کتاب «جمع‌بندی ریاضیات گسسته و آمار و احتمال» از سری کتاب‌های جمع‌بندی انتشارات مهر و ماه، نوشته‌ی «سید مسعود طایفه» است. این کتاب شامل مباحث کتاب‌های «ریاضیات گسسته دوازدهم ریاضی»، «آمار و احتمال یازدهم ریاضی» و «فصل‌های ششم و هفتم از ریاضی دهم (البته به طور خلاصه)» است. کتاب مذکور برای دانش‌آموزان رشته‌ی ریاضی فیزیک، جهت آمادگی در کنکور ۱۴۰۰ به تحریر درآمده است. این کتاب مختص زمان مرور و دوران جمع‌بندی است؛ که با شعار «مرور و جمع‌بندی در ۲۴ ساعت» به انتشار رسیده است. شیوه‌ی بیان کتاب، صمیمی و به زبان ساده است و به طور کلی برای دانش‌آموزان قابل فهم است. ریاضیات گسسته و آمار و احتمال در کنکور سراسری رشته‌ی ریاضی: در کنکور رشته‌ی ریاضی، ۵۵ سؤال ریاضی مطرح می‌شود؛ که زمان پاسخگویی به آن را ۸۵ دقیقه در نظر گرفته‌اند. بر همگان واضح و مبرهن است که مهم‌ترین درس برای دانش‌آموزان رشته‌ی ریاضی، درس ریاضی است. ضریب درس ریاضی در زیرگروه‌های مختلف به صورت زیر است:
- زیرگروه ۱: ضریب ۴
- زیرگروه ۲: ضریب ۴
- زیرگروه ۳: ضریب ۳
بودجه‌بندی ریاضیات گسسته و آمار و احتمال در کنکور نظام جدید رشته‌ی ریاضی با نظام قدیم تفاوت‌هایی کرده است. در کنکور نظام قدیم ۱۵ سؤال از این مطالب، مطرح می‌شد؛ اما در نظام جدید این تعداد به ۱۷ تست افزایش یافته است. مباحث این دو کتاب درسی را می‌توان به ۸ دسته تقسیم کرد؛ که نحوه‌ی پخش این ۱۷ سؤال بین دسته‌ها، در کنکور به شرح زیر است:
| ردیف | مبحث | مرجع | تعداد تست |
| ۱ | آشنایی با منطق ریاضی | آمار و احتمال | ۲ |
| ۲ | نظریه‌ی مجموعه‌ها | آمار و احتمال | ۱ |
| ۳ | احتمال | ریاضی دهم، آمار و احتمال | ۳ |
| ۴ | آمار توصیفی | ریاضی دهم، آمار و احتمال | ۲ |
| ۵ | آمار استنباطی | آمار و احتمال | ۱ |
| ۶ | استدلال و نظریه‌ی اعداد | ریاضیات گسسته | ۴ |
| ۷ | گراف | ریاضیات گسسته | ۲ |
| ۸ | ترکیبیات | ریاضی دهم، ریاضیات گسسته | ۲ |
بدیهی است که این آمار امکان تغییر خواهد داشت. این آمارِ حدودی، از کنکورهای ۹۸ و ۹۹ برداشت شده است.
بررسی کتاب جمع‌بندی ریاضیات گسسته و آمار و احتمال مهر و ماه
این کتاب در ۲۵۶ صفحه، مطالب را به ۸ دسته، تقسیم‌بندی کرده است.
- آشنایی با منطق ریاضی: «درس ۱ از فصل ۱» آمار و احتمال یازدهم
- نظریه‌ی مجموعه‌ها: «درس ۲ از فصل ۱» آمار و احتمال یازدهم، البته «درس ۱ و ۲ از فصل ۱» ریاضی دهم نیز با مبحث مجموعه‌ها مرتبط است که چندان در این کتاب به آن موضوعات پرداخته نشده است.
- احتمال: «درس ۱ از فصل ۷» ریاضی دهم، «فصل ۲» آمار و احتمال یازدهم
- آمار توصیفی: «درس ۲ و ۳ از فصل ۷» ریاضی دهم، «فصل ۳» آمار و احتمال یازدهم
- آمار استنباطی: «فصل ۴» آمار و احتمال یازدهم
- استدلال و نظریه اعداد: «فصل ۱» ریاضیات گسسته دوازدهم
- گراف: «فصل ۲» ریاضیات گسسته دوازدهم
- ترکیبیات: «فصل ۶» ریاضی دهم، «فصل ۳» ریاضیات گسسته دوازدهم
همان‌طور که می‌دانید این مباحث، نسبت به نظام قدیم دچار تغییراتی از قبیل حذف «رابطه و ویژگی‌های آن، ارتباط بین ماتریس و رابطه و گراف، استقرای ریاضی، احتمال در فضای پیوسته و… » و افزودن «منطق ریاضی، مدل‌سازی به کمک گراف (احاطه‌گری)، مربع لاتین و… » شده است. در صفحه‌ی ابتدایی هر فصل، توضیحاتی جامع درباره‌ی فصل، تعداد تست‌های کنکور و میزان دشواری آن، با زبانی عامیانه آورده شده است. برای مثال در ابتدای فصل هفتم با عنوان گراف چنین آمده است:
مبحث گراف، پر از روابط و فرمول‌های جانبی هستش. زیاد سراغ حفظ نکات نرید! در این بخش سعی کردیم که خیلی تو جاده خاکی نریم! در کنکورهای ۹۸، ۲ سؤال از گراف داشتیم، با توجه به این که بخش مدل‌سازی با گراف تازه اضافه شده، در کنکور جدید احتمالاً ۲ الی ۳ سؤال از کل این مبحث خواهیم داشت.
این کتاب به ۵ بخش اصلی تقسیم می‌شود که عبارت‌اند از:
- درسنامه
- پرسش‌های چهار گزینه‌ای
- پاسخنامه تشریحی
- آزمون‌های جامع
- فرمول‌نامه
حال به بررسی هر یک از قسمت‌ها به طور کامل می‌پردازیم.
درسنامه
در درسنامه‌های کتاب جمع‌بندی ریاضیات گسسته و آمار و احتمال مهر و ماه، هر فصل به چند زیر فصل تقسیم شده است. در هر زیر فصل، توضیحی کلی درباره آن آمده که مشخص میکند چه مطالبی در این زیرفصل مورد بررسی قرار می‌گیرند و همچنین درسنامه‌ای خلاصه‌وار از مطالب و مفاهیم مربوط به هر قسمت. موضوع مهم و قابل توجه اینجاست که این درسنامه‌ها نمی‌توانند به دانش‌آموزی که از قبل پیش‌زمینه‌ای ندارد، چیز زیادی آموزش دهد؛ بنابراین هرگز این کتاب جایگزین منابع اصلی نمی‌شود و فقط مختص مرور و دوران جمع‌بندی است. نکته‌های مربوط به هر بخش در کادرهای خاکستری رنگ ارائه شده‌اند. تذکرات نیز که در کادرهای خاکستری رنگ بیان شده‌اند، از اشتباهات رایج دانش‌آموزان در حل سؤالات است. با دیدن این تذکرات، درصد اشتباهات تا حد زیادی کاهش می‌یابد. نکته‌ها و تذکرات در هر کادر به چند قسمت، طبقه‌بندی شده‌اند. تست‌هایی به عنوان مثال در قسمت درسنامه همراه با پاسخنامه کاملاً تشریحی قرار دارند که حاوی مفاهیم مهم و سوال‌خیزی هستند؛ بنابراین تمامی تست‌های درسنامه باید دقیق بررسی شوند. در کنار مثال‌های بخش درسنامه، علامت آنتنی دیده می‌شود؛ که تعداد خطوط پر آنتن، میزان نزدیکی به سوالات کنکور ۹۹ را نشان می‌دهد. به این معنا که هر چه خطوط آنتن پرتر باشد، سؤال مورد نظر به سوالات کنکور ۹۹ نزدیک‌تر است.
جمع بندی ریاضیات گسسته و آمار و احتمال مهروماه
پرسش‌های چهار گزینه‌ای یا تست‌ها: در هر فصل بعد از درسنامه‌ها تعدادی تست می‌بینیم. به جدول زیر توجه کنید.
| ردیف | عنوان فصل | تعداد تست‌ها (بجز مثال‌های درسنامه) |
| ۱ | آشنایی با منطق ریاضی | ۲۰ |
| ۲ | نظریه‌ی مجموعه‌ها | ۲۳ |
| ۳ | احتمال | ۲۴ |
| ۴ | آمار توصیفی | ۲۰ |
| ۵ | آمار استنباطی | ۲۰ |
| ۶ | استدلال و نظریه‌ی اعداد | ۲۵ |
| ۷ | گراف | ۲۰ |
| ۸ | ترکیبیات | ۲۹ |
| مجموع | – – – – – | ۱۸۱ |
همان طور که مشخص است، تعداد تست‌ها در هر فصل، زیاد نیست و انتظار می‌رود دانش‌آموزان در دوران جمع‌بندی به حل تمامی تست‌ها بپردازند. تست‌های این قسمت تا حد زیادی همه‌ی مطالب مورد نیاز برای کسب درصد بالا در کنکور را پوشش داده و کامل است. البته تست (مثال) های درسنامه فراموش نشود. آن‌ها نیز باید به‌طور کامل بررسی شوند. سوالات از تست‌های کنکور دهه‌ی ۹۰، سوالات آزمون کانون فرهنگی آموزش (قلمچی)، تألیفی و… هستند. البته سوالات نظام قدیم جهت همخوانی با مطالب نظام جدید، با اندکی تغییر در این کتاب گنجانده شده‌اند.
پاسخنامه تشریحی
پاسخنامه این کتاب از کامل‌ترین بخش‌های آن محسوب می‌شود. سوالات را با توضیح کامل و ارائه‌ی دلیل حل کرده است. (به‌ویژه در بخش ترکیبیات، که راه حل بدون ارائه دلیل، خیلی نمی‌تواند دانش‌آموز را در فهم سؤال کمک کند.) تمامی فرمول‌های مورد استفاده در پاسخنامه، ابتدا بیان شده و سپس جایگذاری اعداد انجام شده است. در تعداد کمی از سوالات، بررسی سایر گزینه‌ها نیز صورت پذیرفته است. همچنین در پاسخنامه، نکاتی دیده می‌شود که در درسنامه بیان نشده است (البته تعداد این نکات در کل پاسخنامه تشریحی کتاب شاید به اندازه تعداد انگشتان دو دست نرسد). تنها عیبی که می‌توان روی پاسخنامه گذاشت، عدم ارائه‌ی راه‌حل دوم است. سوالات این مباحث معمولاً دارای چند راه‌حل هستند؛ اما در این کتاب از آوردن راه حل‌های دوم امتناع شده است.
آزمون‌های جامع
در صفحات ۲۱۴ تا ۲۳۸ کتاب جمع‌بندی ریاضیات گسسته و آمار و احتمال مهر و ماه، ۳ دوره آزمون جامع از سرفصل‌های این کتاب ارائه شده که بودجه‌بندی آن تا حد زیادی مطابق با بودجه‌بندی کنکور سراسری است. تعداد سوالات هر آزمون ۲۰ تا است و می‌تواند محک مناسبی برای دانش‌آموزان در هفته‌ی قبل از کنکور باشد. پیشنهاد می‌شود برای هر آزمون، زمانی حدوداً ۲۷ دقیقه‌ای در نظر بگیرید؛ و آن را از خود آزمون بگیرید. این آزمون‌ها نیز همانند قسمت تست‌ها، دارای پاسخنامه تشریحی، با همان ویژگی‌هایی که در بالا ذکر شد، هستند.
فرمول‌نامه
در بخش پیوست‌ها، تمامی فرمول‌های موجود، به صورت شکیل، در قسمتی به نام فرمول‌نامه آمده است. از این بخش می‌توان در طول سال تحصیلی نیز، برای شرکت در آزمون‌های آزمایشی و همچنین امتحانات مدرسه استفاده کرد. در این بخش، فرمول‌های هر فصل به صورت مجزا ارائه شده که امکان استفاده به صورت موضوعی را برای دانش‌آموزان فراهم میکند. بعد از فرمول‌نامه، سوالات مرتبط با مباحث این کتاب در کنکور ۹۹، همراه با پاسخ تشریحی، به عنوان ضمیمه درج شده است. این قسمت، پایان‌بخش کتاب جمع‌بندی ریاضیات گسسته و آمار و احتمال مهر و ماه است.
جمع‌بندی
کتاب جمع‌بندی ریاضیات گسسته و آمار و احتمال مهر و ماه، فقط و فقط برای مرور و جمع‌بندی مباحث آمار و احتمال یازدهم ریاضی و ریاضیات گسسته دوازدهم ریاضی، به چاپ رسیده است؛ بنابراین به‌هیچ‌وجه نمی‌تواند منبعی برای یادگیری و آموزش باشد. به عبارت دیگر، این کتاب نمی‌تواند جایگزین کتاب اصلی در طول سال تحصیلی باشد. این کتاب را بهتر است در طول سال تحصیلی نیز استفاده کنید؛ زیرا برای مرور و همچنین جمع‌بندی مطالب برای شرکت در آزمون‌های آزمایشی، منبع مناسبی به شمار می‌رود.