کتاب آمار و احتمال یازدهم، از سری کتاب‌های تست و آبی انتشارات کانون فرهنگی آموزش (قلم‌چی) است. که مختص دانش‌آموزان پایه‌ی یازدهم و کنکوری رشته‌ی «ریاضی فیزیک» است. یک هیئت ۵ نفره این کتاب را تألیف کرده‌اند. که عبارت‌اند از: «امیرحسین ابومحبوب، ایمان چینی‌فروشان، سید وحید ذوالفقاری، علی ساوجی و فرزانه خاکپاش». این کتاب رویکردی کاملاً تستی دارد. و برای استفاده جهت آمادگی شرکت در امتحانات تشریحی مناسب نیست. لحن و شیوه‌ی بیان کتاب آمار و احتمال یازدهم تست آبی قلم‌چی، رسمی است.
کلیاتی از کتاب‌های انتشارات قلم‌چی
سیر یادگیری به پنج مرحله تقسیم می‌شود. که کانون فرهنگی آموزش برای هر کدام از این مراحل تدابیری اندیشیده است:
- مرحله اول؛ ادراک: در این مرحله دانش‌آموز باید با آموزش مفاهیم اصلی کار خود را برای یادگیری آغاز کند. که کتاب درسی و تمرینات آن در اولویت قرار می‌گیرد. کانون برای این مرحله «کتاب‌های سبز» را منتشر کرده است. محتوای کتاب‌های سبز، آموزش موضوع‌به‌موضوع کتاب درسی است. به گونه‌ای که به طور مفهومی بر مباحث مسلط می‌شوید.
- مرحله دوم؛ تثبیت: برای این مرحله دانش‌آموز باید به حل تمرین و مسائل تشریحی بپردازد. کانون برای این مرحله کتاب‌های «سؤال‌های پرتکرار (۵۰۰ سؤال تشریحی)» و «کتاب‌های کار» را تألیف کرده است. این کتاب‌ها سرشار از سؤالات تشریحی هستند که از امتحانات نهایی و بهترین مدارس سراسر کشور جمع‌آوری شده است.
- مرحله سوم؛ تسلط: برای رسیدن به تسلط در یک درس، پس از انجام مراحل ۱ و ۲، دانش‌آموز باید به حل تست بپردازد. کانون در این مرحله با انتشار دو سری کتاب «آبی» با سطح متوسط و همسان با کنکور و نیز کتاب‌های «سه سطحی» با سه سطح نسبتاً دشوار، دشوار و دشوارتر به تألیف رسیده است. بین این دو مجموعه اولویت استفاده با کتاب‌های آبی است.
- مرحله چهارم؛ ارزیابی: آزمون‌های مرحله‌ای کانون که هر دو هفته یک‌بار به صورت هماهنگ در کشور برگزار می‌شود و کارنامه آن بعدازظهر همان روز آزمون ارائه می‌شود، محک خوبی برای ارزیابی دانش‌آموزان است. در ضمن جامعه‌ی آماری این آزمون‌ها در کشور بالا است.
- مرحله پنجم؛ جمع‌بندی: در پایانِ دوره، جمع‌بندی نیاز است (بیشتر برای کنکوری‌ها). برای این هدف هم کانون، «کتاب‌های زرد» را به چاپ رسانده است.
همان طور که در بالا می‌بینید، کتاب‌های آبی در مرحله‌ی سوم یعنی تسلط قرار دارند.
ساختار و مشخصات کتاب
کتاب آمار و احتمال یازدهم تست آبی قلم‌چی در کنکور سراسری رشته‌ی ریاضی به طور حدودی دارای ۸ سؤال است. با توجه به این که هر سؤال ریاضی، سهمی ۱/۸۲ درصدی دارد، در مجموع این کتاب ۱۴/۵ درصد ریاضی را برای شما به ارمغان می‌آورد، که قابل توجه است. این کتاب شامل چندین قسمت است، که بخش‌های کاربردی آن را در ادامه معرفی خواهیم کرد.
آمار و احتمال یازدهم تست آبی قلم چی
فهرست
فهرست کتاب آمار و احتمال یازدهم تست آبی قلم‌چی، به صورت مشاورمحور ارائه شده است. طراحی فهرست کتاب به گونه‌ای است که علاوه بر این که امکان دسترسی سریع به عناوین کتاب را برای شما فراهم می‌‌سازد، تعداد زیرموضوعات و تعداد تست‌ها و پیمانه‌ها (در ادامه درباره‌ی پیمانه‌ها صحبت خواهیم کرد) مشخص شده است. ضمن این که در کنار هر زیرموضوع، یک آیکون ارزیابی در سه رنگ (آبی، سبز و زرد) مشاهده می‌نمایید.
پیشنهاد می‌شود پس از پاسخ به تست‌ها در هر زیرموضوع، سطح خود را با رنگ کردن یکی از کادرها مشخص نمایید. (زرد: مسلط نیستم، سبز: نسبتاً مسلطم، آبی: مسلطم). تا به صورت مقایسه‌ای از میزان تسلط خود، بین ۴ فصل کتاب آگاه شوید. و به هنگام مرور و جمع‌بندی بر اساس این کادرها، اولویت‌بندی صحیح‌تری داشته باشید.
درخت دانش
یکی از ویژگی‌های معروف کتاب‌های کانون فرهنگی آموزش، درخت دانش است. صفحه‌ی آغازین هر فصل، درخت دانش مربوط به آن فصل است. درخت دانش دقیقاً بر اساس کتاب درسی نوشته شده و موضوع‌ها و زیرموضوع‌های آن را مشخص می‌کند. و تعداد تست‌های هر زیرموضوع را با تفکیک پیمانه‌های آن و هم‌چنین شاخه‌ی اول هر درخت، عنوان درس و شاخه‌ی دوم، زیرموضوع‌های کتاب درسی را ذکر می‌کند. در واقع درخت دانش نقشه‌ی راه فصل و تنظیم‌کننده‌ی زمان مطالعه است.
درسنامه
هر زیرموضوع دارای یک درسنامه‌ی نسبتاً کوتاه است. درسنامه‌ها به گونه‌ای تنظیم شده‌اند که قابل فهم باشند. اما نکته‌ی قابل توجه درباره‌ی درسنامه‌های کتاب‌های آبی، از جمله همین کتاب، خلاصه بودن آن است. بنابراین حتماً قبل از مطالعه‌ی درسنامه‌های این کتاب، دانش‌آموز باید پیش‌زمینه‌ی نسبتاً قوی داشته باشد تا بتواند درسنامه‌های کتاب را متوجه شود. در صورتی که دانش‌آموز پیش از مطالعه‌ی این درسنامه‌ها جزوه‌ی دبیر خود را مطالعه کند، درسنامه‌ها برای او بسیار ارزشمند خواهد شد. زیرا هم خلاصه و کوتاه هستند. و هم تمامی مطالب مورد نیاز دانش‌آموز را پوشش می‌دهد.
برای فهم بیشتر مطالب در این درسنامه‌ها از صفحه‌ی شطرنجی و رنگ دوم در رسم شکل‌ها استفاده شده است. نکات مهم و کلیدی با کادرهای چشم‌نوازی از سایر مطالب جدا شده‌اند. و کاملاً مهم بودن این نکات در طراحی خاص درسنامه‌ها مشهود است. در خلال درسنامه، مثال‌های حل شده‌ای نیز وجود دارد که به تفهیم مطالب کمک ویژه‌ای می‌کند. به طور کلی درسنامه‌ها کامل هستند ولی به صورت خلاصه بیان شده‌اند.
تست
بعد از هر درسنامه در هر زیرموضوع، تست‌های آن آورده شده است. این طبقه‌بندی خاص، امکان تبدیل مطالب را به واحدهای کوچک فراهم می‌کند. تست‌های هر موضوع و زیرموضوع با توجه به اهمیت، در قالب پیمانه‌های ۲۰ یا ۱۰ سؤالی تنظیم شده است.
زیبایی محتوایی و کیفیت کتاب کمک‌آموزشی وابسته به توازن و تناسب آن است. و نباید به یک فصل کمتر یا بیشتر از اهمیت آن فصل پرداخته شود. در این کتاب این موضوع رعایت شده است. به این معنی که تعیین تعداد سؤال در هر فصل و هر زیرموضوع بر مبنای اهمیت آن در کتاب درسی صورت گرفته و سلیقه‌ی شخصی نویسندگان در آن دخالتی نداشته است.
هر بخش از تست‌ها، دارای یک یا چند پیمانه تست است. در درخت دانش تعداد این پیمانه‌ها و ۲۰ یا ۱۰ سؤالی بودن آن نیز مشخص شده است. وجود پیمانه در کتاب مزیت‌های زیادی دارد. اولین مزیت آن، امکان تست‌زنی زمان‌دار است که برای هر پیمانه‌ی ۲۰ سؤالی، ۳۰ دقیقه و برای پیمانه‌های ۱۰ سؤالی، ۱۵ دقیقه، زمان مناسبی است.
علاوه بر این، یک امکان خوب برای دانش‌آموزانی که در آزمون‌های قلم‌چی شرکت می‌کنند به وجود آمده است. در برنامه‌ی راهبردی آزمون‌های قلم‌چی، دقیقاً شماره‌ی پیمانه‌های مربوط به بودجه‌بندی هر آزمون درج شده است. این انطباق مشکل دانش‌آموز در پیدا کردن بودجه‌بندی آزمون که همواره از معضلات دانش‌آموزان است، را حل می‌کند.
سؤال‌ها غالباً به ترتیب ساده به دشوار چیده شده است. در هر زیرموضوع تمامی سؤال‌های کنکور سراسری داخل و خارج از کشور سال‌های گذشته آورده شده است. و برای تکمیل هر مبحث، سؤال‌هایی از آزمون‌های کانون و مشابه تمرین‌های کتاب درسی نیز آورده شده است.
در کنار هر سؤال علاوه بر آدرس کنکور یا آزمون برگزار شده، آدرس کتاب درسی هم ذکر شده است. یعنی تمام سؤال‌های موجود در کتاب به یکی از پارامترها و موضوعات کتاب درسی الحاق شده. و در مواردی از کتاب درسی که سؤال کنکور و کانون موجود نبوده و یا موضوع جدید بوده و در نظام قدیم آن محل بحث نبوده است. (مثل درس اول از فصل اول با عنوان آشنایی با منطق ریاضی)، سؤال مرتبط با آن موضوع در کتاب درسی طراحی و آدرس دقیق آن ذکر شده است. در صفحه‌ی درخت دانش هر فصل، دو کادر دیده می‌شود. کادر آبی رنگ، تعداد پیمانه‌ها را با تفکیک ۱۰ سؤالی و ۲۰ سؤالی ارائه کرده است. کادر خاکستری رنگ، تعداد تست‌های آن فصل را به تفکیک سؤالات آزمون‌های کانون، طراحی شده از کتاب درسی و کنکور سراسری را بیان کرده است.
جدول زیر اطلاعات خوبی را درباره‌ی این کتاب به شما می‌دهد.
| شماره‌ی فصل | فصل اول | فصل دوم | فصل سوم | فصل چهارم |
| عنوان فصل | آشنایی با مبانی ریاضیات | احتمال | آمار توصیفی | آمار استنباطی |
| تعداد زیرموضوع | ۱۱ | ۱۱ | ۱۰ | ۷ |
| تعداد پیمانه‌های ۲۰ سؤالی | ۹ | ۱۰ | ۱۱ | ۳ |
| تعداد پیمانه‌های ۱۰ سؤالی | ۶ | ۷ | ۴ | ۷ |
| مجموع تعداد پیمانه‌ها | ۱۵ | ۱۷ | ۱۵ | ۱۰ |
| تعداد سؤالات طراحی شده | ۹۲ | ۹۰ | ۴۸ | ۸۴ |
| تعداد سؤالات کنکور | ۵۱ | ۷۲ | ۸۴ | ۴۴ |
| تعداد سؤالات آزمون‌های کانون | ۹۷ | ۱۰۸ | ۱۲۸ | ۲ |
| مجموع تعداد تست‌ها | ۲۴۰ | ۲۷۰ | ۲۶۰ | ۱۳۰ |
در مجموع ۹۰۰ سؤال، در این کتاب وجود دارد.
سؤال‌های ویژه‌ی برترها
در پایان موضوعات هر فصل، یک پیمانه‌ی ۱۰ سؤالی برای دانش‌آموزان برتر و سخت‌کوش قرار داده شده است. سطح این سؤالات کمی بالاتر از کنکور و کتاب درسی است. دانش‌آموزان با سطح پایین می‌توانند از این ۱۰ سؤال، صرف‌نظر کنند.
آزمون جمع‌بندی
در پایان هر فصل، یک آزمون در قالب پیمانه‌ی ۲۰ سؤالی برای جمع‌بندی و ارزیابی تست‌های هر فصل آورده شده است. در جدول بالا، یکی از پیمانه‌های ۱۰ سؤالی مربوط به سؤال‌های ویژه‌ی برترها و یک پیمانه‌ی ۲۰ سؤالی مربوط به آزمون جمع‌بندی است.
پاسخنامه تشریحی
پاسخنامه تشریحی، به طور کامل بر مبنای کتاب درسی نوشته شده است. هر سؤال با مناسب‌ترین و قابل فهم‌ترین روش برای دانش‌آموز حل شده و با توضیح فارسی و حل مرحله‌به‌مرحله سعی شده است که روش حل به دانش‌آموز تفهیم شود. تمامی فرمول‌های موردنیاز هر سؤال، در پاسخنامه‌ی آن ذکر شده است. شکل‌های استفاده شده واضح و قابل فهم هستند. در سؤالاتی که امکان بررسی سایر گزینه بوده، این کار هم انجام شده است. و درباره‌ی هر گزینه توضیحات کاملی ارائه شده است. پاسخ تشریحی سؤالات ویژه‌ی برترها و آزمون‌های جمع‌بندی نیز در پاسخنامه آمده است.
چند نکته
- با توجه به درسنامه‌ی خلاصه (اما کامل) این کتاب، نمی‌توان آن را خودآموز به حساب آورد. بنابراین دانش‌آموزانی از این کتاب استفاده کنند که جزوه‌ی دبیر آن‌ها، جزوه‌ی خوب و کاملی است. یا قبل از مراجعه به درسنامه‌های این کتاب، بر مطالب کتاب درسی مسلط‌‌اند.
- تست‌های این کتاب، تست‌های استانداردی هستن. بنابراین دانش‌آموزان می‌توانند با درسنامه‌ی کتاب دیگری به تسلط برسند. و از تست‌های این کتاب، که معمولاً کمتر از تعداد تست‌های سایر کتاب‌ها است، برای تسلط بیشتر استفاده کنند.
- با توجه به تطابق این کتاب با آزمون‌های کانون، دانش‌آموزان کانونی می‌توانند استفاده‌ی بهینه‌ای از این کتاب داشته باشند.