درس ادبیات بین دروس عمومی بیشترین ضریب را در کنکور سراسری دارد. بنابراین از درجه‌ی بیشتری نیز برخوردار است. قبل از هر چیز توجه شما را به جدول ضرایب دروس عمومی در کنکور سراسری جلب می‌کنیم.
| ضریب در کنکور | درس عمومی |
| ۴ | ادبیات فارسی |
| ۲ | زبان عربی |
| ۳ | دین و زندگی |
| ۲ | زبان انگلیسی |
بودجه بندی سوالات ادبیات کنکور
- لغت و املا: ۶ سوال
- تاریخ ادبیات، اعلام و درآمدها: ۱ سوال
- آرایه‌های ادبی: ۴ سوال
- دستور، زبان شناسی و نگارش: ۵ سوال
- قرابت معنایی: ۹ سوال
اهمیت قرابت معنایی در کنکور
از اهمیت قرابت معنایی در کنکور، همان بس که ۹ سوال مستقیم از ۲۵ سوال ادبیات را شامل می شود. اما کار به همین‌جا ختم نشده و تعداد سوال قابل توجهی طرح می‌شود که غیرمستقیم با قرابت در ارتباط هستند. که در صورت عدم تسلط بر قرابت، پاسخگویی به آن‌ها نیز دشوار می‌شود. برای مثال:
- آرایه‌های ادبی: در ۳ سوالی که از مبحث آرایه های ادبی ارائه می شود، در آرایه‌هایی مانند حسن تعلیل، اسلوب معادله، ایهام، استعاره و … در صورت عدم تسلط بر قرابت، دانش آموز در پاسخگویی دچار مشکل می‌شود.
- لغت و املا: موضوع دومی که قرابت در روند دستیابی به پاسخ تاثیرگذار است؛ در ۵ سوال املا و لغت است، چرا که درک معنا برای انتخاب املای صحیح در کلماتی که به چند شکل مختلف نوشته می‌شوند (مثل ثواب و صواب) بسیار ضروری است، پس در این مبحث هم نیاز به درک مفهوم و قرابت معنایی حس می‌شود.
- دستور زبان: حتی در دستور زبان مثلا در بحث حذف به قرینه ی معنوی و یا یافتن نقش کلمه در جمله مانند نهاد، مفعول، متمم و … حل تست بدون در نظر گرفتن معنای شعر یا نثر کهن تا حد زیادی امکان پذیر نیست.
به طور کلی، حدوداً نیمی از تست‌های ادبیات در کنکور سراسری، مستقیم یا غیرمستقیم به قرابت معنایی مربوط می‌شود؛ بنابراین، گروه کتابچی بر‌آن شد که بین چهار کتاب پرفروش قرابت معنایی در سطح کشور، مقایسه‌ای انجام دهد که کار شما در انتخاب کتاب قرابت معنایی مطابق با سلیقه و نیاز‌های خود، ساده‌تر شود. چهار کتاب مذکور به شرح زیر است:
حجم کتاب‌ها
با توجه به اهمیت بالای زمان برای دانش‌آموزان کنکوری، اگر بخواهیم مقایسه‌ای درباره‌ی حجم و زمان لازم برای استفاده مفید از کتاب‌ها بیان کنیم؛ باید گفت: کتاب نشرالگو، بیشترین حجم و کتاب‌های نشردریافت، خیلی سبز و در نهایت لقمه مهروماه، به ترتیب در رده‌های بعدی قرار می‌گیرند.
ویژگی ها و مشخصات کتاب‌ها
قرابت معنایی جامع نشر الگو
این کتاب از کاغذ مرغوبی تهیه شده و همچنین با توجه به چاپ رنگی کتاب، می‌تواند برای دانش‌آموزان از لحاظ ظاهری جذاب باشد. لحن نویسنده در تالیف کتاب، رسمی اما صمیمی است؛ که درک مطالب را برای دانشآموز ساده‌تر می‌کند.
کتاب مذکور از ۷ فصل تشکیل شده که به طور خلاصه به توضیح هر فصل می پردازیم.
قرابت معنایی جامع کنکور الگو
- دو کلمه حرف حساب: فصل اول کتاب نشر الگو که بسیار کوتاه است؛ شامل راهکارهایی برای بهبود خواندن ابیات و درک هر چه بهتر آن‌هاست؛ که در این راستا چند جدول با عناوین «غلط‌های رایج»، «مخفف‌ها و دگرگون‌های رایج در اشعار فارسی»، همراه با چند نکته‌ی دستوری تعبیه شده است. در آخر نیز برای رسیدن به پاسخ درست در سوالات قرابت یک برنامه‌ی کلی ارائه شده که باعث افزایش درک ادبی دانشآموز نیز می‌شود.
- مفاهیم پرتکرار: یکی از فصل‌های اصلی کتاب، فصل دوم کتاب با عنوان مفاهیم پرتکرار است؛ که ۶۵ مفهوم موجود در کتاب‌های درسی ادبیات سه سال متوسطه‌ی دوم را جمع‌آوری کرده و برای هر کدام توضیحی حدوداً ۵ خطی آورده و هر قسمت شامل بخشی به نام «شاهد مثال» است که در برگیرنده‌ی چند بیت درباره‌ی مفهوم موردنظر است. در شاهد مثال نکته‌ای وجود دارد که در هر بیت لغتی را که نیاز به معنا کردن داشته، زیر همان لغت معنا کرده است.
- مفاهیم فارسی دهم، یازدهم و دوازدهم + ابیات معادل: این فصل به صورت درس به درس برای هر سه سال متوسطه‌ی دوم است و مخصوص دانش‌آموزانی است که در آزمون‌های آزمایشی خود را آماده می‌کنند؛ چرا که برای هر درس ابتدا یک بیت یا یک جمله از کتاب درسی آورده شده، سپس در یک کادر مفاهیم آن به صورت تیتروار و بعد از آن ابیات معادل گنجانده شده و دانش آموز با مطالعه‌ی هر درس بر تمامی مفاهیم مسلط شده و می‌تواند در آزمون آزمایشی خود، نتیجه‌ی مطلوبی در بخش قرابت بگیرد.
* دانش‌آموزی که فصل ۳ را مطالعه کند، از خواندن فصل دوم بی نیاز می شود؛ زیرا فصل دوم همان مطالب به صورت یکجا آورده شده است.
- آیات، احادیث و عبارات عربی: این فصل ۵ صفحه ای، جدولی از متون عربی کتاب همراه با ترجمه و مفهوم کوتاهی است. همچنین به طور دقیق مشخص شده هر متن از کدام درس و از کدام پایه تحصیلی است.
- چند تکنیک و قرابت بازی: خود نویسنده به صراحت تاکید کرده که به دنبال تکنیک خاصی در بحث قرابت معنایی نباشید. اما گاهی می توان با نگاهی متفاوت، بعضی تست ها را سریع‌تر پاسخ داد. در این فصل کوتاه ۷ صفحه ای چند تکنیک برای تسریع در رسیدن به پاسخ آموزش داده شده است.
- پرسش‌های چهار گزینه ای: این فصل از ۴ قسمت تشکیل شده که بخش اول آن «نون شب» است. نون شب همانطور که از اسمش هم مشخص است شامل ۱۵۱ قسمت ۵ تستی است که هر بخش را یک شب تمرین می‌کنید. با ۱۵۱ شب متوالی همراهی با قرابت به تسلط خیلی زیادی در قرابت می‌رسید. بخش‌های دوم تا چهارم تست‌های درس به درس کتاب‌های فارسی دهم، یازدهم و دوازدهم است. که برای آمادگی دانش‌آموزان در آزمون‌های آزمایشی طراحی شده اند.
تست های این فصل، سوالات کنکور، سوالات تالیفی و یا سوالات آزمون‌های آزمایشی با ذکر منبع هستند.
- پاسخ‌های تشریحی: این فصل پاسخ تشریحی تمامی تست های موجود در کتاب است. بسیار خلاصه و مفید، همراه با توضیح کوتاهی درباره ی سایر گزینه ها در بعضی از سوالات.
مفهوم و قرابت معنایی لقمه طلایی مهروماه
این کتاب از سری کتاب‌های لقمه مهروماه است که با توجه به کوچک بودن سایز کتاب می‌تواند در هرجایی از جمله مترو، اتوبوس، مهمانی‌ها و … همراه دانشآموز باشد. به عبارتی این کتاب برای استفاده دانشآموز در وقت‌های مرده بسیار کاربردی است. کتاب مذکور شامل ۴ فصل است، که به جزئیات هر فصل به طور خلاصه می‌پردازیم.
مفهوم و قرابت معنایی لقمه مهروماه
- معانی و مفاهیم درس به درس: هر بیت یا هر جمله از کتاب درسی به صورت جداگانه همراه با مفهوم و یک بیت معادل آمده‌است. هر درس به صورت جداگانه است و با توجه به حجم کم این قسمت دانشآموز در زمان کم می‌تواند برای شرکت در آزمون‌های مرحله‌ای، خود را آماده کند.
- مفاهیم مهم و پرتکرار: قویترین بخش کتاب لقمه مهروماه، همین فصل مفاهیم است؛ زیرا ابتدا ۱۱۶ مفهوم مهم را به صورت فهرست‌وار ذکر کرده و این ۱۱۶ مفهوم را در ۶ حوزه‌ی عشق، اخلاق، عرفان و… دسته بندی کرده است.
هر یک از ۱۱۶ مفهوم را در ابتدای کار در حدوداً ۳ خط شرح داده و بعد از آن در یک کادر آبی رنگ به نام «فوت و فن» “کلید واژه های احتمالی” و “شباهت دارد به” را بیان می‌کند که می توان گفت طلایی‌ترین کلمات برای رسیدن به گزینه درست است. (انصافاً خیلی خوبن!!). در ادامه، ابیات نسبتاً زیادی با ذکر دقیق منبع از کتاب درسی و همچنین ابیات خارج از کتاب بیان شده است.
- پرسش‌های چهار گزینه ای: ۱۳۴ تست کنکور سال‌های اخیر همراه با ذکر منبع در این کتاب موجود است و هیچگونه سوال تالیفی ندارد.
- پاسخ‌های تشریحی: پاسخنامه این کتاب با بیان دلیلی مناسب برای گزینه صحیح و همچنین با بررسی مفهوم سایر گزینه‌ها در همه‌ی سوالات، جامع و کامل است.
قرابت معنایی (هفت خان) خیلی سبز
این کتاب تنها از ۲ فصل کلی تشکیل شده و فقط و فقط دارای تست و پاسخنامه تشریحی و کلیدی است و بخشی به عنوان درسنامه ندارد.
قرابت معنایی انسانی هفت خان موضوعی خیلی سبز
- پرسش‌های چهار گزینه‌ای: روال کلی تست‌ها در این کتاب از انتشارات خیلی‌سبز به صورتی است که ابتدا برای هر درس از کتاب سال دهم به صورت مجزا تعدادی تست بر اساس حجم هر درس گنجانده شده و بعد از پایان تست های درس به درس سال دهم، ۱۰ آزمون کلی ۱۵ سوالی برای سال دهم آورده شده است. سپس برای سال یازدهم و دوازدهم هم همین روال درس به درس و آزمون های کلی هم با همان تعداد تست وجود دارد. بعد از همه‌ی تست‌های درس به درس و آزمون‌های کلی برای هر پایه، ۱۰ آزمون جامع ۱۵ سوالی هم وجود دارد که هر آزمون ترکیبی از قرابت معنایی هر ۳ پایه‌ی متوسطه دوم است.
به طور کلی بجز تست های درس به درس، ۴۰ آزمون ۱۵ سوالی در این کتاب تعبیه شده است.
- پاسخ‌های تشریحی و کلیدی: روند پاسخ تشریحی به سوالات در این کتاب اینگونه است که، ابتدا با بیان مفهوم مشترک بین گزینه‌ی درست و صورت سوال شروع می‌کند و با بررسی مفهوم در سایر گزینه‌ها پاسخگویی به سوال را به پایان می‌رساند. در پایان کتاب هم پاسخ کلیدی تمامی تست‌ها وجود دارد، که برای تحلیل سریع دانش‌آموزان کاربرد دارد.
تناسب مفهمومی و قرابت معنایی نشر دریافت
کتاب نشر دریافت دارای ۴ فصل است که هر فصل به چند بخش تقسیم شده است. از نظر ظاهری جنس کاغذ مرغوبی ندارد و با لحن بسیار رسمی تالیف شده است. در بین هر بخش از هر فصل چند تمرین تشریحی همراه با پاسخ وجود دارد که دانش آموز را برای تست‌ها آماده می‌کند. همچنین در پایان هر بخش هم تعدادی تست با پاسخ تشریحی تعبیه شده است.
تناسب مفهومی و قرابت معنایی انسانی دریافت
- چگونه بیت ها را بخوانیم: این فصل شامل ۳ بخش “شناخت واژه‌ها”،”شناخت جمله‌ها” و “واژه‌های کلیدی” است. بخش اول درباره‌ی تلفظ واژه‌ها در شعر و نثر کهن است که به درک مفهوم بسیار کمک می‌کند. و نکات مهم را در کادر آبی رنگ آورده که باعث توجه بیشتر دانشآموز می‌شود. بخش دوم را می‌توان حتی مبحث دستور دانست زیرا مباحثی مانند حذف اجزای جمله، فاصله افتادن بین هم‌پایه‌ها، استفهام انکاری و … در آن جای دارد. تسلط بر دستور زبان فارسی کمک بسزایی در حل سوالات قرابت می‌کند. بخش سوم در شناخت واژه‌های کلیدی به دانشآموز کمک می‌کند که بتواند با درک آن‌ها مفهوم درست بیت یا جمله را راحت‌تر درک کند.
- چگونه بیت‌ها را معنا کنیم: این فصل شامل مفاهیم کتب درسی است که آن را به سه بخش «ادبیات غنایی عاشقانه» با ۵۱ موضوع، «ادبیات غنایی عارفانه» با ۴۵ موضوع و «ادبیات تعلمی» با ۵۸ موضوع، تقسیم می‌کند. در مجموع هر کدام از این ۱۵۴ موضوع را ابتدا با چند خط توضیح می‌دهد؛ سپس چند بیت معادل را برای آن در نظر گرفته که هرجایی مولف احساس کرده که بیتی از نظر مفهوم دشوار است، آن را به طور کامل معنا کرده است.
- تست‌های سنجشی: این فصل را ۲۶ بسته‌ی ۹ سوالی تشکیل می‌دهد. دلیل انتخاب ۹ سوال در هر بسته این است که در کنکور ۹ سوال قرابت طرح می‌شود. تست‌های این فصل یا تالیفی هستند و یا از سوالات کنکور سال‌های اخیر با ذکر منبع است.
- پاسخنامه‌ی تست‌های سنجشی: نکته مثبت پاسخنامه این کتاب از انتشارات دریافت در بیان مفهوم محوری تست‌هاست که آن را به یکی از ۱۵۴ موضوع موجود در فصل دوم کتاب ارجاع می‌دهد.بیت‌های موجود در گزینه ها را نیز به طور کامل معنا کرده است. پاسخنامه ای این کتاب بسیار مفصل و کامل است.
ویژگی‌ها و مشخصات کتاب‌ها در یک نگاه
| تناسب مفهمومی و قرابت معنایی | قرابت معنایی (هفت خان) | مفهوم و قرابت معنایی لقمه طلایی | قرابت معنایی جامع | نام کتاب |
| دریافت | خیلی سبز | مهروماه | نشرالگو | انتشارات |
| دکتر هامون سبطی | افشین محی‌الدین، دکتر ابوالفضل غلامی | دکتر حمیدرضا تاجیک | علیرضا عبدالمحمدی | نویسنده (نویسندگان) |
| ۳۶۹ | ۵۲۶ | ۳۵۰ | ۷۷۶ | تعداد صفحه |
| ۴۶۹ | ۱۴۲۶ | ۱۳۴ | ۱۵۰۱ | تعداد تست |
| دارد | ندارد | ندارد | دارد | راهکارهای خوانش متون و ابیات جهت درک بهتر مفهوم |
| دارد | ندارد | دارد | دارد | مفاهیم مهم و پرتکرار به صورت موضوعی |
| ندارد | ندارد | ندارد | دارد | آیات، احادیث و عبارات عربی |
| دارد | ندارد | ندارد | دارد | تکنیک‌های تست‌زنی مختص قرابت |
| ندارد | ندارد | دارد | دارد | مفاهیم درس به درس(جداگانه) کتاب‌های درسی |
| ندارد | دارد | ندارد | دارد | تست درس به درس(جداگانه) کتاب‌های درسی |
| دارد | دارد | دارد | دارد | تست جامع (بدون توجه به ترتیب دروس کتاب‌های درسی) |
| دارد | دارد | دارد | دارد | ذکر منابع تست‌ها |
| دارد | دارد | دارد | دارد | پاسخ تشریحی |
| ندارد | دارد | ندارد | ندارد | پاسخ کلیدی |
مقایسهی کتاب‌ها
- در بخش مفاهیم درس به درس(جداگانه) کتاب‌های درسی، که کتاب‌های نشر الگو و لقمه مهروماه دارای آن هستند؛ کتاب نشر الگو با آوردن چند بیت معادل نسبت به کتاب مهروماه که تنها به آوردن یک بیت اکتفا کرده، بسیار کامل تر است.
- در بخش پاسخ تشریحی، خلاصه ترین پاسخ برای کتاب نشر الگو است. در مقابل کتاب نشر دریافت کاملترین پاسخنامه را با بیان مفهوم محوری و همچنین با معنا کردن همه‌ی ابیات صورت سوال و گزینه‌ها داراست.
- سطح دشواری تست‌های نشر دریافت از سایر کتاب‌ها بالاتر است.
گروه کتابچی پیشنهاد می‌کند
- دانش‌آموزانی که زمان بیشتری را برای ادبیات اختصاص می‌دهند، از کتاب نشرالگو استفاده کنند؛ چرا که بیانی ساده و روان‌تر نسبت به سایر کتاب‌ها دارد و از زیاده گویی پرهیز کرده است.(از تعداد زیاد صفحاتش نترسید، تست‌ها و پاسخ تشریحی، تقریبا ۵۰ درصد صفحات کتاب را دربرمی‌گیرند.)
- با توجه به حجم کم و اندازه‌ی مناسبی (جیبی) که لقمه طلایی مهروماه دارد؛ توصیه می‌شود دانش‌آموزانی که تسلط نسبی بر قرابت دارند و نمی‌خواهند برای قرابت وقت زیادی صرف کنند، از این کتاب استفاده کنند. در ضمن، هر جایی می‌تواند همراه دانشآموز باشد.
- کتاب خیلی سبز به جهت نداشتن مفاهیم (درسنامه) ، به دانش‌آموزانی که تسلط پایین‌تری در قرابت دارند، پییشنهاد نمی‌شود. فقط دانش‌آموزانی که برای تست زدن نیاز به کتاب دارند(نه درسنامه و توضیحات) می‌توانند از این کتاب استفاده کنند.
- کتاب نشر دریافت نسبت به سایر کتاب ها، پیشرفته‌تر است. بنابراین دانش‌آموزی که هنوز در ابتدای راه قرابت است بهتر از کتاب‌های دیگر استفاده کند چون سوالات و درسنامه این کتاب سطح بالایی دارد.
- بهترین کتاب برای آمادگی در آزمون های مرحله‌ای، کتاب نشرالگو است. زیرا هم شامل مفاهیم درس به درس و هم شامل تست‌های درس به درس است.
امیدواریم این مطلب کمک شایانی در انتخاب کتاب قرابت معنایی به شما کرده باشد.
سپاس گزارم ممنون
من خودم از درسنامه نشر دریافت استفاته می کنم و تست های نون شب الگو رو میزنم که هر دو در کنار هم عالی اند
?
سلام عالی بود
میشه برای دروس انسانی همه درس هارو بزارید؟ اخه اصلانیست
هم ویو خوبی میگرید هم یه بار برای همیشه این کار توی نت انجام میشه و ما درست انتخاب می کنیم