دانشآموزان با ورود به دورهی دوم متوسطه و انتخاب رشته، قدم در مسیر بزرگی میگذارند و نیاز است که در این سه سال (پایههای دهم، یادزهم و دوازدهم)، خود را برای شرکت در کنکور سراسری آماده کنند تا با قبولی در رشته و دانشگاه مدنظر، مسیر زندگی آیندهی خود را به بهترین شکل ممکن رقم بزنند. یکی از الزامات موفقیت در این مسیر پر فراز و نشیب، تهیهی منابع کمک آموزشی مناسب و استاندارد است که بتواند علاوه بر ایجاد یک دیدگاه صحیح نسبت به محتوای هر درس، دانشآموزان را برای شرکت در آزمونهای آزمایشی مجهز کند.
در حال حاضر، کتب کمک آموزشی متعددی در بازار وجود دارد، اما دانشآموزان فرصت کافی برای مطالعهی تمامی کتابها را ندارند و از نظر اقتصادی نیز، خرید چندین کتاب برای یک درس، برای اکثر خانوادهها میسر نیست. چرا که به طور متوسط، هزینهی هر کتاب کمک آموزشی را میتوان صد و پنجاه هزار تومان در نظر گرفت و با توجه به این که دانشآموزان در هر سال، ۴ درس عمومی و حداقل ۵ درس اختصاصی دارند، در مجموع سبب میشود که هزینهی خرید فقط یک کتاب کمک آموزشی برای هر یک از دروس، حداقل به یک میلیون و پانصد هزار تومان برسد. (محاسباتی که داشتیم، بدون در نظر گرفتن کتابهای دو جلدی بود؛ لازم به ذکر است که کتابهای کمک آموزشی مرتبط با دروس تخصصی، اکثراً دو جلدی هستند و معمولا جلد اول آنها به پرسشهای چهار گزینهای و جلد دومشان به پاسخنامهی تشریحی و درسنامه اختصاص مییابد و با این روند، تعداد کتب کمک آموزشی تخصصی به بیش از ۱۰ کتاب میرسد و هزینهی نهایی آن نیز مطمئناً دو برابر خواهد شد.) لذا آشنایی با بهترین کتابهای کمک درسی هر پایه، مسئلهی مهمی است و در این متن قصد داریم به معرفی بهترین منابع کمک آموزشی دروس عمومی پایهی دهم بپردازیم.
شایان ذکر است که با توجه به این که درس ادبیات و زبان فارسی و زبان انگلیسی، بین هر سه رشتهی ریاضی فیزیک، علوم تجربی و علوم انسانی مشترک است، برای این دو درس، منابع یکسانی را معرفی کردهایم. اما در دروس زبان عربی و دین و زندگی، کتاب درسی دانشآموزان رشتهی ریاضی فیزیک و علوم تجربی با کتاب درسی دانشآموزان رشتهی علوم انسانی متفاوت است، لذا در این دو درس، به تفکیک به معرفی کتاب پرداخته ایم. ترتیب معرفی کتابهای کمک آموزشی در این مقاله، بر اساس ترتیب دروس در دفترچهی عمومی کنکور سراسری است.
ادبیات و زبان فارسی
کتاب ادبیات و زبان فارسی پایهی دهم شامل ۸ فصل و ۱۸ درس است و برای هر سه رشتهی ریاضی فیزیک، علوم تجربی و علوم انسانی مشترک است. یکی از بهترین کتابهایی که برای ادبیات و زبان فارسی این پایه به چاپ رسیده است، کتاب فارسی دهم از انتشارات مبتکران است که توسط آقای حمید طالب تبار تالیف شده است. این کتاب به صورت جامع و با هدف موفقیت دانشآموزان در امتحانات مدرسه، آزمونهای آزمایشی، آزمون سراسری کنکور نگاشته شده و درسنامههای آموزشی کاملی نیز دارد. به طور کلی میتوان این کتاب را به ۳ بخش اصلی تقسیمبندی کرد. بخش اول مربوط به درسنامههای آموزشی است که در آن، معنای تمامی اشعار، نثرها و لغتها، به طور دقیق شرح داده شده و علاوه بر تشریح کارگاههای متن پژوهی، به بررسی کامل آرایههای ادبی و دستور زبان پرداخته است. بخش دوم، مربوط به پرسشهای چهار گزینهای است که در قالب ۳ قسمت مجزا با عناوین «مطابق با کتاب درسی»، «فراتر از کتاب درسی» و «تستهای کنکور سراسری» ارائه شده است. بخش سوم نیز، شامل پاسخنامهی تشریحی است که در آن، پاسخ تمامی تستهای ارائه شده در این کتاب، قرار گرفته است و دانشآموزان میتوانند در صورت داشتن مشکل در حل سوالات، با مراجعه به این بخش و مطالعهی نکات مربوط به آن، به پاسخ صحیح دست یابند.
زبان عربی
رشتههای ریاضی فیزیک و علوم تجربی
عربی پایهی دهم برای دانشآموزان رشتهی ریاضی و تجربی، از ۸ درس تشکیل شده است. یکی از موفقترین و پرفروشترین کتابهای کمک آموزشی که برای این درس در بازار کتب کمک آموزشی وجود دارد، کتاب میکرو طبقهبندی عربی دهم از انتشارات گاج است که توسط خانم خدیجه علیپور در ۲۷۲ صفحه تالیف شده است. مباحث این کتاب به صورت درس به درس ارائه شده و هر درس آن، به ۲ بخش قواعد و ترجمه تفکیک شده است. در پایان هر یک از دروس این کتاب، یک آزمون چهار گزینهای، با سبک و سیاق کنکور سراسری طراحی شده و میتواند برای جمعبندی هر درس، مورد استفاده قرار بگیرد. تعداد کل تستهای ارائه شده در این کتاب که به صورت مبحثی طبقهبندی شده اند، ۷۵۵ تست است.
رشتهی علوم انسانی
برای دانشآموزان پایهی دهم انسانی، کتاب میکرو طبقهبندی عربی دهم انسانی، کتاب بسیار مناسبی است. این کتاب در ۲۷۲ صفحه توسط خانم خدیجه علیپور تالیف شده و با همکاری انتشارات گاج به چاپ رسیده است. چیدمان مباحث این کتاب، بدین صورت است که در ابتدای هر درس، به بیان قواعد دستوری آن درس پرداخته شده و در مرحلهی بعد، جهت تثبیت آموختههای دانشآموزان، بانک تست جامع و متنوعی ارائه شده و دانشآموزان میتوانند برای بررسی و سنجش آموختههای خود، به حل این تستها بپردازند و سپس با مطالعه و تحلیل پاسخنامهی تشریحی کتاب، نقاط ضعف خود را اصلاح کرده و نقاط قوت خود را بهبود ببخشند. تعداد پرسشهای چهار گزینهای طراحی شده در این کتاب، بیش از ۱۱۰۰ تست است.
دین و زندگی
رشتههای ریاضی فیزیک و علوم تجربی
کتاب دین و زندگی پایهی دهم برای این دو رشته، شامل ۲ بخش اصلی است که ۱۲ درس در آن ارائه شده است. کتاب دین و زندگی پایه (پایههای دهم و یازدهم) از انتشارات سفیر خرد که توسط آقای بهمن مسلم آبادی تالیف شده، از مطرحترین کتابهای کمک درسی برای دینی دهم است و محتوای تالیف شده و تستهای طراحی شده در آن، پاسخگوی نیاز تمامی داوطلبان ضعیف، متوسط و قوی خواهد بود. درسنامههای آموزشی این کتاب، شامل نکات مهم و کلیدی است و استفاده از رنگهای مختلف برای نمایش مطالب اصلی و مهم، سبب شده تا دانشآموزان بتوانند با مطالعهی این درسنامهها، به خوبی از پس پاسخگویی به سوالات این درس برآیند. همچنین جهت فهم بهتر مفاهیم، از نمودارهای درختی استفاده شده و برای غنیتر کردن آن، به ارائهی نکات طلایی و بیان تفاوتها وشباهتها، پرداخته شده است. پرسشهای چهار گزینهای این کتاب نیز، در قالب سه گروه «سوالات خط به خط و تالیفی»، «سوالات آزمونهای آزمایشی» و «سوالات کنکور سالهای اخیر» دستهبندی شده اند و تعداد این تستها، نه آنقدر کم است که مطالب را به طور ناقص پوشش دهد و نه آنقدر زیاد است که دانشآموز را از درس فراری دهد!
رشتهی علوم انسانی
کتاب تست دین و زندگی دهم انسانی از کتب پرفروش انتشارات خیلی سبز است که توسط آقایان حامد دورانی و فیروز نژاد نجف در ۲۰۸ صفحه تالیف شده است. چیدمان دروس در این کتاب، کاملاً منطبق با فهرست کتاب درسی است و با رویکردی تستی و با هدف آماده سازی دانشآموزان جهت شرکت در آزمونهای آزمایشی و آشنایی با کنکور سراسری به چاپ رسیده است. دانشآموزان با تهیهی این کتاب، از کتاب درسی بینیاز میشوند؛ چرا که مولفان این کتاب، متن پاراگرافهای کتاب درسی را عیناً در داخل کادرهایی ارائه کرده اند و نکات مهم هر یک از این پاراگرافها را به تفصیل مورد بررسی قرار داده اند و این موضوع سبب شده تا حجم درسنامههای کتاب، تقریباً دو برابر شود. ساختارهای نموداری این کتاب، از دیگر ویژگیهای جذاب این کتاب است و همچنین پاسخهای ارائه شده برای فعالیتهای طراحی شده در کتاب درسی، سبب کامل شدن محتوای آن شده است. تعداد کل پرسشهای چهار گزینهای تالیفی و کنکوری این کتاب، ۶۶۹ تست است و برای مسلط شدن دانشآموزان بر مباحث دینی پایهی دهم انسانی، نسبتاً تعداد قابل قبولی است.
زبان انگلیسی
کتاب زبان انگلیسی پایهی دهم، برای هر سه رشتهی ریاضی فیزیک، علوم تجربی و علوم انسانی مشترک بوده و مشتمل بر ۴ درس است. یکی از بهترین و پرفروشترین کتابهای کمک درسی برای زبان انگلیسی پایهی دهم، کتاب زبان انگلیسی جامع دهم است که توسط انتشارات مبتکران به چاپ رسیده است. مولفان این کتاب، آقایان شهاب اناری و روزبه شهلایی هستند که مطالب هر سه کتاب زبان انگلیسی دهم، یازدهم و دوازدهم را در قالب یک کتاب، به رشته تحریر درآورده اند. این کتاب شامل ۵ بخش اصلی است که دومین بخش آن، مختص زبان انگلیسی پایهی دهم و یازدهم است. هر یک از دروس این کتاب، با درسنامه آغاز شده و سپس با سوالات متنوع و متعددی از جمله سوالات جای خالی، تشریحی، تستی و … ادامه مییابد.
این ویژگی سبب شده تا این کتاب، علاوه بر این که به عنوان یک منبع کامل و جامع برای آمادگی کنکور سراسری مورد استفاده قرار بگیرد، برای موفقیت در امتحانات تشریحی مدرسه و امتحانات نهایی نیز کاربرد داشته باشد. پرسشهای چهار گزینهای طراحی شده در این کتاب، کاملاً استاندارد و نکتهدار بوده و به جرأت میتوان آن را جزو معتبرترین بانک تستهای درس زبان انگلیسی کنکور به شمار آورد. تستهای این کتاب در ۵ بخش «تستهای سطح یک»، «تستهای حاشیهی کتاب درسی- صورت تمرینات و کتاب کار»، «تستهای نوادگان شکسپیر (مختص داوطلبان کنکور منحصراً زبان)»، «تستهای مروری» و «تستهای کنکور» طبقهبندی شده اند که هر کدام کاربرد مخصوص به خود را دارند. تعداد کل پرسشهای چهار گزینهای ارائه شده در این کتاب، ۲۱۶۸ تست است که به تفکیک مبحث، تقسیمبندی شده اند. از دیگر ویژگیهای مثبت این کتاب، میتوان به آزمونهای جامع که نقش یک آزمون شبیهساز کنکور را دارند، اشاره کرد. این آزمونها، شامل ۴ تست گرامر، ۵ تست واژگان، ۵ تست کلوز تست و ۲ متن ۴ تستی هستند و دانشآموزان هر سه رشته، میتوانند جهت تسلط و کسب درصد بالا در کنکور سراسری و آزمونهای آزمایشی، به مطالعهی آن بپردازند.