر کتابهای کمک آموزشی درس حسابان ۲ پرداخته‌ایم. این کتاب‌ها حسابان دوازدهم تست از انتشارات خیلی سبز، حسابان دوازدهم میکرو از انتشارات بین‌المللی گاج و حسابان دوازدهم تست از انتشارات الگو هستند. لازم به ذکر است که اگر به دنبال درسنامه‌ی کامل و آموزش صفر تا صدی مطالب هستید، هیچ‌کدام از این کتاب‌ها به شما کمکی نمی‌کنند؛ چرا که هدف هر سه کتاب بنا بر نیاز عمده‌ی دانش‌آموزان بالا بردن تسلط از طریق حل تست فراوان است. در نتیجه اگر به دنیبال یادگیری کامل مطالب هستید، پیشنهاد می‌شود تا ابتدا کمی آموزش دیده ( یا با تدریس و جزوه‌ی دبیر یا با مراجعه به کتاب درسی) و سپس جهت تکمیل یادگیری، از درسنامه‌ی یکی از دو کتاب خیلی سبز یا گاج استفاده کنید. جهت انتخاب بیین سه کتاب مذکور به نکات زیر توجه داشته باشید:
- اگر درسنامه برای شما اهمیت چندانی ندارد و به دنبال منبعی برای تست‌های ایده‌دار هستید، کتاب الگو مناسب شماست.
- اگر به دنبال درسنامه‌ای کنکوری و تست‌هایی متنوع و گسترده هستید، بهترین انتخاب کتاب خیلی سبز است.
- اگر نیاز به تست‌های طبقه‌بندی شده و ریز به ریز هستید، میکرو گاج را انتخاب کنید.