شروع دوره‌ی رمانتیسم به عنوان یک مکتب ادبی دقیقا به سال‌های ۱۷۸۹ تا ۱۸۳۲ برمی‌گردد. زمانی که ساختار‌ها و اهداف جوامع مختلف دستخوش تغییر شده بودند. در این دوره، روی تجارب فردی تمرکز زیادی می‌شد و تفاسیر و تعابیری که توسط سنت یا کلیسا مشخص می‌شد، رنگ و بویش را از دست داده بود. در حقیقت، در این دوره نسبت به پایه و اساس کلیسا‌ها، شک و تردیدهایی به وجود آمده بود که در آثار ثبت شده در این مکتب نیز کاملا مشخص است. اهل ادب، به جای اینکه خدا را در کلیسا پیدا کنند، ترجیح می‌دادند که خدا را در طبیعت بیابند. و به این اعتقاد داشتند که او از این دنیا جدا نیست. در این دوره، احساس بر عقل حکمرانی می‌کرد و یافتن «تعالی» بر هر چیزی مقدم بود.
در دوره‌ی رمانتیک، شعر باارزش‌ترین جایگاه ادبی را داشت و چیزی نمی‌توانست به همان اندازه توجه منتقدین و بزرگان ادبی را به خود جلب کند. رمان‌ها نسبت به اشعار جایگاه پایین‌تری داشتند و گاهی از آن‌ها با عنوان «چرندیات» یاد می‌کردند. بیشتر رمان‌هایی که در این دوره نوشته شد، توسط زن‌ها به ثبت رسید و معمولا نیز به عنوان تهدیدی جدی و خطرناک برای دولت‌ها محسوب می‌شدند. در حقیقت، زن‌های دوره‌ی رمانتیسم یا گمنام بودند، یا اصلا به عنوان «نویسنده» پذیرفته نمی‌شدند.
استایل ادبیات دوره‌ی رمانتیک
در مکتب رمانتیسم معمولا به جای تاکید به عقل و منطق، به احساسات توجه بیشتری می‌شد. نویسندگان عقیده داشتند که برای نوشتن یک اثر خوب، باید به مواد مخدر و توهم پناه آورد. یا آن را در خواب ببینند و سپس روی کاغذ بیاورند.
یکی از مثال‌های برجسته در این زمینه، شعر «کوبلا خان» است که توسط ساموئل تیلر کالریج نوشته شده و طبق ادعای او، آن را در خوابی عمیق نوشته است! البته به جز کالریج، شاعرهای دیگری نیز بودند که چنین ادعایی داشتند. برای مثال جان میلتون نیز ادعا می‌کرد که بیشتر نوشته‌هایش را بر اساس خواب‌هایش می‌نویسد. حتی جان کیت هم اقرار داشت که آثارش را بر اساس خواب‌های گران‌بهایی که می‌بیند، سروده است.
علاوه بر این، توجه و علاقه‌ی عمیق نویسندگان به طبیعت نیز کاملا مشخص است. این علاقه حتی در نقاشی‌های دوره‌ی رمانتیک نیز آشکار است. چرا که بیشتر نقاشی‌ها، طبیعت را تشکیل می‌دهند. هنرمندان، نویسندگان و شاعران مکتب رمانتیسم عقیده دارند که هیچ چیز مثل طبیعت نمی‌تواند همزمان احساس ترس و وجد و شگفتی را در دل آن‌ها بیدار کند. آن‌ها معمولا از شهر و زندگی ماشینی فراری هستند و تعالی (sublime) را در طبیعت پیدا می‌کنند.
نویسنده‌ها و شاعران معروف دوره‌ی رمانتیک
دوره‌ی رمانتیک شاعران و نویسنده‌های معروف زیادی دارد. از نویسنده‌های معروف آن دوره می‌توان به جین آستین ، ویکتور هوگو و مری شلی اشاره کرد. از شاعران بزرگ دوره‌ی رمانتیک نیز می‌توان به ویلیام بلیک، لرد بایرن، ساموئل تیلر کالریج، جان کیت، پرسی شلی، ویلیام وردزورث و الکساندر پاپ اشاره کرد. اگرچه زن‌ها در این میان واقعا محدود هستند، دلیلش این است که زنان دوره‌ی رمانتیک، به شهرت بعد از مرگ نیز اعتقادی نداشتند و اکثر آثار خود را به صورت گمنام به چاپ می‌رساندند.
آثار معروف و شناخته شده در دوره‌ی رمانتیک
از برجسته‌ترین و معروف‌ترین آثار دوره‌ی رمانتیک می‌توان به فرانکن‌اشتاین، غرور و تعصب، عقل و احساس، دزیره، بر باد رفته، شعر معروف کوبلا خان، شعر «به پاییز» و اشعار «پاکی و پختگی» ویلیام بلیک اشاره کرد.
پیروان سبک و مکتب رمانتیسم در ایران
عمده تاثیر سبک رمانتیسم در ایران را می‌توان در اشعار فارسی دوره‌ی مشروطه به بعد، به خوبی مشاهده کرد. در این دوره، شاعران بزرگ ایرانی مثل نیما یوشیج، فروغ فرخزاد، فریدون توللی و نادر نادرپور به دنبال رمانتیک‌نویس‌های غربی، از این سبک پیروی کردند و اشعار زیبایی سرودند.