درس دین و زندگی به عنوان یکی از دروس عمومی موجود در کنکور با ضریب اهمیت نسبتاً بالا از توجه بسیار بالایی برخوردار است. از آن جا که عموماً یک سوم سؤالات دین و زندگی کنکور مربوط به مباحث دین و زندگی ۳ پایه‌ی دوازدهم است، یادگیری مباحث این پایه نیز به مانند پایه‌هی دهم و یازدهم مهم است. تفاوت بزرگی میان یادگیری دین و زندگی دوازدهم و دین و زندگی پایه‌های قبل وجود دارد. دانش‌آموزان پایه‌ی دوازدهم در کنار یادگیری مباحث جدید این پایه باید مباحث پایه‌های قبل را نیز مرور کرده و خود را برای کنکور آماده سازند. به همین دلیل لازم است که این عزیزان زمان درس خواندن خود را به بهترین شکل مدیریت کنند و در نتیجه باید از بهترین منابع کمک آموزشی موجود به بهینه‌ترین حالت ممکن بهره ببرند.
انتخاب بهترین منبع کمک آموزشی در میان تعداد زیادی از منابع موجود اصلاً کار ساده‌ای نیست. کتاب کمک آموزشی منتخب باید بتواند جایگزین مناسبی برای کتاب درسی بوده و علاوه بر آموزش تمامی نکات لازم و مهم، مهارت تست زدن دانش‌آموزان را ت حد ممکن بالا ببرد. در ادامه‌ی این متن دو نمونه‌ی بسیار خوب از منابع کمک آموزشی مختص آموزش و تست دین و زندگی پایه‌ی دوازدهم رشته‌های ریاضی، تجربی، فنی حرفه‌ای و کار و دانش جهت تسهیل فرایند انتخاب کتاب کمک آموزشی، معرفی شده‌اند. این دو کتاب، دین و زندگی دوازدهم خیلی سبز و دین و زندگی جامع دوازدهم سفیر خرد هستند. هر دو کتاب از بهترین منابع موجود مختص دانش‌آموزان پایه‌ی دوازدهم رشته‌های ریاضی، تجربی، فنی و حرفه‌ای و کار دانش هستند.
بررسی ویژگی‌های کلی کتاب دین و زندگی دوازدهم خیلی سبز و سفیر خرد (انتشارات مسلم بهمن آبادی)
در ابتدا باید گفت که هر دوی این کتاب‌ها ساختار کلی مشابهی شامل درسنامه‌های مفصل، بانک تست کامل و جامع و پاسخنامه‌ی تشریحی دارند و هر کدام به تنهایی یک منبع فوق‌العاده برای در درس دین و زندگی دوازدهم هستند. در ادامه ویژگی‌های کلی هر دوی این کتاب‌ها به تفکیک توضیح داده شده است:
کتاب پرسش‌های چهار گزینه‌ای دین و زندگی ۳ پایه‌ی دوازدهم از انتشارات خیلی سبز
- این کتاب در یک جلد با ۲۱۵ صفحه توسط زهرا سمیعی عارف تألیف شده است.
- ین کتاب مختص همه‌ی رشته‌ها اعم از تجربی، ریاضی، فنی و حرفه‌ای و کار دانش است.
- این کتاب به طور کلی شامل درسنامه‌های کامل، تست‌های متنوع و طبقه‌بندی شده، پاسخنامه‌های تشریحی و کلیدی است.
- در این کتاب در کل ۷۴۱ تست از منابع مختلف ارائه شده است. این تستها تمامی مفاهیم درس دین و زندگی پایه‌ی دوازدهم که دانستن آن‌ها برای کنکورهای سراسری تجربی و ریاضی لازم است را پوشش می‌دهد.
- تست‌های این کتاب کاملاً در چهارچوب کنکور و کتاب درسی قرار داشته و تستی ورای مباحث کنکور در این کتاب دیده نمی‌شود؛ با این حال در این کتاب هم تست‌های ساده و هم تست‌های دشوار دیده می‌شود.
- یکی از ویژگی‌های بسیار خوب این کتاب استفاده از دو رنگ مکمل آبی روشن و خاکستری در کنار مشکی است. این ترکیب رنگ بهترین ترکیب رنگ برای کتب کمک آموزشی است؛ چرا که علاوه بر بخشیدن جلوه‌ی بصری مناسب به صفحات کتاب، مانع از خسته شدن زودهنگام چشمان دانش‌آموزان می‌شود.
- در این کتاب در بخش «مقدمه‌ی مؤلفان» که در ابتدای کتاب قرار داد، ساختار فصول کتاب به طور کامل و با جزئیات دقیق توضیح داده شده است که بهتر است دانش‌آموزان حتماً این بخش را نیز مطالعه نمایند.
- دیگر ویژگی مثبت این کتاب نیز ارائه‌ی یک کد QR در ابتدای آن است که دانش‌آموزان با اسکن کردن این کد می‌توانند به تست‌های کنکور ۱۴۰۰ مرتبط با این کتاب دسترسی داشته باشند.
دین و زندگی دوازدهم تست خیلی سبز
کتاب جامع دین و زندگی سال دوازدهم از انتشارات بهمن مسلم آبادی
- این کتاب توسط مسلم بهمن آبادی در یک جلد با ۳۷۶ صفحه نوشته شده است.
- در این کتاب به طور کل ۱۵۱۲ تست از مباحث مختلف دین و زندگی پایه‌ی دوازدهم ارائه شده است.
- این کتاب نیز مشابه کتاب خیلی سبز، با هدف تسهیل مطالعه‌ی دانش‌آموزان و جلوگیری از اذیت شدن چشمان آن‌ها علاوه بر رنگ مشکی از دو رنگ خاکستری و آبی روشن در بخش درسنامه‌ها و تستها استفاده کرده است. همچنین برای تنوع رنگ مکمل استفاده شده در بخش پاسخنامه‌ی تشریحی این کتاب سبز-آبی است.
- در این کتاب تمامی مباحث طی درسنامه‌های مفصل و کاربردی آموزش داده شده است و دانش‌آموزان به کمک پرسش‌های چهار گزینه‌ای و پاسخنامه‌ی تشریحی ارائه شده در این کتاب می‌توانند از عملکرد بی‌نقص خود در کنکورهای سراسری و یا آزمون‌های آزمایشی گوناگون مطمئن باشند.
- مشابه کتاب خیلی سبز در این کتاب نیز در ابتدای این کتاب در بخش «مقدمه‌ی مؤلف» نکات بسیار مهمی درباره نحوه‌ی مطالعه‌ی دین و زندگی و استفاده از این کتاب و همچنین بخش‌های مختلف این کتاب نوشته شده است که قطعاً مطالعه‌ی آن برای دانش‌آموزان خالی از لطف نخواهد بود.
دین و زندگی دوازدهم بست سفیر خرد
مقایسه درسنامه‌های کتاب دین و زندگی دوازدهم خیلی سبز و سفیر خرد (انتشارات مسلم بهمن آبادی)
شباهتها
- استفاده از کادربندی‌های متنوع و رنگی برای انسجام بهتر مطالب در ذهن دانش‌آموزان و همچنین پررنگ‌تر و یا رنگی نوشتن کلمات و عبارات کلیدی که باعث شده است که دانش‌آموزان نکات مهم هر درس را به خوبی متوجه شده و آن‌ها را بهتر به خاطر بسپرند.
- ارائه‌ی درسنامه‌های هر فصل به صورت یک جا در ابتدای همان فصل و قبل از تستها
- دسته‌بندی مرتب مطالب هر فصل کتاب درسی
- مفصّل و کاربردی بودن نکات و توضیحات درسنامه‌ها
- هایلایت کردن جملات و عبارات بسیار مهم با رنگ خاکستری که باعث می‌شود دانش‌آموزان توجه بیشتری به این جملات داشته باشند.
- درسنامه‌های هر دو کتاب به شدت کامل بوده و می‌تواند به عنوان یک مکمل بی‌نقص برای کتاب درسی استفاده شود.
- در درسنامه‌های هر دو کتاب تک تک بخش‌ها کتاب درسی شامل تدبر در قرآن، تفکر در متن، بررسی، اندیشه و تحقیق و… نیز به طور کامل و در کادرهای مشخص بررسی شده است.
- ارائه‌ی سؤالات مهم برآمده از درسنامه‌ها به همراه پاسخ کامل
- مشخص کردن موارد مهم هر درس شامل متن درس، روابط علت و معلولی، احادیث، اشعار، تقدم و تأخر آیات، ارتباط‌های مفهومی آیات، شماره‌ی سوره و آیه، ترجمه و متن عربی آیه، پیام و مفهوم اصلی آیه
تفاوت‌ها
- بر خلاف درسنامه‌های کتاب خیلی سبز که تمامی مباحث با تیتربندی مشخص توضیح داده شده‌اند، توضیحات درسنامه‌های کتاب مسلم بهمن آبادی در تعداد زیادی نمودار درختی ارائه شده است.
- در انتهای درسنامه‌ی هر فصل از کتاب مسلم بهمن آبادی خلاصه‌ی درسنامه برای مرور راحت‌تر مطالب ارائه شده است. کتاب خیلی سبز چنین ویژگی ندارد. این حلاصه‌ها نیز در قالب نمودارهای درختی نوشته شده‌اند.
- در کتاب خیلی سبز در ابتدای درسنامه‌ی مربوط به هر فصل از کتاب درسی، هدف کلی، مفاهیم و سؤالات اصلی آن درس توضیح داده شده است. این امر قبل از شروع مطالعه‌ی هر درس، دید خوبی از کل محتوای درس به دانش‌آموزان می‌دهد.
- در کتاب خیلی سبز نکات مهمی که دانش‌آموزان باید از مطالب سال‌های پیشین به خاطر داشته باشند، تحت عنوان «یادآوری» نوشته شده است.
- در درسنامه‌های کتاب خیلی سبز نکات ترکیبی هر درس با دروس دیگر نیز با عنوان «نکات ترکیبی» توضیح داده شده و شماره‌ی دروس دیگر نیز در کنار نکته ذکر شده است.
تست‌های کتاب دین و زندگی دوازدهم خیلی سبز و سفیر خرد (انتشارات مسلم بهمن آبادی)
در هر دو کتاب تست‌های کنکوری منطبق بر نظام جدید آموزشی بدون تغییر ارائه شده‌اند و همچنین بعضی تست‌های کنکوری با اندکی تغییر به گونه‌ای که تست از چهارچوب کنکوری خود خارج نشده و بر مباحث نظام جدید آموزشی منطبق گردد، ارائه شده‌اند. در هر دو کتاب برای تست‌های کنکوری منبع تستها با جزئیات لازم (رشته، سال و نوع کنکور -داخل یا خارج کشور-) در کنار صورت سؤال تستها ذکر شده است. در کتاب مسلم بهمن آبادی با هدف آشنایی دانش‌آموزان با سلیقه‌های متفاوت در طراحی سؤال، تعداد قابل توجهی از تست‌های هر فصل از آزمون‌های آزمایشی ماز انتخاب شده است. متأسفانه در هیچ کدام از این دو کتاب میزان دشواری تستها مشخص نشده است. همچنین دسته‌بندی تست‌های هر فصل در هر دو کتاب تنها از منظر نوع تست است. دسته‌بندی تستها در این دو کتب به شرح زیر است:
دسته‌بندی تستها در کتاب پرسش‌های چهار گزینه‌ای دین و زندگی ۳ پایه‌ی دوازدهم از انتشارات خیلی سبز
- تست‌های تألیفی: با هدف یادگیری هر چه عمیق‌تر دانش‌آموزان تست‌های استانداردی از جای جا کتاب درسی طرح شده است. عمده‌ی تست‌های این کتاب در این دسته قرار می‌گیرند.
- تست‌های ارتباطی: منظور از سؤالات ارتباطی سؤالاتی است که در آن‌ها ارتباط متن کتاب با تیترها و مفاهیم دروس مطرح می‌شود. چنین سؤالاتی در کنکور سال ۹۹ زیاد دیده شده است.
- تست‌های کنکوری: تست‌های کنکورهای سراسری سال ۹۹ و قبل‌تر
دسته‌بندی تستها در کتاب دین و زندگی جامع سال دوازدهم از انتشارات مسلم بهمن آبادی
- تست‌های تألیفی / خط‌به‌خط و مفهومی: این سؤالات از خط به خط کتاب درسی، درسنامه و در قالب سؤالات کنکورهای اخیر طرح شده‌اند تا با حل آن‌ها تمامی مباحث درس به طور کامل برای دانش‌آموزان جا بیفتد. عمده‌ی تست‌های این کتاب در این دسته قرار می‌گیرند.
- سؤالات ترکیبی جدید: این تستها که عموماً جزو تست‌های وقت‌گیر هم هستند، مشابه تست‌های ارتباطی کتاب خیلی سبز هستند.
- سؤالات برگزیده‌ی آزمون‌های آزمایشی: این دسته از تستها گلچینی از بهترین و جدیدترین تست‌های آزمون‌های آزمایشی ماز هستند.
- سؤالات سراسری: تست‌های کنکورهای سراسری سال ۱۴۰۰ و قبل‌تر
جدول زیر تعداد انواع مختلف تست‌های هر دو کتاب را مقایسه می‌کند:
پاسخنامه‌های کتاب دین و زندگی دوازدهم خیلی سبز و سفیر خرد (انتشارات مسلم بهمن آبادی)
شباهتها
- توضیح کامل و مفصّل حل تمامی سؤالات مطرح شده در کتاب در پاسخنامه‌ی تشریحی سؤالات
- قرار دادن پاسخنامه‌ی تشریحی سؤالات در انتهای کتاب
- ارائه‌ی پاسخنامه‌ی کلیدی تمامی تستها با هدف آسان‌تر کردن فرایند چک کردن پاسخ سؤالات توسط دانش‌آموزان
تفاوت‌ها
- در کتاب خیلی سبز شماره‌ی صفحه‌ی مرتبط به تست از کتاب درسی در کنار توضیح پاسخ سؤال ذکر شده است. این امر یک ویژگی بسیار خوب است چرا که دانش‌آموزان در صورت نفهمیدن یک سؤال می‌توانند مبحث مربوط به آن از کتاب درسی و یا درسنامه‌ی مربوطه را به طور کامل مطالعه نمایند. همچنین این کار تا حدی دسته‌بندی نکردن تست‌های هر درس بر اساس موضوع را جبران می‌کند.
- در کتاب مسلم بهمن آبادی در صورت لزوم برای تستها دلیل نادرستی سایر گزینه‌ها، توضیح تکمیلی، روش‌ها و تکنیک‌های تست‌زنی، نکات طلائی، روش مطالعه، جمع‌بندی نکات تست و تحلیل کامل تستها در کادرهای مشخص و با عناوین مذکور نوشته شده است. این دسته‌بندی برای متون پاسخنامه بسیار مفید است و پیشنهاد می‌شود دانش‌اموزان حتماً پاسخنامه را نیز مطالعه نمایند.
- در پاسخنامه‌ی تشریحی کتاب خیلی سبز لغات و عبارات کلیدی و مهم توضیح هر سؤال به صورت پر رنگ نوشته شده است تا دانش‌آموزان به طور ناخودآگاه این لغات را بیشتر به ذهن بسپرند. این کار در کتاب بهمن مسلم ابادی انجام نشده است. با این حال به دلیل دسته‌بندی منسجم نکات پاسخنامه در کتاب مسلم بهمن آبادی، به نظر می‌رسد که پاسخنامه‌ی این کتاب مؤثرتر از کتاب خیلی سبز باشد. البته هر دو پاسخنامه کامل و جامع هستند.
کلام آخر
دو کتاب پرسش‌های چهار گزینه‌ای دین و زندگی پایه‌ی دوازدهم از انتشارات خیلی سبز و دین و زندگی جامع سال دوازدهم از انتشارات سفیر خرد که در این متن معرفی، بررسی و مقایسه شده‌اند، هر کدام به تنهایی یک منبع کمک آموزشی عالی برای یادگیری تمامی نکات درس دین و زندگی پایه دوازدهم و حل و تحلیل تست‌های این درس هستند. این دو کتاب مختص دانش‌آموزان پایه‌ی دوازدهم رشته‌های غیر علوم انسانی نوشته شده‌اند. درسنامه‌های هر دو کتاب بسیار مفصل هستند و شامل تمامی نکات خط به خط کتاب درسی، نکات علت و معلولی و نکات ترکیبی دروس مختلف دین و زندگی می‌شوند. همچنین هر دو کتاب بانک تست استانداری شامل تست‌های تألیفی و کنکوری متنوع به همراه پاسخنامه‌های تشریحی کاربردی ارائه کرده‌اند. البته کتاب مسلم بهمن آبادی شامل تست‌های منتخب آزمون‌های ازمایشی گروه ماز نیز می‌شود. هر دو کتاب علاوه بر پاسخنامه‌ی تشریحی یک پاسخنامه‌ی کلیدی نیز در ارائه نموده‌اند. در کل تعداد تست‌های کتاب مسلم بهمن آبادی بسیار بیشتر از تعداد تست‌های کتاب خیلی سبز است و البته عمده‌ی تست‌های هر دو کتاب تألیفی هستند. هر دوی این کتاب‌ها در سطح کنکورهای سراسری بوده و دانش‌آموزان با مطالعه‌ی هر کدام از این دو کتاب می‌توانند از عملکرد بی‌نقص خود در سؤالات دین و زندگی کنکور و یا آزمون‌های آزمایشی مختلف اطمینان حاصل فرمایند.