مقدمه
کنکور سراسری اخیر، نشان داد که سؤالات درس ادبیات فارسی، در برخی حوزه‌ها حتی دشوار‌تر از کنکورهای قبل شده است. دیگر بر همگان ثابت‌شده که نمی‌شود صرفاً با حفظ کردن معنی ابیات و قلمرو‌های کتاب‌های فارسی به سؤالات کنکور پاسخ داد. لذا برای موفقیت در این زمینه به آموزشی مفهومی‌تر و ریشه‌ای‌تر نیاز داریم. در ابتدا لازم است بدانید که در کنکور سراسری، درس ادبیات فارسی مجموعاً ۲۵ سؤال با ضریب ۴ دارد. این ۲۵ سؤال شش مبحث را در برمی‌گیرد که تعداد سؤالات هر مبحث به تفکیک به این صورت است:
- لغت و معنی: ۳ سؤال
- املا: ۳ سؤال
- تاریخ ادبیات: ۱ سؤال
- آرایه‌های ادبی: ۴ سؤال
- دستور زبان فارسی: ۵ سؤال
- قرابت معنایی: ۹ سؤال
اما اهمیّت درس ادبیات فارسی به داشتن ضریب بالا محدود نمی‌شود؛ زیرا اگر از بُعد روانی هم به دفترچه کنکورسراسری نگاه کنیم می‌بینیم که اولین درسی که داوطلبان می‌بایست به آن پاسخ دهند درس ادبیات فارسی است. لذا پاسخگویی مقتدرانه و موفق در این درس، روحیه‌‌ی داوطلب را برای پاسخگویی به سؤالات سایر دروس دوچندان خواهد کرد. مجموعه دوجلدی فارسی جامع خیلی سبز، تمام آن چیزی را که دانش‌آموزان و مخصوصاً داوطلبان کنکوری برای تسلط کامل به مباحث ادبیات کنکور نیاز دارند، به آن‌ها خواهد آموخت. کتاب فارسی جامع در دو مجلد چاپ شده‌است. جلد اول شامل پرسش‌های چهارگزینه‌ای و پاسخنامه کلیدی است و در جلد دوم پاسخنامه تشریحی و درس‌نامه‌ها درج‌شده است. لازم به ذکر است که این دو جلد، در اصل یک کتاب است و تنها برای پرهیز از ارائه کتابی با حجم غیرمعقول، به دو جلد تقسیم‌شده است.
ویژگی‌های کتاب
جلد اول کتاب فارسی جامع خیلی سبز، پرسش‌های چهارگزینه‌ای را در بر گرفته و جلد دوم این مجموعه، به پاسخ‌های تشریحی و ارائه درس‌نامه‌ها پرداخته شده‌است. شروع کتاب با سؤالات دهم است پس از آن به کتاب یازدهم و در انتها به کتاب دوازدهم می‌رسیم. پیشنهاد می‌شود پیش از پاسخگویی به پرسش‌های هر درس ابتدا درس‌نامه مطالعه شود، و پس از آن به پاسخ‌های تشریحی سؤالات مراجعه کنید زیرا همانند کلاس درس، کلیه‌ی گزینه‌های سؤالات شرح داده‌شده است.
- جلد اول: ۴۳۵۴ تست درس‌به‌درس، تفکیک‌شده در ۵ مبحث + پاسخنامه کلیدی – ۵۳۲ صفحه
- جلد دوم: پاسخنامه تشریحی + درس‌نامه به تفکیک پایه‌های دهم، یازدهم و دوازدهم – ۵۵۲ صفحه
در جلد اول کتاب فارسی جامع کنکور خیلی سبز
- ۴۳۵۴ تست به‌صورت درس به درس در پنج مبحث لغت و املا، قرابت معنایی، آرایه‌های ادبی، زبان فارسی و تاریخ ادبیات دسته‌بندی و از سطح ساده به دشوار چیده شده‌اند. پر از تست‌های تألیفی نکته دار با الگوی تست‌های کنکور است.
- تمام تست‌های مرتبط کنکورهای پیشین، تست‌های نکته‌دار کانون فرهنگی و برخی تست‌های المپیاد در جای‌جای کتاب به کار گرفته‌شده است.
در جلد دوم کتاب فارسی جامع کنکور خیلی سبز
بخش اول: پاسخنامه کاملاً تشریحی
در پاسخنامه‌ی تشریحی، علاوه بر مشخص کردن پاسخ صحیح، دلیل غلط بودن سایر گزینه‌ها نیز به‌صورت تحلیلی،و هم‌چنین راهکار رسیدن سریع به پاسخ صحیح بیان‌شده است.
بخش دوم: درس‌نامه
- این بخش درواقع به شکل ساختارمند کلاس درس را برای دانش‌آموزان تداعی می‌کند.
- ابتدای هر درس واژگان واژه‌نامه و واژگان مهم دیگر با معانی آن‌ها فهرست شده و بعد جدول‌های روابط معنایی، املایی، هم‌آوا و هم‌خانواده آورده شده است.
- درس‌نامه هر درس کتاب به‌صورت پوست‌کنده مفهوم، آرایه‌های متن، و نکته‌های مهم دستوری آن درس را بررسی می‌کند.
- جدول تاریخ ادبیات هم اطلاعات تاریخ ادبیاتی دیده‌شده یا کمتر دیده‌شده ولی مهم را مطرح می‌کند.
نویسنده
نویسندگان کتاب فارسی جامع انتشارات خیلی سبز، استاد افشین محی‌الدین، دکتر جلال‌الدین دهقانی، دکتر ابوالفضل غلامی و آقای امیر افضلی هستند که نظارت محتوایی آن توسط دکتر کوروش بقائی راوری صورت گرفته است. و دقت نظر کلیه‌ی این عزیزان موجب شده که کتاب فارسی جامع خیلی سبز به یکی از منابع باکیفیت برای مطالعه و تمرین درس ادبیات کنکورسراسری برای کلیه رشته‌های تحصیلی ریاضی فیزیک، علوم تجربی، علوم انسانی، هنر و منحصراً زبان تبدیل شود.
بررسی بخش‌های مختلف کتاب
به‌طور کلی کتاب فارسی جامع خیلی سبز شامل بخش‌های زیر می‌شود:
- پرسش‌های چهارگزینه‌ای (جلد اول)
- درس‌نامه (جلد دوم)
- پاسخنامه تشریحی (جلد دوم)
- پرسش‌های چهارگزینه‌ای
شروع جلد نخست کتاب فارسی جامع خیلی سبز با پرسش‌های چهارگزینه‌ای پایه دهم است و پس از آن به پایه‌ی یازدهم و در ادامه به پایه دوازدهم می‌رسیم. دانش‌آموزان در هر درس با پنج عنوان سؤال مواجه می‌شوند:
این عناوین عبارت‌اند از:
- «لغت و املا»
- «قرابت معنایی»
- «آرایه‌های ادبی»
- «دستور زبان فارسی»
- «تاریخ ادبیات»
سؤالات هر مبحث از سطح آسان به سخت مرتب‌شده‌اند تا دانش‌آموزان با افزایش گام‌به‌گام اطلاعات خود، با سؤالات دشوار‌تری مواجه شوند و در سؤالات پایانی هر مبحث، سخت‌ترین سؤالات کنکور هم بتوانند از پا دربیاورند. در هر مبحث، تعدادی سؤال با عنوان «مروری» مشخص‌شده‌اند. این سؤالات مروری برای امتحانات دوره‌ای و جمع‌بندی دانش‌آموزان در نظر گرفته‌شده‌اند. با پاسخگویی به این سؤالات، پیش از آزمون‌های جامع هر ترم، تا حد قابل قبولی می‌توان مباحث را مرور و یادآوری کرد.
در مورد سؤالات مباحث مختلف هر درس به شکل زیر عمل شده است:
- در مبحث لغت و املا، ابتدا پرسش‌هایی از همان درس مطرح‌شده است. در ادامه و در تست‌های مروری پایه‌های دهم و یازدهم، سؤالاتی ترکیبی از ابتدای کتاب همان پایه تا درس مورد نظر آورده شده است. در پایه دوازدهم، برخی سؤالات مروری، ترکیبی از کتاب‌های دوازدهم و پایه است که در هر درس به تفکیک، نشانی تست‌ها ذکرشده است. در تست‌های مروری بخش لغت و املا شماره‌ی برخی سؤالات به‌صورت رنگی نوشته‌شده است. این سؤالات غالباً از واژه‌های خارج از (واژه‌نامه کتاب درسی) طرح‌شده‌اند. علت این تفکیک تأکید بر این نکته بوده است که دانش‌آموزان باید در ابتدای کار لغات واژه‌نامه کتاب درسی را خوب یاد بگیرند و سپس سراغ لغات خارج از واژه‌نامه بروند.
- در مبحث قرابت معنایی، تمام تمرکز روی مفاهیم همان درس بوده و در تست‌های مروری نیز مباحث مهم همان درس، تکرار شده است.
- در مبحث آرایه‌های ادبی، از اولین درس پایه دهم، کلیه سؤالات به‌صورت ترکیبی از تمام آرایه‌های موجود در دبیرستان آورده شده است. زیرا داوطلبان کنکوری می‌بایست خود را برای سؤالات چالشی آماده کنند. تست‌های مروری این بخش نیز شکل‌های پرکاربرد آرایه را به‌خوبی پوشش داده است.
- در مبحث دستور زبان فارسی، تمرکز بر روی مباحثی است که در قلمرو زبانی همان درس در کتاب درسی مطرح‌شده است. در سؤالات مروری، مباحث دروس پیشین به تناوب یادآوری شده است.
- در مبحث تاریخ ادبیات، چند سؤال از همان درس و سپس سؤالات مروری آورده شده‌اند.
در ویرایش جدید کتاب فارسی جامع خیلی سبز، علاوه بر سؤالات کنکور و المپیاد‌های گذشته، از سؤالات کنکورهای آزمایشی (کانون فرهنگی آموزش قلم‌چی) هم استفاده‌شده است. به دانش‌آموزانی که در این آزمون‌ها شرکت می‌کنند، توصیه می‌شود این سؤالات را پیش از هر آزمون مرور کنند. صورت برخی از سؤالات کنکور یا المپیاد‌ها بنا به ضرورت تغییر داده‌شده است که این سؤالات با علامت «+» نشان‌دار شده‌اند.
درس‌نامه‌ها
درس‌نامه‌های کتاب فارسی جامع خیلی سبز در جلد دوم این مجموعه فراهم‌شده‌اند. این درس‌نامه‌ها به‌صورت درس به درس، مطالب کتاب‌های فارسی پایه‌های دهم، یازدهم و دوازدهم را به شکل خوبی بیان کرده‌اند؛ لغت‌ها در درس‌نامه، با دو عنوان «واژگان موجود در درس‌نامه» و «واژگان دیگر متن» آورده شده‌اند. این تفکیک به این منظور صورت گرفته تا در دوره‌های سریع، اولویت به لغات موجود در واژه‌نامه کتاب درسی داده شود، زیرا در کنکور از اهمیت بیشتری برخوردار هستند. لغت‌های هر درس به ترتیب کاربرد لغت در داخل متن آورده شده تا با پیشروی متن کتاب، یادگیری لغات نیز محقق شود.
پاسخنامه تشریحی
پاسخنامه کتاب در جلد اول، صرفاً به‌صورت کلیدی بوده و در جلد دوم به‌صورت کاملاً تشریحی آمده است. دانش‌آموزان پس از پاسخگویی به سؤالات، می‌توانند از پاسخنامه کلیدی، درست یا نادرست بودن پاسخشان را بررسی کنند و در صورت لزوم به پاسخنامه تشریحی مراجعه کنند. در پاسخنامه تشریحی، صرفاً به توضیح جواب صحیح بسنده نشده و گزینه‌های دیگر نیز به‌طور دقیق بررسی‌شده و دلیل نادرست بودنشان بیان‌شده است.
جمع‌بندی
کتاب ادبیات فارسی جامع کنکور خیلی سبز، یکی از آن دسته از کتاب‌هایی است که تمام مطالب و هر چه راجع به ادبیات در کنکور می‌خواهید در داخل آن وجود دارد.
ادبیات فارسی جامع کنکور جلد اول خیلی سبز
جلد اول کتاب ادبیات فارسی جامع کنکور خیلی سبز به پرسش‌ها و تست‌های چهارگزینه‌ای اختصاص پیدا کرده که با دقت نظر بسیار بالایی برگزیده‌شده‌اند و جلد دوم کتاب به پاسخ روان تشریحی تست‌های جلد اول و ارائه‌ی درس‌نامه‌های مفید و کاربردی کلیه دروس کتاب‌های ادبیات فارسی پایه‌های دهم، یازدهم و دوازدهم پرداخته است. از نقاط قوت کتاب فارسی جامع خیلی سبز می‌توان به تعداد کافی تست‌های متنوع، درس‌نامه‌های جامع و قابل فهم که به ریز‌ترین نکات هم اشاره‌کرده‌اند و پاسخنامه تحلیلی و تشریحی برای کلیه سؤالات در حجمی کاملاً معقول نام برد. با توجه به اهمیت و ضریب بالای ادبیات کنکور، استفاده از کتاب ادبیات جامع خیلی سبز می‌تواند به داوطلبان کنکوری که می‌خواهند به رتبه‌های عالی دست یابند، کمک زیادی می‌کند.