جمع‌بندی به روش دو روز یک بار و ابزارهای لازم برای آن

«این مطلب در فروردین ۱۴۰۲ به‌روز شده است».

معمولاً دانش‌آموزان از تیر یا مرداد سال دوازدهم اقدام به مطالعه برای کنکور می‌کنند. و با ادامه‌ای این مطالعات تا خرداد ماه، حدود ۱۱ یا ۱۲ ماه مشغول مطالعه و تلاش هستند؛ که قاعدتاً اصلی‌ترین چالش دانش‌آموزان در این برهه، فراموشی خواهد بود. یکی از راه‌های مقابله با فراموشی، مرورهای متعدد در طول سال تحصیلی است. اما مهم‌ترین برهه در سال تحصیلی، دوران جمع‌بندی است که همزمان سه کار را باید پیش ببرید. جمع‌بندی، مرور و مشخص کردن نقاط ضعف و قوت، سه کاری هستند که باید به صورت همزمان پیش بروند. مطمئن باشید اگر به سبکی که در این مقاله ارائه شده، به جمع‌بندی بپردازید در نهایت به نتیجه‌ای در کنکور می‌رسید که حتی از نتایج آزمون‌های آزمایشی شما نیز بهتر خواهد بود. روشی که قصد معرفی آن را داریم «دو روز یک بار» نام دارد که با این روش، هر دو روز یک جمع‌بندی از همه‌ی درس‌هایتان خواهید داشت. باورتان نمی‌شود؟ با ما همراه باشید تا اطمینان پیدا کنید چنین چیزی امکان‌پذیر است. در ضمن ابزارهای لازم برای این نوع جمع‌بندی نیز در این مقاله ارائه شده است.

جمع‌بندی به روش «دو روز یک بار»

همان‌طور که از اسم این روش مشخص است برای هر بار جمع‌بندی نیاز به دو روز زمان داریم. که حتماً این دو روز باید متوالی باشند. با این روش علاوه بر جمع‌بندی، مرور و شناخت نقاط قوت و ضعف، جلسه‌ی کنکور را چندین بار تجربه می‌کنید. این اتفاق باعث عملکرد بهتر شما در جلسه‌ی کنکور خواهد شد. در این روش شما روز را به سه قسمت «ساعت ۸:۳۰ تا ۱۲»، «ساعت ۱۳ تا ۱۹:۳۰» و «ساعت ۲۰:۳۰ الی ۲۳:۳۰» تقسیم می‌کنید. بنابراین از این پس در این مقاله، منظور از قسمت‌های مختلف یک روز ساعات اعلام شده خواهد بود. اگر بخواهید این روش را به درستی انجام دهید باید به ترتیب مراحل زیر را انجام دهید.

مرحله اول (آزمون)

اولین ابزار مورد نیاز شما در این روش، سؤالات کنکورهای سال‌های گذشته است. در قسمت اول از روز اول جمع‌بندی دو روزه، یکی از کنکورهای سال گذشته را طبق برنامه‌ای که در ادامه خواهید دید، انتخاب کنید و همانند کنکور با همان زمان‌بندی‌ها شروع به حل کنید. در این مرحله به چند نکته‌ی اساسی که در زیر آمده است توجه کنید.

• ساعت ۸:۳۰ صبح آزمون را شروع کنید: رأس ساعت ۸:۳۰ صبح، آزمون را مطابق با ساعت برگزاری کنکور شروع کنید. (کنکور هنر و زبان سال ۱۴۰۲ طبق برنامه‌ی اعلام شده از سوی سازمان سنجش ساعت ۱۴ آغاز می‌شود). لازم است که تا حد امکان فضای جلسه‌ی کنکور را برای خود شبیه‌سازی کنید. بر این اساس حتی اگر در یک یا چند آزمون نتوانستید ساعت ۸:۳۰ آزمون را شروع کنید، باید ساعت مچی‌تان را عقب بکشید (داشتن ساعت مچی برای هر دانش‌آموز کنکوری از الزامات محسوب می‌شود) که با این تکنیک ذهن خود را فریب دهید به طوری که انگار باز هم ساعت ۸:۳۰ شروع کرده‌اید.

تذکر: استفاده از ساعت هوشمند در جلسه کنکور ممنوع بوده و استفاده از آن به منزله‌ی تقلب است.

• پاسخ صحیح هر سؤال را در پاسخبرگ وارد کنید: حتماً می‌دانید در کنکور باید گزینه‌ی صحیح را به پاسخبرگ وارد کنید؛ بنابراین برای هر آزمون یک پاسخبرگ تهیه کنید.
• زمان‌بندی کنکور را برای دفترچه‌های مختلف رعایت کنید: مورد دیگر زمان مخصوص به هر دفترچه است. در کنکور سراسری برای هر دفترچه، وقتی در نظر گرفته شده که نیاز است این زمانبندی را طبق جداول زیر رعایت کنید، بعد از اتمام زمان هر دفترچه، دفترچه و پاسخبرگ مخصوص به آن از شما گرفته شده و دفترچه و پاسخبرگ بعدی به شما داده خواهد شد؛ بنابراین در آزمون‌هایی که از خود می‌گیرد به هیچ وجه قبل یا بعد از زمان مشخص شده، دفترچه را کنار نگذارید و به سراغ سؤالات دفترچه‌ی بعدی نروید تا شرایطی مشابه کنکور را برای خود تداعی کرده باشید. البته این مورد درباره‌ی گروه‌های آزمایشی هنر و زبان صدق نمی‌کند؛ چرا که این دو گروه آموزشی فقط یک دفترچه دارند.

• از ماشین حساب استفاده نکنید: دقیقاً همان‌طور که در کنکور اجازه‌ی استفاده از ماشین حساب را ندارید در این آزمون‌ها نیز به هیچ وجه استفاده نکنید.
• وقت استراحت به خود ندهید: در اجرای این روش، دیده شده بعضی از دانش‌آموزان وسط آزمون به خود استراحت می‌دهند، و بعد آزمون را ادامه می‌دهند. (منظور از استراحت مثلاً استراحت نیم ساعته یا ۱۵ دقیقه‌ای است و در آخر این تایم را به آزمون اضافه می‌کنند) یادتان باشد یکی از اهداف اجرای این روش، تجربه‌ی شرایط جلسه کنکور است و امکان استراحت کردن بیش از سه دقیقه وجود ندارد؛ که در آخر هم مانند کنکور نباید وقتی اضافه کنید.
• از جای خود بلند نشوید: همان‌طور که امکان بلند شدن در جلسه‌ی کنکور برای داوطلبان وجود ندارد؛ بنابراین شما نیز به‌جز برای استفاده از سرویس بهداشتی که در کنکور نیز مجاز است، از جای خود بلند نشوید تا به یک جا نشستن در حدود ۲:۳۰ الی ۳ ساعت عادت کنید.
• خوراکی‌هایی را در کنار خود بگذارید که برای جلسه‌ی کنکور همراه می‌برید: در روز کنکور معمولاً دانش‌آموزان خوراکی‌هایی را با خود به جلسه کنکور می‌برند. خوراکی‌هایی را در این آزمون‌ها استفاده کنید که در کنکور با خود می‌برید. پیشنهاد می‌شود مواد دارای قند مصنوعی را حتماً جز این موارد در نظر بگیرید. زیرا سرعت آزاد شدن قند مصنوعی بیشتر از قند طبیعی است. شکلات‌های میوه‌ای دارای قند مصنوعی هستند.
• برای محاسبات از چک نویس استفاده نکنید: در کنکور تنها موردی که برای محاسبات دارید، خود دفترچه کنکور است بنابراین سعی کنید در این آزمون‌ها نیز فقط از برگه‌ی سؤالات برای محاسبه استفاده کنید. اگر برای محاسبات به فضای بیشتری نیاز دارید، با مداد محاسبات را در خود دفترچه بنویسید که بتوانید آن را پاک کنید و مجدداً از آن فضا استفاده کنید.

مرحله دوم (درصدگیری)

بعد از اتمام آزمون، می‌توانید ۱۵ الی ۳۰ دقیقه استراحت کنید. سپس با استفاده از پاسخنامه کلیدی و پاسخبرگ‌تان در آن آزمون، از فرمول زیر برای هر درس، درصدگیری کنید. به خاطر داشته باشید برای دیدن میزان پیشرفت خود در آزمون‌های مختلف، این درصدها را تا پایان دوره‌ی جمع‌بندی به روش دو روز یک بار نگه‌دارید.

فراموش نکنید این دو مرحله باید در قسمت اول از روز اول دوره‌ی دو روزه انجام شود.

مرحله سوم (تحلیل دقیق)

تا به اینجای کار، قسمت اول از روز اول را مصرف کرده‌اید. برای تحلیل باید ۳ قسمت صرف کنید. «قسمت دوم از روز اول» و «قسمت‌های اول و دوم از روز دوم» را باید به تحلیل با استفاده از پاسخنامه تشریحی بپردازید. توجه کنید که تحلیل از خود آزمون دادن مهم‌تر است و برای تحلیل، حدوداً ۳ برابر آزمون دادن باید وقت بگذارید. در این تحلیل، موارد زیر را رعایت کنید:

• همه‌ی سؤالات را بررسی کنید: در بررسی پاسخنامه تشریحی، تنبلی نکنید. همه‌ی سؤالات را بررسی کنید، حتی سؤالاتی که درست پاسخ داده‌اید را نیز بررسی کنید.
• نکات مهم پاسخنامه را یادداشت کنید: حین بررسی پاسخنامه، ممکن است به نکات جدید و یا نکته‌ای که قبلاً آن را مطالعه کردید و در ذهنتان کم‌رنگ شده است بربخورید. در چنین حالتی بهتر است این نکات را به تفکیک درس بنویسید. این نکات در روزهای قبل از کنکور، یک گنج برای شما محسوب می‌شود.
• مراجعه به کتاب داشته باشید: یکی از مهم‌ترین قسمت‌های جمع‌بندی به روش دو روز یک بار، مراجعه به کتاب درسی یا کمک آموزشی حین تحلیل است. اگر در سؤالی به مشکل خوردید که قبلاً به آن مسلط بوده‌اید، یقیناً درصد زیادی از مبحث مرتبط با آن سؤال را فراموش کرده‌اید. پس حتماً در چنین مواردی در همان لحظه به کتاب درسی یا کمک آموزشی خود برمی‌گردید و مطالعه می‌کنید و چند تست نیز از آن قسمت حل می‌کنید. در حقیقت وقتی با این روش نقاط ضعف شما مشخص می‌شود، باید با روش مکملی که گفته شد در مرتفع کردن آن بکوشید.
• مباحثی را که نیاز به مطالعه بیشتر دارید، یادداشت کنید: اگر بعد از مراجعه به کتاب و حل چند تست حین تحلیل آزمون برای یک مبحث که قبلاً مطالعه کرده‌اید، باز هم احساس کردید به زمانی بیشتر برای مطالعه‌ی آن نیاز دارید، مبحث مورد نظر را یادداشت کنید، تا زمان بهتری را برای مطالعه‌ی آن در ادامه به شما معرفی کنم.
• توازن را در تحلیل رعایت کنید: بهتر است در هر یک از ۳ قسمتی که برای تحلیل وقت می‌گذارید، توازن را بین دروس محاسباتی و حفظی رعایت کنید. با توجه به رشته‌تان درصدی از زمان هر قسمت را به درس‌های حفظی و زمان باقیمانده را به درس‌های محاسباتی اختصاص دهید. البته در رشته ریاضی تقریباً همه‌ی دروس محاسباتی هستند، بنابراین می‌توانید تعداد سوالات را تقسیم بر سه کنید.

مرحله چهارم (مطالعه آزاد)

قسمت سوم از هر دو روز جمع‌بندی را به مطالعه آزاد اختصاص دهید. البته در جمع بندی «هر روز یک‌بار» (در ادامه خواهید دید) این زمان مطالعه آزاد را ندارید. اولویت با مباحثی است که در لیست نقاط ضعف خود، حین تحلیل نوشته‌اید. این قسمت از روز بهترین زمان مطالعه برای آن است. اگر مطالعه‌ی این مباحث به پایان رسید به مطالعه‌ و مرور مباحثی بپردازید که قبلاً جز نقاط قوت شما بوده و در حال حاضر احساس می‌کنید در ذهن‌تان کم‌رنگ شده است. پیشنهاد دیگری که می‌توان برای زمان باقیمانده از این قسمت داد، مطالعه‌ی خلاصه‌هایی است که در طول سال نوشته‌اید.

تبدیل روش «دو روز یک بار» به «هر روز یک بار»

قبل از توضیح این بخش، یک بار دیگر مزایای جمع‌بندی به روش دو روز یک بار را با هم مرور می‌کنیم:

• تجربه‌ی چندین کنکور و بهبود عملکرد در جلسه‌ی کنکور
• شناسایی نقاط قوت و تثبیت آن‌ها
• شناسایی نقاط ضعف و تلاش در برطرف کردن آن‌ها
• چندین و چند بار مرور مطالب
• جمع‌بندی مطمئن

بعد از گذر چند آزمون که نقاط ضعف خود را تا حد زیادی شناسایی و اکثر آن‌ها را مرتفع کردید. نکات مختلف را نیز با استفاده از پاسخنامه تشریحی و یا مراجعه به کتاب، چندین بار مرور کردید. زمان کمتری را برای تحلیل نیاز دارید و می‌توانید این روش را به «هر روز یک بار» تبدیل کنید. یعنی در «قسمت اول از روز اول» آزمون می‌دهید. در «قسمت دوم و سوم از روز اول» به تحلیل می‌پردازید. جدول زیر ابهامات احتمالی شما را برطرف خواهد کرد.

روزهای جمعه معمولاً دانش‌آموزان درگیر آزمون‌های آزمایشی هستند. در این روز اگر آزمون آزمایشی داشتید، بعدازظهر همان آزمون را تحلیل کنید. در صورت نداشتن آزمون آزمایشی، جمعه را نیز مانند «قسمت سوم هر روز» به مطالعه آزاد بپردازید. نکته‌ی دیگری که باید مدنظر داشته باشید عدم استفاده از روش «هر روز یک بار» برای شروع است. تا زمانی که حداقل ۴ آزمون را با روش دو روز یک بار پیش نرفته‌اید، از هر روز یک بار استفاده نکنید.

برنامه‌ی پیشنهادی برای جمع‌بندی به روش سه روز یک بار

داوطلبان کنکور را می‌توان به دو دسته‌ی «دانش‌آموزان پایه دوازدهم» و «فارغ‌التحصیلان» تقسیم کرد. با توجه به این که امتحانات نهایی پایه دوازدهم در خرداد ماه برگزار می‌شود و نمی‌توان از کنار آن به سادگی عبور کرد زیرا ۴۰ درصد تاثیر مستقیم در کنکور دارد و معیاری است برای قبولی در رشته‌هایی که «پذیرش بر اساس صرفاً سوابق تحصیلی» دارند. شما در این باره می‌توانید مطلب «راهکارهای کسب نمره‌ی بالا در امتحانات نهایی دوازدهم و اهمیت آن» را برای کسب اطلاعات بیشتر در مجله کتابچی مطالعه کنید. بر همین اساس دو برنامه‌ی جداگانه برای فارغ‌التحصیلان و دانش‌آموزان دوازدهمی پیشنهاد می‌‌کنیم که دوزادهمی‌ها مشکلی از بابت امتحانات نهایی نداشته باشند.  

الف- برنامه‌ی داوطلبان فارغ‌التحصیل

طبق این برنامه یک داوطلب فارغ‌التحصیل ۱۰ دوره کنکور سال‌های گذشته را از خود آزمون می‌گیرد و با توجه به برگزاری کنکور در ۱۴ و ۱۵ تیرماه ۱۴۰۲، تا ۸ تیر به جمع‌بندی با این روش می‌پردازد. در ادامه برای یک هفته‌ی پایانی مطالبی را خواهیم گفت. برنامه‌ی بالا را می‌توان به سبک‌های دیگر نیز اجرا کرد. سبک‌هایی مانند:

• فارغ‌التحصیلانی که قصد ترمیم معدل دارند، آزمون‌های را که در ایام امتحانات نهایی آن‌ها است، به ۱۰ تیر به بعد یا حتی به قبل از ۱۷ خرداد موکول کنند.
• دانش‌آموزانی که سطح بالایی دارند، می‌توانند سه یا چهار آزمون پایانی را به روش هر روز یک بار اجرا کنند؛ هرچند با توجه به اهمیت آزمون‌های ۱۴۰۱ این کار پیشنهاد نمی‌شود.
• ب- برنامه‌ی دانش‌آموزان دوازدهمی

به دلیل شروع امتحانات نهایی در تاریخ ۳۱ اردیبهشت و ادامه داشتن آن تا ۲۵ خرداد، مجبور خواهید بود برای عدم تداخل با امتحانات نهایی، دو آزمون از ده آزمون جمع‌بندی را قبل از امتحانات نهایی و ۸ آزمون دیگر را بعد از امتحان نهایی انجام دهید. در ضمن باید تمام تلاش خود را به کار بگیرید که تا قبل از شروع برنامه (۲۳ اردیبهشت) هیچ مبحثی از پایه‌های دهم و یازدهم باقی نمانده باشد. اگر از دوازدهم قسمت مطالعه نشده‌ای دارید خیلی نگران نباشید با این برنامه پیش بروید و در امتحانات نهایی، دوازدهم را نیز به طور کامل مطالعه کنید. به یاد داشته باشید حتماً همگام با مطالعه برای امتحانات نهایی تست هم بزنید که دوازدهم را برای کنکور هم تقویت کرده باشید.

ابزار لازم برای اجرای جمع‌بندی به روش «سه روز یک بار»

انجام هر کاری نیازمند ابزارها و ملزومات خاص خود است. برای انجام جمع‌بندی به روش سه روز یک بار، شما نیاز به کتابی دارید که سؤالات کنکور داخل و خارج از کشور ۹۸ تا ۱۴۰۱ رشته‌ی خودتان را به همراه پاسخنامه تشریحی در خود جای داده باشد. ۴ کتاب با این ویژگی‌ها به چاپ رسیده است که عبارت‌اند از:

• سری کتاب‌های چند کنکور انتشارات خیلی سبز
• سری کتاب‌های دور دنیا در ۴ ساعت انتشارات گاج
• سری کتاب‌های زرد انتشارات قلم‌چی
• سری کتاب‌های کنکوریوم انتشارات مهر و ماه

هر ۴ کتاب دارای ویژگی‌های تقریباً یکسانی هستند. اگر بخواهیم یک مقایسه‌ی کلی بین این کتاب‌ها انجام دهیم، به چند نتیجه خواهیم رسید.

• جلد اول کتاب‌های چند کنکور خیلی سبز و کنکوریوم مهر و ماه به صورت پکیجی ارائه شده است که در آن دفترچه‌های سوال طبق کنکور گنجانده شده و تا حد بسیار زیادی شبیه به کنکور است. علاوه بر این دفترچه‌ها، دفترچه‌ی پاسخنامه کلیدی و پاسخبرگ نیز در این پکیج دیده می‌شود.
• جلد اول کتاب‌های دور دنیا در ۴ ساعت گاج و زرد قلم‌چی به صورت یک جلد کتاب بوده که شامل سوالات کنکور برای انجام جمع‌بندی به روش دو روز یک بار است.
• در پاسخنامه تشریحی دور دنیا در ۴ ساعت گاج، آدرس صفحات کتاب درسی برای سؤالات درج نشده است. بنابراین استفاده از این کتاب در روش دو روز یک بار، مناسب نخواهد بود زیرا برای مراجعه به کتاب حین تحلیل، کار بسیار دشواری برای پیدا کردن مطلب در کتاب درسی خواهید داشت. اما سه کتاب دیگر آدرس دقیقی از کتاب درسی را برای هر سؤال ذکر کرده‌اند.
• در بین پاسخنامه‌های سه کتاب دیگر نیز، پاسخنامه چند کنکور خیلی سبز، کامل‌تر از پاسخنامه‌های کنکوریوم مهر و ماه و زرد قلم‌چی است.

نتیجه این که از بین ۴ کتاب نامبرده، سری کتاب‌های چند کنکور خیلی سبز  به دلیل ارائه‌ی دفترچه‌ای سؤالات و شباهت ظاهری زیاد با کنکور و پاسخنامه‌ی تشریحی به شدت کامل می‌تواند مناسب‌ترین منبع برای انجام جمع‌بندی به روش دو روز یک بار باشد.

هفته‌ی قبل از کنکور چه کنیم؟

بعد از اتمام جمع‌بندی به روش «دو و هر روز یک بار»، در آماده‌ترین حالت برای شرکت در کنکور هستید. در زمان باقیمانده تا کنکور، فشار کار و مطالعه را اندکی کاهش دهید. مطالعات شما در این یک هفته می‌تواند به مطالعه‌ی خلاصه‌هایی که در طول سال تحصیلی نوشته‌اید و نکاتی که در روزهای جمع‌بندی حین تحلیل آزمون‌ها یادداشت کرده‌اید، محدود شود. بنابراین قرار نیست درس جدیدی بخوانید. موضوعی که دانش‌آموزان و داوطلبان کنکور را در این مدت آزار می‌دهد «توهم فراموشی» است که باعث می‌شود استرس‌های زیادی را متحمل شوند. در این راستا باید بگویم اگر جمع‌بندی‌تان را به روشی که در این مقاله ارائه شده، انجام داده‌اید، اصلاً نگران فراموشی مطالب نباشید. این نگرانی، توهمی بیش نخواهد بود، به آن بی‌اعتنا باشید.