کتاب «ریاضیات جامع کنکور تجربی پیشرفته نردبام» از انتشارات خیلی سبز، برای طیف خاصی از دانش‌آموزان رشته‌ی علوم تجربی به چاپ رسیده است. این کتاب تک جلدی (۸۴۸ صفحه)، چاپ ۱۳۹۹ و نوشته‌ی «میثم حمزه‌لویی و ریحانه محمدی نژاد» است. سطح این کتاب تا حدی بالاتر از سطح کتاب‌های سری تست خیلی سبز است. در این مقاله سعی بر این است که علاوه بر نقد و بررسی کتاب ریاضیات جامع کنکور تجربی پیشرفته نردبام، مقایسه‌ای نیز با کتاب تست ریاضیات جامع کنکور تجربی (که پیش‌تر در مجله‌ی کتابچی به آن پرداخته‌ایم)، داشته باشیم.
ریاضی جامع تجربی نردبام
این کتاب با یدک کشیدن نام پیشرفته، بیشتر به عنوان یک مکمل استفاده می‌شود. اما دانش‌آموزانی که در کلاس درس، به طور کامل مباحث را فرا می‌گیرند و دارای جزوه‌ی کاملی هستند، می‌توانند منبع اصلی خود را، همین کتاب در نظر بگیرند. (البته این اتفاق منوط به این است که دانش‌آموز از نظر سطح علمی در رده‌ی بالایی باشد و به دنبال کسب درصد بالای ۷۵ در ریاضی کنکور باشد). مباحث این کتاب به صورت جامع ارائه شده است. یعنی مباحث مرتبط در سه پایه‌ی تحصیلی دهم، یازدهم و دوازدهم، در یک فصل گردآوری شده است. برای مثال، در مبحث «حد و پیوستگی»، هم حد سال یازدهم ارائه شده است و هم حد سال دوازدهم. از بخش‌های مختلف این کتاب می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- درسنامه
تست
پاسخنامه (تشریحی و کلیدی)
در این کتاب هر فصل به چند بخش تقسیم شده است. این تقسیم‌بندی‌ها، تا حد زیادی منطبق بر بخش‌بندی‌های کتاب درسی بوده است. در ادامه به توضیح هر یک از بخش‌های این کتاب می‌پردازیم.
ریاضیات تجربی جامع نردبام خیلی سبز
درسنامه
در درسنامه‌های کتاب ریاضی دهم، یازدهم و دوازدهم پیشرفته‌ی نردبام خیلی سبز، سعی در ارائه‌ی مطالب به صورت خلاصه بوده است. و اتفاق دیگر، بیان مطالب ساده و پایه‌ای، به صورت خلاصه است. به جای آن مطالبی پیشرفته‌تر ارائه شده است. برای مثال در فصل یازدهم با عنوان «مثلثات» با بیان روند تغییرات مقدار توابع سینوس و کسینوس در ربع‌های مختلف دایره‌ی مثلثاتی، کمی فراتر از کتاب درسی رفته است. البته باید به این موضوع توجه داشت که مطالب فراتر از سطح کتاب درسی، مطالب خارج از مباحث کنکور نیستند. و فقط مواردی بیان شده‌اند که از مفاهیم کتاب درسی قابل استنباط هستند و امکان طرح سؤال از آن در کنکور وجود دارد. از این رو، درسنامه‌های این کتاب نمی‌تواند منبع مناسبی برای دانش‌آموزانی با سطح علمی پایین باشد. حتی دانش‌آموزان قوی نیز بدون داشتن جزوه‌ی خوب، نمی‌توانند از این کتاب استفاده‌ی لازم را ببرند. در مقابل درسنامه‌های کتاب تست ریاضیات جامع کنکور تجربی خیلی سبز، با ارائه‌ی مطالب پایه‌ای و توضیح آن‌ها، می‌تواند برای دو دسته دانش‌آموز ذکر شده، مناسب‌تر باشد. در این درسنامه، با مثال‌های حل شده‌ی زیادی که غالباً تستی هستند؛ سعی در تفهیم مطالب به دانش‌آموز بوده است. پاسخنامه‌ی این مثال‌ها، می‌تواند ایده‌های زیادی را برای حل سؤالات به دانش‌آموزان بدهد. البته مطالبی نیز وجود دارد که در درسنامه، مثالی برای آن وجود ندارد اما در بخش تست‌ها، از آن سؤالاتی طرح شده است. مثلاً در بخش مثلثات، در درسنامه، هیچ مثالی درباره‌ی دوره‌ی تناوب توابع مثلثاتی نیامده است. اما در بخش تست‌ها این مباحث مورد سؤال قرار گرفته‌اند. البته وجود پاسخنامه تشریحی، این عیب را پوشش داده است. در ضمن این موضوع نیز قابل ذکر است که بخش‌های مختلف این کتاب، دارای درسنامه‌های مجزا هستند. در خود بخش‌ها نیز مباحث مختلف با تیترهای صورتی رنگ، از هم جدا شده‌اند.
تست
تقسیم‌بندی تست‌های این کتاب، دقیقاً مطابق با تیترهای درسنامه است. یعنی دانش‌آموز می‌تواند با مطالعه‌ی یک بخش کوچک از درسنامه، تست‌های آن را در بخش تست‌ها پیدا کند و اقدام به حل کند. قبل از هر چیز دیگر از منابع تست‌های این کتاب باید سخن گفت. تمرینات مهم کتاب درسی (دهم، یازدهم و دوازدهم) به تست تبدیل شده است و با «عنوان برگرفته از کتاب درسی» در این کتاب آمده است. تست‌های کنکور ۱۸ سال اخیر نیز در این کتاب با ذکر سال، آورده شده است. تا اینجای کار، معمولاً تست‌ها ساده و متوسط هستند. اما تست‌های تألیفی موجود در این کتاب از سطح بالایی برخوردار است. یک‌بار دیگر نیز تأکید می‌کنم که این کتاب برای دانش‌آموزان ضعیف تألیف نشده است. در مقابل دانش‌آموزانی که در ریاضی مهارت بالایی دارند، به شدت می‌توانند از حل تست‌های ای کتاب لذت ببرند. (این لذت بردن که میگم، تجربه کار با دانش‌آموزان قویه که از این کتاب استفاده کردن. به قول معروف «دیده‌م که میگم!») در مقابل تست‌های کتاب تست ریاضیات جامع کنکور تجربی خیلی سبز، در سؤالات کنکور با این کتاب مشترک است. اما در سایر موارد تست‌های کتاب تست از تست‌های کتاب نردبام ساده‌تر است. این نیز دلیل دیگری است برای پیشنهاد این کتاب (نردبام) به دانش‌آموزان قوی است و پیشنهاد کتاب تست به دانش‌آموزان ضعیف‌تر. به‌طورکلی می‌توان گفت که تست‌های این کتاب ساده نیستند؛ اما آن‌قدر هم دشوار نیستند که آن‌ها را وحشتناک دانست. از اسم پیشرفته‌ای که به کتاب چسبیده است، نترسید! تعداد تست‌ها و فصل‌بندی‌های این کتاب را در جدول زیر خواهید دید.
| ردیف | عنوان فصل | تعداد تست‌ها |
| ۱ | مجموعه | ۷۰ |
| ۲ | الگو و دنباله | ۹۱ |
| ۳ | توان‌های گویا و عبارت‌های جبری | ۱۱۲ |
| ۴ | معادله، نامعادله و تعیین علامت | ۷۴ |
| ۵ | معادله و تابع درجه دوم | ۸۹ |
| ۶ | قدر مطلق و جزء صحیح | ۹۵ |
| ۷ | توابع نمایی و لگاریتم | ۱۳۳ |
| ۸ | هندسه‌ی تحلیلی | ۷۲ |
| ۹ | هندسه | ۱۱۹ |
| ۱۰ | تابع | ۲۷۵ |
| ۱۱ | مثلثات | ۲۴۸ |
| ۱۲ | حد و پیوستگی | ۲۲۱ |
| ۱۳ | مشتق | ۲۳۹ |
| ۱۴ | کاربرد مشتق | ۱۵۴ |
| ۱۵ | مقاطع مخروطی | ۹۵ |
| ۱۶ | ترکیبیات | ۹۵ |
| ۱۷ | احتمال | ۱۸۲ |
| ۱۸ | آمار | ۷۶ |
| مجموع | – – – – | ۲۴۴۰ |
در فصل‌بندی‌های این کتاب، توالی مطالب به صورت منطقی است. یعنی پیش‌نیازها در فصل‌های ابتدایی آمده‌اند. اما در کتاب ریاضیات جامع کنکور تجربی تست خیلی سبز، در فصل‌بندی‌ها این موضوع رعایت نشده است.
پاسخنامه
الف) پاسخنامه تشریحی: پاسخنامه تشریحی تمامی سؤالات، بعد از اتمام کل تست‌ها آمده است. در این پاسخنامه تقریباً برای همه‌ی سؤالات، توضیحات فارسی ارائه شده است. شکل‌های استفاده شده نیز، واضح و قابل فهم هستند. پاسخ سؤالات نیز طوری بیان شده است؛ که فهم آن برای دانش‌آموزان ساده باشد. درپاسخنامه تشریحی کتاب ریاضیات جامع پیشرفته نردبام از انتشارات خیلی سبز، برای برخی از سؤالات بیش از یک راه حل ارائه شده است. راه حل دوم، معمولاً نسبت به راه حل اول کوتاه‌تر است. به این معنا که در پاسخنامه، راه حل‌های تستی نیز وجود دارد. تیتری به نام «نکته» در پاسخنامه وجود دارد که شامل نکات مهم مورد استفاده در سؤال است. نکاتی در پاسخنامه که از نظر خودتان، مهم و کاربردی هستند را می‌توانید با استفاده از ماژیک، رنگی کنید و در روزهای قبل از کنکور یا آزمون‌های آزمایشی برای مرور استفاده کنید. ویژگی دیگر نیز که به نظرم وجودش در این کتاب، خیلی نیاز نیست؛ ارائه‌ی مراحل محاسبات است. تمامی مراحل محاسبات، از ساده کردن پایه‌ی اعداد تواندار و… در پاسخنامه وجود دارد. قابل ذکر است که دلیل من برای عدم نیاز به ارائه‌ی مراحل محاسبات، استفاده‌ی دانش‌آموزان قوی از این کتاب است. این دانش‌آموزان، خیلی نیازی به این محاسبات ندارند. (به هر حال دانش‌آموز برترید دیگه! مگه نه؟) یکی از قسمت‌هایی که در پاسخنامه دیده می‌شود (البته در سایر قسمت‌های کتاب نیز دیده می‌شود؛ اما در پاسخنامه بیشتر قابل رؤیت است)، استفاده از فونتی غیر از فونت اصلی است. در این فونت، توضیحاتی کوتاه به صورت عامیانه و محاوره‌ای دیده می‌شود. این ویژگی سبب ایجاد رابطه‌ی بهتری بین دانش‌آموز و کتاب می‌شود.
ب) پاسخنامه کلیدی: پاسخنامه کلیدی سؤالات این کتاب به تفکیک فصل، در صفحات ۸۴۳ تا ۸۴۸ آمده است. این پاسخنامه برای یافتن سریع کلید سؤالات به کار می‌رود. در ضمن پاسخنامه‌ی این کتاب با پاسخنامه‌ی تشریحی و کلیدی کتاب تست ریاضیات جامع کنکور تجربی خیلی سبز، تفاوت زیادی ندارد و تا حد زیادی به هم شباهت دارند. در پایان باید گفت کتاب ریاضی دهم، یازدهم و دوازدهم رشته‌ی تجربی پیشرفته نردبام مجموعه کاملی از ریاضیات تجربی با درسنامه‌ای خلاصه و نسبتاً پیشرفته، همراه با تست‌های با سطح بالا که برای دانش‌آموزان ممتاز به چاپ رسیده است. این کتاب نیز مانند کتاب‌های دیگر خالی از اشکال نیست؛ اما منبع مناسبی برای کسب درصد بالا در ریاضیات کنکور است.