مشکل بزرگ زن‌های بسیاری از جوامع از جمله جامعه‌ی ما این است که فکر می‌کنند هر بلایی سرشان می‌آید حقشان است. اگر همسرشان کتکشان می‌زند، حقشان است. آن‌ها اگر رفتار ناشایستی از یک زن دیگر ببینند، کتک خوردن از شوهرش را برای او مناسب می‌دانند. چون عقیده دارند، این می‌تواند آن‌ها را سر عقل بی‌آورد. اگرچه شاید کمی مقاله را خشن شروع کرده باشیم، ولی این مشکلی است که اکثر زن‌ها با آن دست و پنجه نرم می‌کنند. هیچ زنی تصور نمی‌کند که ارزش ازدواج به هنرپیشه‌های هالیوودی یا سوپراستارهای جذاب را داشته باشد. همه در خودشان مشکلی می‌بینند. مثلا تصور می‌کنند که نسبت به مو طلایی‌ها و بلوند‌ها، یک سر وگردن پایین‌تر هستند. اگر سبزه هستند خودشان را با کرم سفید کننده خفه می‌کنند و اگر چاق هستند، رژیم‌های نفس‌گیر می‌گیرند یا از حضور در جمع، خودداری می‌کنند. گاهی حتی خود را مادر بدی می‌دانند و … ، به طور کلی زن‌ها به خودشان رحم نمی‌کنند.
اما کتاب «خودت باش دختر» یا به زبان انگلیسی «Wash your face girl» می‌خواهد شما را نجات دهد. می‌خواهد شما را با دروغ‌هایی روبه‌رو کند که سالیان سال توسط جامعه‌ی مرد سالار، رسانه و خانواده در گوشتان خوانده شده است. این کتاب، یک کتاب فمینیستی است که شما را حسابی گوشمالی می‌دهد. تا به خودتان بیایید و از دروغ گفتن به خود، دست بردارید. اما قبل از هر چیز، بیایید راجع به نویسنده کمی صحبت کنیم.
ریچل هالیس، خداباور و خود باور
ریچل هالیس که در ۹ ژانویه ۱۹۸۳ به دنیا آمد، نویسنده‌ای آمریکایی است که کتاب‌های مختلفی را جهت کمک به رشد فکری زن‌ها منتشر کرده و به عنوان یک وبلاگ نویس و سخنران انگیزشی نیز در حال فعالیت است. او در کتاب‌هایش «خودباوری» را به زن‌ها آموزش می‌دهد. انگار می‌خواهد با کتاب‌هایش، بمبی را در ذهن هر زنی منفجر کند و تمام افکار مریض و کشنده‌ای که در ذهنش فرو کرده‌اند را بیرون بریزد. او به جز کتاب «خودت باش دختر»، «شرمنده نباش دختر» و «خودت را به فنا نده دختر» نیز نوشته که در‌آن‌ها زن‌ها را به خوبی راهنمایی می‌کند. او علاوه بر نویسندگی، موسس شرکتی خصوصی است که پس از آشنایی با همسرش آن را پایه گذاری کرده و در آن در زمینه‌ی حقوق زن‌ها فعالیت دارد.
کتاب «خودت باش دختر»، به خوبی می‌تواند با مخاطب‌ها ارتباط برقرار کند. چون هالیس کسی است که از کودکی چالش‌های زیادی را تجربه کرده و مثل بسیاری از زن‌ها و دخترها، درد بی‌حرمت شدن و وابستگی کشیده است. وابستگی به کسی که باید او را رها می‌کرد، ولی افکار دروغینش اجازه نمی‌دادند.
یک اتوبیوگرافی جذاب
این کتاب بر اساس زندگی واقعی هالیس و مبارزه‌ی او جهت بهبود روند زندگی خودش نوشته شده است. برای مثال، هالیس از مبارزات خود برای تغییر عقاید بد و عادات بد خودش حرف می‌زند. چون از بچگی، با این ذهنیت بزرگ شد که او جنس دوم است، ذهن او از قدرت کافی برخوردار نیست و همیشه باید کاری انجام دهد تا توسط جامعه معتبر شناخته شود. در حقیقت، او با این ذهنیت بزرگ شده بود که برای پیشرفت، به یک قهرمان نیاز دارد. کسی که او را نجات دهد و مسئولیت‌هایش را به عهده بگیرد.
این اتفاقی نیست که صرفا برای هالیس رخ داده باشد. در هر جامعه‌ای که زن را ذاتا لطیف پندارند و او را جنس دوم بشناسند، خود را ضعیف می‌پندارد و برای رشد، آزادی و پیشرفت به حضور یک مرد دیگر نیاز پیدا خواهد کرد. اما هالیس با این وضعیت جنگید و شما را نیز به جنگیدن تشویق می‌کند.
باید سختی‌های زندگی شخصی و ناامیدی‌ها و «نه» شنیدن‌های متعدد را تحمل می‌کردم تا بتوانم در این جایگاه قرار بگیرم و به شما بگویم «رویایتان ارزش جنگیدن دارد و در عین حال که نسبت به آنچه که زندگی بر سرتان می‌آورد کنترل ندارید، اما کنترل جنگیدن با آن را در اختیار دارید.»
تو قهرمان زندگی خودت هستی
در این کتاب ، هالیس سعی می‌کند زنان را قادر سازد تا زندگی خود را کنترل کنند و درک کنند که همه چیز بر عهده‌ی خودشان (نه الزاما مردها) قرار دارد. این بدان معنا است که زن‌ها نیز می‌توانند نتایج زندگی خود را کنترل کنند. او سعی می‌کند به شما در ترک عادات بد روحی، معنوی، اخلاقی و جسمی کمک کند تا بالاخره به چیزی که می‌خواهید برسید و خودتان را دوست داشته باشید.
نقد دیدگاه کمال‌طلبی تزریقی
برخی جوامع کمال‌طلبی نادرستی را به ذهن زن‌ها تزریق می‌کنند. اگر می‌خواهی زن یا مادر خوبی باشی، باید در آشپزی درجه یک باشی، وزن ایده‌آلی داشته باشی، زیبایی منحصر به فردی داشته باشی، درست مطابق میل همسر و سنت‌ها رفتار کنی و به چیزی اعتراض نکنی. چای خوشرنگ دم کردن هم فراموش نشود! این‌ها مواردی است که جوامع مرد سالار به ذهن زن‌ها تزریق می‌کنند. گذشته از اینکه او را ذاتا ضعیف می‌پندارند، بلکه او را به کمال‌طلبی غلط و مریض‌گونه‌ای سوق می‌دهند. هالیس برای توضیح این موضوع، تجارب شخصی مختلفی را تعریف می‌کند و در آن، این کمال‌گرایی را مورد نقد و نکوهش قرار می‌دهد.
چه می‌شود بدون استرس برای بهترین عملکرد ممکن وارد سال تحصیلی بعدی شویم؟ یعنی اینکه بدانیم یک نفر ممکن است کاری را فراموش کند، سرش شلوغ باشد یا نتواند با مادر لیام و شیرینی‌های زنجبیلی‌ای که برای تمام بچه‌های کلاس درست می‌کند رقابت کند. می‌شود با هم توافق کنیم که کامل نبودن هیچ ایرادی ندارد؟ مادر لیام در نوع خودش فوق‌العاده است، اما من و شما؟ ما هم در نوع خودمان فوق‌العاده‌ایم.
هالیس استدلال می‌کند که زندگی یک شخص نباید شبیه دیگران باشد، اتفاقا باید خلاقیت به خرج دهد. به عبارتی، او با «خواهی نشوی رسوا، همرنگ جماعت شو» می‌جنگد. او با تمام زنانگی‌اش در این زمینه می‌جنگد و شما را نیز به این جنگیدن تشویق می‌کند. او خواننده را برای ارزیابی مجدد اهداف زندگی تشویق می‌کند. چون قرار است «زندگی کردن» را به شما بیاموزد.
کتاب روانشناسی یا تبلیغی برای مسیحیت
در گوشه و کنار کتاب ارجاعات مستقیم یا غیر مستقیم به کتاب مقدس، عیسی مسیح و ایمان هالیس به مسیحیت ذکر شده است که قلم آن را صمیمانه‌تر و خودمانی‌تر می‌کند. اگرچه از نظر برخی منتقدان، گفتار صادقانه‌ی نویسنده از مسیحیت، اعتبار روانشناسی آن را کمتر کرده و آن را شبیه کتابی روحانی می‌کند. به طور کلی، آنقدر حرف از مسیحیت زده شده که آن را به جای کتابی روانشناسی، شبیه تبلیغی برای مسیحیت کرده است. اگرچه بسیاری از توصیه‌های او زیاد هم مذهبی نیست، ولی به طور کلی، حرفی که گفته شده دور از عقل نیست و می‌توان به آن اعتماد کرد.
اما برخی این را یکی از بزرگ‌ترین مشکلات کتاب می‌دانند. نویسنده از ابتدا راجع به دروغ‌هایی که توسط جامعه، رسانه و خانواده گفته شده صحبت می‌کند. دروغ‌هایی که زن را در مراحل پایین‌تری قرار می‌دهد. و اختیارش را مختل می‌کند. ولی گاها راجع به اینکه تصمیم‌گیرنده‌ی اصلی خداوند است. صحبت‌های زیادی کرده است. او همچنان برای بررسی موقعیت خود و سایر زن‌ها در جامعه، به یک نیروی برتر پناه می‌آورد. و به کمک او فرضیه‌هایش را توضیح می‌دهد. اگرچه این نوع گفتار غلط نیست و او سعی دارد از مهربانی و منش قدرت برتر یعنی خداوند، عیسی مسیح و سایر مقدساتی که به آن‌ها ایمان دارد حرف بزند، ولی در آخر نیز نتوانسته به صورت مستقل راجع به اختیار یک زن، یا به طور کلی، یک انسان صحبت کند. انگار هر جا که کم می‌آورد، به اعتقاداتش پناه می‌برد.
این کتاب را برای وقت گذرانی نخوانید
خواندن کتاب «خودت باش دختر» شما را خسته می‌کند. چون قرار است سنگ بنای آغاز یک تغییر بزرگ باشد. تغییری که در آن، از عادات بد و افکار منفی دست بکشید، بهتر کار کنید و مادر نمونه‌ای باشید. بدون اینکه درگیر کمال‌طلبی‌های مریض‌گونه و افراطی شوید. پس اگر دنبال وقت گذرانی هستید، سراغ مجله‌های فکاهی بروید.
در مطلبی مجزا جملاتی از کتاب خودت باش دختر را برای شما خوانندگان عزیز گردآوری کرده‌ایم.