کتاب جمع‌بندی شیمی دوازدهم نوشته‌ی «مسعود جعفری و امیرحسین معروفی» است؛ که نشر الگو آن را چاپ و به انتشار رسانده است. این کتاب، دانش‌آموزان دوازدهم و داوطلبان کنکور در رشته‌های ریاضی فیزیک و علوم تجربی را مخاطب قرار داده است. این کتاب را می‌توان برای امتحانات تشریحی (امتحانات مدرسه و امتحان نهایی) و آزمون‌های تستی (آزمون‌های آزمایشی و کنکور) استفاده کرد. در کنکور سراسری برای هر دو رشته‌ی ریاضی و تجربی ۳۵ سؤال شیمی مطرح می‌شود که زمان پاسخگویی به آن ۳۵ دقیقه است. از این ۳۵ سؤال، ۱۱ سؤال برای رشته‌ی ریاضی و ۱۳ سؤال برای رشته‌ی تجربی، از شیمی دوازدهم مطرح می‌شود.
کتاب جمع‌بندی شیمی دوازدهم نشر الگو
طبقه‌بندی کتاب جمع‌بندی شیمی دوازدهم نشر الگو، مطابق سرفصل‌های کتاب درسی است. در این راستا هر فصل به چند زیرفصل تقسیم شده است. فصل اول (مولکول‌ها در خدمت تندرستی) به ۴ زیرفصل، فصل دوم (آسایش و رفاه در سایه‌ی شیمی) به ۳ زیرفصل، فصل سوم (شیمی جلوه‌ای از هنر، زیبایی و ماندگاری) به ۲ زیرفصل و فصل چهارم (شیمی راهی به سوی آینده‌ی روشن‌تر) به ۳ زیرفصل تقسیم شده است. در صفحه‌ی ابتدایی هر فصل، شماره زیرفصل‌ها، همراه با شماره صفحات کتاب درسی و مطالب مهم مربوط به هر زیر فصل ارائه شده است. این کتاب شامل ۴ بخش اصلی است؛ که عبارت‌اند از:
- درسنامه
- آزمون برای هر زیرفصل همراه با پاسخنامه
- جدول‌های جمع‌بندی
- آزمون‌های جمع‌بندی برای هر فصل همراه با پاسخنامه
در زیر شرح و توضیح هر کدام از این ۴ مبحث را خواهید دید.
جمع بندی شیمی دوازدهم الگو
درسنامه
ویژگی‌های درسنامه به شرح زیر است:
- در کتاب جمع‌بندی شیمی دوازدهم، سعی شده است که تمام جملات مهم و شکل‌های کتاب درسی به طور کامل بررسی شود و از ارائه‌ی مطالب اضافی و خارج از کتاب پرهیز شود.
- از آنجایی که طراحان کنکور در سال‌های اخیر، میل بیشتری به طراحی سؤالات از شکل‌های کتاب، پیدا کرده‌اند؛ از این رو در این کتاب شکل‌ها به طور دقیق بررسی شده است و برای بیان بهتر مفاهیم موجود در شکل‌ها از جدول‌های نظام‌دار خاصی استفاده شده است.
- تمامی مطالب حفظی کتاب درسی، با تیترهایی از هم جدا شده‌اند و برای هر کدام، به بیان تمامی مفاهیم موجود در کتاب درسی به صورت منظم و موردی پرداخته شده است. این اتفاق، باعث منظم شدن ذهن دانش‌آموز می‌شود.
- درسنامه‌ی این کتاب علاوه بر آن که کاملاً منطبق بر مطالب کتاب درسی است؛ ترتیب ارائه‌ی مطالب نیز بر اساس کتاب درسی بوده و هیچ موضوعی جابه‌جا نشده است.
- به منظور طبقه‌بندی بهتر مطالب در ذهن دانش‌آموزان، برای بیان مطالب از تصاویر، نمودارها و جداول متعددی استفاده شده است.
- تیترهای «توجه» و «توضیح» برای مطالب مهم در متن کتاب درسی به کار رفته است. با دیدن این دو تیتر توجه خود را بیشتر کنید؛ زیر امکان طراحی سؤال از این مطالب بیش از سایر مطالب است.
- هر جا که نویسندگان نیاز به توضیح بیشتری درباره‌ی یک مطلب دیده‌اند، آن توضیح را در قالب تیتری با عنوان «توضیح» ارائه داده‌اند.
- همانطور که در جریان هستید، مسائل در شیمی، به‌ویژه در چند سال اخیر اهمیت بالایی پیدا کرده‌اند. در قسمت‌هایی از کتاب که امکان طراحی مسئله وجود دارد، همه‌ی تیپ‌های مهم مسائل به همراه روش‌های تستی ارائه شده است تا دانش‌آموزان بتوانند با مطالعه‌ی این قسمت‌ها و حل انواع مسائل موجود در آن، یک بار این مطالب را به سرعت دوره کنند.
- یکی از بهترین ویژگی‌های کتاب، مشخص کردن مفاهیم و مطالبی از کتاب درسی با تیتر «اشتباه نکنید» است که شامل موضوعات ابهام‌برانگیز و مطالبی است که امکان اشتباه دانش‌آموزان در آن بیش از سایر مباحث وجود دارد.
- استفاده از رنگ‌های متعدد و چاپ رنگی کتاب، سبب افزایش جذابیت بصری آن شده است.
- وجود مثال‌هایی در درسنامه همراه با پاسخ، به فهم بیشتر مطالب کمک می‌کند. پاسخنامه‌ی این مثال‌ها واضح و قابل فهم هستند.
آزمون برای هر زیرفصل همراه با پاسخنامه
در پایان هر زیرفصل، یک آزمون برای جمع‌بندی و مرور آن تعبیه شده است. انتخاب سؤالات این آزمون به گونه‌ای‌ست که مطالب مهم هر زیرفصل را یک بار دیگر برای دانش‌آموز، مرور و یادآوری کند. این آزمون‌ها متشکل از ۱۰ سؤال «درست و نادرست» و ۳ تست است. یعنی در مجموع برای هر زیر فصل ۱۳ سؤال در نظر گرفته شده است. پاسخنامه این سؤالات که بعد از خود آن‌ها آمده است. برای سؤالات درست و نادرست، فقط به ذکر درست یا نادرست بودن گزاره، بسنده کرده است. اما برای تست‌ها، پاسخی کاملاً تشریحی ارائه شده است. این آزمون می‌تواند محک خوبی برای دانش‌آموزان باشد.
جدول‌های جمع‌بندی
بعد از پایان آزمون آخرین زیرفصل از هر فصل، ۴ جدول برای جمع‌بندی و مرور سریع از هر فصل ارائه شده است. این ۴ جدول به ترتیب، عبارت‌اند از:
- لغت‌ها و قیدهای مهم متن کتاب درسی: در این جدول، جملاتی که دارای قید و یا کلمات مهم هستند که امکان طرح سؤال از آن، بسیار بالا است، آورده شده است. در ضمن قیدها و کلمات مهم، پررنگ‌تر از بقیه کلمات نوشته شده‌اند؛ همین ویژگی باعث توجه بیشتر دانش‌آموز می‌شود. برای مثال در جدول لغت‌ها و قیدهای مهم متن کتاب درسی فصل اول، در صفحه‌ی ۷۳ داریم:
کربوکسیلیک اسیدها از جمله اسیدهای ضعیف هستند که تنها هیدروژن گروه کربوکسیل آن‌ها می‌تواند به صورت یون هیدرونیوم وارد محلول شود.
- عددهای مهم متن کتاب درسی: در این قسمت، عددهایی از متن کتاب درسی که ممکن است در کنکور و امتحانات مختلف، مورد سؤال قرار بگیرند، جمع‌آوری شده است. برای مثال در جدول عددهای مهم متن کتاب درسی فصل دوم، در صفحه‌ی ۱۳۳ داریم:
سوزاندن گاز هیدروژن در موتور درون‌سوز بازدهی نزدیک به ۲۰ درصد دارد در حالی که اکسایش آن در سلول سوختی بازده را تا سه برابر (حدود ۶۰ درصد) افزایش می‌دهد.
- رنگ‌های مهم متن کتاب درسی: این جدول شامل رنگ‌های موجود در متن کتاب درسی است. رنگ‌ها در آزمون‌های آزمایشی، کنکور و امتحانات نهایی، بسیار مورد سؤال قرار می‌گیرند. مثلاً در جدول رنگ‌های مهم متن کتاب درسی فصل سوم، صفحه‌ی ۱۷۹، رنگ گرافیت، سیاه و سیلیسیم، نقره‌ای بیان شده است.
- واکنش‌های مهم متن کتاب درسی: همه‌ی واکنش‌های موجود در یک فصل، به صورت یکجا در چهارمین جدول بخش جدول‌های جمع‌بندی، آمده است. این واکنش‌ها اکثراً با توضیح کوتاهی در این بخش آمده‌اند. نویسندگان از واکنش‌های شیمی آلی نیز نگذشته‌اند و همه‌ی آن‌ها را در جدول آورده‌اند.
به طور کلی، این جدول‌ها، کمک ویژه‌ای برای دانش‌آموزان در روزهای قبل امتحانات و آزمون‌ها است. همچنین هفته‌ی قبل از کنکور، این جدول‌ها، منبع مناسبی برای مرور شیمی به شمار می‌روند.
آزمون‌های جمع‌بندی برای هر فصل همراه با پاسخنامه
بعد از به پایان رسیدن جدول‌های جمع‌بندی هر فصل، دو آزمون ۱۰ سؤالی تستی ارائه شده است. نحوه‌ی انتخاب این تست‌ها به گونه‌ای است که تا حد زیادی مطالب هر فصل را در برمی‌گیرد. پیشنهاد می‌شود که دانش‌آموزان همانند کنکور به ازای هر سؤال، ۱ دقیقه زمان در نظر بگیرند و هر آزمون ۱۰ سؤالی را در ۱۰ دقیقه پاسخگو باشند. نقطه قوت این آزمون‌ها پاسخنامه‌ی کامل این آزمون‌ها است. پاسخنامه تشریحی این آزمون‌ها، با بررسی سایر گزینه‌ها در بیش از ۸۰ درصد سؤالات، امکان یک مرور تقریباً کامل را یک بار دیگر برای دانش‌آموزان به ارمغان می‌آورد.
چند نکته
- این کتاب صرفاً برای جمع‌بندی به چاپ رسیده است؛ بنابراین نمی‌توان از آن به عنوان منبع اصلی استفاده کرد. این کتاب می‌تواند در کنار یک کتاب جامع به عنوان مکمل استفاده شود. کتاب «شیمی دوازدهم تست خیلی سبز» می‌تواند منبع جامع مناسبی برای این مهم باشد.
- این کتاب علاوه بر استفاده برای کنکور، می‌تواند برای جمع‌بندی مطالب برای امتحان نهایی نیز استفاده شود.
- این کتاب، جلد سوم یک مجموعه‌ی سه جلدی است. جلدهای اول و دوم آن با عناوین «جمع‌بندی شیمی دهم نشر الگو» و «جمع‌بندی شیمی یازدهم نشر الگو» در بازار کتاب موجود است.