آیا با ادبیات ترکیه و بهترین نویسندگان ترکیه آشنایی دارید؟ این مطلب دریچه‌ای به حوزه‌ی جذابی از ادبیات پیش روی شما خواهد بود. با این مطلب هم‌راه باشید تا شما را با تنی چند از این نویسندگان صاحب‌قلم که از بهترین نویسندگان ترکیه هستند و بهترین آثارشان آشنا کنیم.
ادبیات ترکیه
جای بسی اقبال است که تاکنون تعداد زیادی از آثار بهترین نویسندگان ترکیه به زبان فارسی ترجمه شده و توسط ایرانیان و سایر فارسی‌زبانان خوانده شده است. بسیاری از کسانی که با ادبیات ترکیه آشنا شده‌اند، این آشنایی را با ناظم حکمت و اورهان پاموک به دست آورده‌اند. ناظم حکمت، شاعر و اورهان پاموک، بارها و بارها خوانندگان خود را تا فضای شهر استانبول، پیاده‌روها، کافه‌ها و سواحل کشانده‌اند و دل‌های‌شان را دیگر باز پس نداده‌اند. هرچند درباره‌ی این دو ادیب، جای هیچ‌گونه سخن و حدیث تردیدآمیز نیست. اما انصاف هم نیست که ادبیات غنی کشور ترکیه را محدود به همین دو تن بدانیم.
نویسندگان و ادیبان دیگری نیز در کشور ترکیه هستند که آثار جذابی خلق کرده اند. آثاری که با استقبال بین‌المللی مواجه شده است. اینان بهترین نویسندگان ترکیه هستند. ادیبانی که از ادبیات ترکیه جدایی‌ناپذیرند و بنابراین هرکس که جویای آثار ادبی بین‌المللی است، نمی‌تواند از خواندن آثار آنان چشم بپوشد. اینک به معرفی تک‌تک بهترین آثار از بهترین نویسندگان ترکیه می‌پردازیم.
«از چهار زندان» اثر ناظم حکمت
پیش از مطالعه‌ی آثار ناظم حکمت از بهترین نویسندگان ترکیه، لازم است مختصری درباره‌ی زندگی‌نامه‌ی او بدانید. این شاعر ترکیه‌ای در جوانی و در سن ۲۷ سالگی به ۳۵ سال حبس محکوم شد و سالیان سال از عمر خود را در سلولی محقر و کوچک و بدون اجازه‌ی ملاقات گذراند. او متولد شهری یونانی، تحت سلطه‌ی امپراطوری عثمانی بود. ناظم شعر سرودن را از چهارده سالگی شروع کرد.
در سفری که در جوانی به شهر آنکارا داشت، اندوهی فراوان از دیدن زندگی سخت زنان و کودکان آن شهر در دلش جایی ابدی گرفت. زنان و بچه‌هایی بیمار، برهنه و گرسنه که در وطن او زندگی می‌کردند. اشعار ناظم تحت تاثیر همین صحنه‌های تاثیرانگیز قرار گرفت. به طوری که عمده‌ی اشعارش روایت‌گر وضعیت زندگی مردم است. پس روانی ادبیات او هم‌ساز با مردم عادی است. کتاب «از چهار زندان» مربوط به دوران زندانی بودن ناظم حکمت است که خود دارای دو بخش «از چهار زندان» و «آخرین شعرها» است. همچنین می‌توانید زندگی‌نامه‌ی ناظم حکمت را با توضیحاتی در باب سرایش اشعارش در ابتدای همین کتاب به تفصیل بخوانید.
«ملت عشق» از الیف شافاک
از بهترین نویسندگان ترکیه می‌توانیم الیف شافاک را نام ببریم. کسی که کتاب «ملت عشق» او کتاب پرفروش همه‌ی دوران‌های ترکیه است. این کتاب تاکنون بیش از ۵۰۰ بار تجدید چاپ شده است. به زبان‌های گوناگونی در سراسر جهان ترجمه شده است و جوایزی بی‌شمار برای این بانوی نویسنده به ارمغان آورده است. پس از این که «ملت عشق» به فارسی نیز ترجمه شد و در ایران به چاپ رسید، بلافاصله در صدر جدول پرفروش‌های بازار کتاب ایران نیز قرار گرفت.
اما داستان «ملت عشق» داستانی مربوط به عشق و رهایی است. این کتاب زیبا و پرجاذبه، روایت‌گر زندگی بانویی است که در غرب زندگی یک‌نواختی دارد اما در طی داستان درگیر اندیشه‌ها و تفکرات عرفان شرقی می‌شود. اللا بانوی چهل ساله‌ای که بیست سال از زندگی زناشویی‌اش می‌گذرد، در می‌یابد که در تمام این مدت تنها و تنها روزمرگی را تجربه کرده است.
تمام دغدغه‌های او در زندگی و جهت‌گیری اصلی زندگی‌اش در مسیر آرامش خانه و آسایش و رفاه زندگی خانوادگی بوده است. اما اینک بعد از این که بیست سال را به همین منوال در زندگی مشترک سپری کرده است، یک صبح‌گاه تصمیم خود را برای رهایی از بند این یک‌نواختی و روزمرگی می‌گیرد و قدم در مسیر سفری بی‌بازگشت می‌گذارد. در این میان، شاید عشق است آن یگانه دلیلی که اللای چهل ساله را از زندگی آرامش جدا می‌کند و از ساحل امن و آرام زندگی‌اش به دریاهای پر تلاطم ناشناخته ای می‌کشاند.
الیف شافاک
کتاب ملت عشق، درواقع بیان‌کننده و روایت‌گر دو داستان است که به موازات هم پیش می روند. اما سپس در یک نقطه‌ی کانونی که همانا عشق است، تلاقی می‌یابند. یک داستان، همان داستان اللای چهل ساله است که آن را توضیح دادیم و دیگری داستان مشهوری مربوط به قرن سیزدهم که روایت‌گر زندگی مولانا و شمس تبریزی است.
الیف شافاک تنها یک نویسنده نیست. بلکه اینک یک فعال سیاسی نیز هست. مقالات او در نشریات بزرگ و برجسته نظیر گاردین، ایندیپندنت و نیویورک تایمز چاپ می‌شود. او در کتاب‌های خود از جمله ملت عشق روایت‌گر فرهنگ‌های گوناگون ادبی، تاریخ، مکاتب فلسفی، و باورهای عرفانی مختلف است. شیر تلخ نیز یکی دیگر از آثار شافاک، از بهترین نویسندگان ترکیه است.
یاشار کمال یکی از بهترین نویسندگان ترکیه
یاشار کمال، نویسنده ای به‌نام و مشهور است که تاکنون آثار انبوهی شامل مجموعه‌ی داستان‌ها و رمان‌ها از او به چاپ رسیده است. اما در این میان، کتاب «سربازان خدا» از جایگاه و اهمیتی ویژه برخوردار است. نگاه یاشار کمال هم‌واره معطوف به کودکان است و هم‌واره دغدغه‌ی آنان و مشکلات‌شان را می‌توان در آثار یاشار دید.
«سربازان خدا» نیز مجموعه‌ای متشکل از هشت داستان است. داستان‌هایی که همگی به طور اختصاصی در باب مسائل مربوط به کودکان نگارش یافته‌اند. داستان‌های این کتاب ماهیتی مستند و گزارش‌گونه دارند و حاصل گفت‌وگوی یاشار کمال با چندتن از کودکان کار و کودکان خیابانی است.
بررسی «سربازان خدا»
گزارشات این کتاب در سال ۱۹۷۸ نگارش یافته است. همان‌طور که یاشار کمال در ابتدای کتاب بیان کرده، همگی بر اساس گفت‌وگوهای حضوری و واقعی شخص نویسنده با اشخاص واقعی و در موقعیت‌های واقعی است. یاشار کمال نیز مانند بسیاری از بهترین نویسندگان ترکیه که دغدغه‌های اجتماعی داشته‌اند، با ناملایماتی از سوی حکومت مواجه بوده و او نیز به چندین سال زندان محکوم گشته است.
عزیز نسین و کتاب «مگه تو مملکت شما خر نیست؟»
عزیز نسین نویسنده‌ای است که آثارش آمیخته به طنز و فکاهی است. او در زندگی خود انواع مشاغل پر ارتباط اجتماعی را تجربه کرده است. مشاغلی مثل دست‌فروشی، بقالی، حساب‌داری، روزنامه‌نگاری و عکاسی و در نهایت به نویسندگی و ادبیات رسیده است.
همین تجربه‌ی شغل‌های گوناگون با موقعیت‌های مختلف سبب شده او در ادبیات نیز حوزه‌های گوناگونی را تجربه کند. به همین علت، آثار عزیز نسین شامل دامنه‌ی وسیعی از داستان کوتاه، نمایش‌نامه، رمان، نقد ادبی، تفسیر شعر و از همه مهم‌تر طنز و فکاهی است. عزیز نسین انتقادات اجتماعی در خصوص تحولات عصر خود را با زبان طنز می‌نگاشت.
مهم‌ترین طنزنویس بین نویسندگان ترکیه
کتاب «مگه تو مملکت شما خر نیست؟» همان‌گونه که از نامش پیداست، یک اثر فکاهی و طنز است. نسین در این کتاب داستان‌هایی را به طنز درباره‌ی شرایط و وضعیت ترکیه و ناهنجاری‌های آن می‌نویسد. این مجموعه‌ی داستان، از جمله مهم‌ترین کتب عزیز نسین به شمار می‌رود. به اعتقاد عزیز نسین، این کتاب، مجموعه‌ای از همه‌ی نوشتارهای اوست که در طی این سال‌ها بیش‌ترین طرفداران را داشته است.
اورهان پاموک، یکی دیگر از بهترین نویسندگان ترکیه
انتخاب دشواری است که میان انبوه شاهکارهای اورهان پاموک، که بابت آن ها صدها جایزه ادبی دریافت کرده است، یکی را انتخاب کنیم. اما یکی از این آثار که جایزه‌ی نوبل ادبی سال ۲۰۰۶ را برده است، «نام من سرخ» است که بی‌هیچ تعصب و سوگیری شخصی می‌توان آن را به همگان توصیه کرد. کتاب «نام من سرخ» از اورهان پارموک، از بهترین ادیبان ترکیه، که شهرتی جهانی دارد تاکنون به شصت زبان دنیا برگردانده شده است.
شاید دلیل دیگری نیز بتوانیم برای معرفی این کتاب بیاوریم. آن هم این است که در این کتاب می‌توان رنگ و بویی از ادبیات و فرهنگ ایران زمین را مشاهده کرد. اورهان پاموک خود به این امر معترف است و در این باره از اثرپذیری خود از شاهنامه و منظومه‌ی خسرو و شیرین سخن گفته است.
اورهان پارموک در کتاب «نام من سرخ» مقطعی از تاریخ ترکیه را در دوران امپراتوری عثمانی و همچنین نقاط تلاقی تاریخ ترکیه و ایران را روایت نموده است.
در این اثر از پارموک مفاهیم عمیق و بنیادینی مانند عشق، حسادت و خشونت و دیگر خصیصه‌های بارز زندگی انسانی به شکلی پر ظرافت بیان شده است. آفرینش دوباره‌ی داستان‌های ادبی کلاسیک، یکی از انگیزه‌های اصلی اورهان پاموک برای خلق این شاهکار بوده است. در رمان «نام من سرخ» نام‌هایی از کتب مشهور ادبیات فاخر فارسی و نیز فرهنگ اسلامی آمده است که از جمله‌ی آن‌ها می‌توان به آثار نظامی و شاهنامه‌ی فردوسی اشاره کرد.