در این مقاله به نقد و بررسی کتاب آموزش مفهومی هندسه یازدهم مبتکران که چاپ سال ۱۳۹۷ است خواهیم پرداخت. این کتاب برای اینکه قدرت تفکر و تحلیل دانش آموز را بالا ببرد و برای حل مسائل هندسی مهارت او بیشتر شود تالیف شده است. در کتاب آموزش مفهومی هندسه یازدهم مبتکران سوالات تستی وجود ندارد.
کتاب آموزش مفهومی هندسه یازدهم
کتاب آموزش مفهومی هندسه یازدهم مبتکران چیدمان فصل هایش مانند کتاب درسی است و تنها جابجایی های جزئی را در آن خواهید دید، مثلا کاربرد تبدیل بازتاب را بعد از توضیحات مربوط به بازتاب مشاهده می کنید تا مطلب پیوسته باشد که در کتاب درسی اینطور نیست. لحن کتاب آموزش مفهومی هندسه یازدهم مبتکران نیز رسمی است.
درسنامه کتاب
درسنامه کتاب آموزش مفهومی هندسه یازدهم مبتکران زبانی ساده و قابل فهم دارد اما برخی جملات آن برای دانش آموزان ممکن است دارای ابهام باشد. هدف از تالیف این کتاب تفهیم مطالب است و در آن به توضیح کامل موضوعات کتاب پرداخته شده است و به اثبات قضایا و موارد مشابه تلاش شده است، به عنوان مثال در موضوع انواع حالات دایره نسبت به هم تنها جدول بندی نشده است بلکه برای هر عنوان اقدام به توضیح و ارائه فعالیت ها و روابط مربوطه کرده است. برای اینکه به مطالب عمق داده شود از سطح درسی فراتر رفته و عنوان هایی که در کتاب درسی نیستند مانند بازتاب لغزنده، مکان هندسی و مثلث پدال را مطرح کرده است.
یکی از وجه های تمایز کتاب آموزش مفهومی هندسه یازدهم مبتکران با دیگر کتب آن است که در فصل دوم کتاب درسی یعنی تبدیلات توجه ویژه ای کرده و به اندازه کافی روی آن مانور داده است و با خواندن آن متوجه خواهید شد که مولف برای تعمیم و گسترش آن موضوع تلاش کرده است. روش حل مسئله و فعالیت محور بودن را در رویکرد درسنامه این کتاب خواهید دید. در متن درسنامه فعالیت هایی وجود دارد که دانش آموز با استفاده از آن مسیر درست را کاملا می یابد و در پایان نتیجه گیری می کند و سبب مشارکت دانش آموز در مرحله آموزش می شود و در نتیجه باعث می شود تاثیر مثبتی برای فهم مطالب داشته باشد. سوالاتی که در کتاب وجود دارد سطح مناسب و استانداردی دارند.
هدف از تالیف کتاب
حجم کتاب با توجه به این ه جنبه های گوناگون مطالب را در برگرفته و تمام مباحث کتاب درسی همچون تمرینات و توضیحات را پوشش می دهد مناسب می باشد. اگر به این کتاب تسلط پیدا کنید عملکرد بهتری در کنکور خواهید داشت اما توجه داشته باشید که هدف از تالیف آن، امتحان و سوالات تستی نمی باشد. سطح کتاب از سطح کتاب درسی بالاتر است و امتحانات نهایی نسبت به آن ساده تر هستند. با مطالعه این کتاب ذهن دانش آموز جهت دهی مناسبی پیدا می کند و اینطور نیست که اختصاصا برای کنکور یا امتحانات نهایی تمرکز کند.
مخاطب این کتاب از آنجا که درسنامه ای جامع دارد همه دانش آموزان می توانند باشند و دانش آموزان ضعیف گاه با چالش روبرو خواهند شد چون قسمت هایی از آن پیچیده تر از کتاب درسی است و به سادگی نمی توان آن را از سایر بخش ها تمیز داد. اگر بخش های دشوار کتاب را می توانستیم تشخیص دهیم بهتر بود. اما در کل این درسنامه توانسته است هدف کتاب را برآورده کند.
تست در کتاب آموزش مفهومی هندسه
در کنار مثال های حل شده ای که در پایان هر فصل کتاب آموزش مفهومی هندسه یازدهم مبتکران آمده است ۳ نوع تمرین را مشاهده خواهید کرد. تمرین های اولیه معمولی هستند و سطح ساده تا متوسط را دربرگرفته اند و برای نشان دادن کاربرد قضیه ها و مفاهیم به دانش آموز هستند. نوع دوم تمرین ها پرسش های مفهومی هستند که پاسخی کوتاه و محاسبه ای کمتر دارند و هدف از این تمرین ها دوره کردن مطالب آموزشی است تا به خوبی تثبیت شوند. نوع آخر تمرین، سوالات تکمیلی هستند که دشوارتر می باشند و سطح آنها از کتاب درسی و کنکور در برخی موارد بالاتر است، افراد علاقه مند مخاطب این بخش هستند. با این دسته بندی که صورت گرفته است دانش آموز حق انتخاب در حل مساله خواهد داشت. تعداد مناسبی تمرین در هر بخش وجود دارد و بیشتر سوالات در رابطه با آن مبحث هستند و نکات آموزشی خوبی دارند.
انواع موضوعات در این سه قسمت تمرین وجود دارد. با توجه به سطح بندی صورت گرفته در چینش سوالات، دانش آموز می تواند با حل آنها برنامه ریزی داشته باشد اما این امکان وجود داشت که در هر قسمت تمرین، سطح بندی به شکلی جداگانه ارتقا پیدا کند و جزئیات آن واضح تر باشد. در کتاب سوال تستی وجود ندارد و محور اصلی آن را سوالات تشریحی دربرگرفته است، از این رو نمی توانید سوالات کنکوری رایج را در آن پیدا کنید و تنها سوالات مشابه به شکل تشریحی قابل خواندن است. پاسخنامه تشریحی و کامل برای همه سوالات وجود دارد و مراحل رسیدن به جواب را به خوبی می توانید درک کنید، همچنین به رسم شکل برای بعضی از راه حل ها پرداخته شده است تا بهتر درک شود و اگر به سوالی مشابه برخورد کردید توانایی این که شبیه سازی کنید و آن را حل کنید داشته باشید. در بخش پاسخ تشریحی قسمت های جداگانه ای هم چون تذکر و نکته وجود ندارد. از جمله نکات مثبت این کتاب پاسخ قابل فهم و تشریحی آن است.
جمع بندی کتاب
با توجه به موضوعاتی که کتاب پوشش داده است حجم کتاب معقول است و غلط های نگارشی آن زیاد نیست طوری که قابل اصلاح است و محتوا تغییری نمی کند. از نکات مثبت کتاب، سطح بندی سوالات و استفاده از آن ها با سطوح مختلف می باشد. مخاطب این کتاب دانش آموزان پایه یازدهمی هستند که می خواهند پایه خود را قوی کنند و بر مفاهیم تسلط پیدا کنند. از آنجا که کتاب تستی می باشد باید وقت بیشتری برای آن صرف کرد و به عنوان منابع اول به دانش آموز توصیه نمی شود.