درس علوم و فنون ادبی، از دروس تخصصی رشته‌ی علوم انسانی است که با عنوان «ادبیات اختصاصی انسانی» نیز شناخته می‌شود. این درس جزو دروس مهم رشته‌ی انسانی است و نیاز است که دانشآموزان با استفاده از یک منبع کمک آموزشی که علاوه بر درسنامه‌های آموزشی و کاربردی، شامل پرسش‌های چهار گزینه‌ای استاندارد، متعدد و متنوعی نیز هست، پیش بروند تا بتوانند بهترین نتیجه را کسب کنند. در همین راستا، در این یادداشت به معرفی بهترین منابع کمک آموزشی علوم و فنون ادبی پایه دهم برای دانشآموزان ضعیف، متوسط و قوی می‌پردازیم. عناوین کتاب‌هایی که در این مقاله معرفی خواهند شد، به شرح زیر است:
- کتاب میکرو طبقه‌بندی علوم و فنون ادبی دهم ویژه رشته علوم انسانی از انتشارات گاج (برای دانشآموزان ضعیف و متوسط رو به پایین)
- کتاب پرسش‌های چهار گزینه‌ای علوم و فنون ادبی ۱ (پایه دهم انسانی) از انتشارات خیلی سبز (برای دانشآموزان متوسط)
- کتاب علوم و فنون ادبی از مجموعه کتاب‌های تیزشیم انتشارات مشاوران آموزش (برای دانشآموزان قوی)
بهترین منابع علوم و فنون ادبی برای دانشآموزان ضعیف
اگر در درس علوم و فنون ادبی، سطح ضعیفی دارید، کتاب میکرو طبقه‌بندی علوم و فنون ادبی دهم ویژه رشته علوم انسانی از انتشارات گاج می‌تواند بهترین گزینه برای شما باشد. این کتاب توسط آقایان سعید قدردان، صمد نعمانی و مهناز عربیانی در ۱۵۲ صفحه تالیف شده است. مباحث این کتاب در ۳ بخش اصلی «درسنامه‌های آموزشی»، «تست» و «پاسخنامه تشریحی» ارائه شده و چیدمان مباحث نیز، به صورت درس به درس است. دانشآموزان سطح ضعیف، نیاز است که ابتدا با مطالعه‌ی درسنامه‌های آموزشی ارائه شده در این کتاب، به تسلط کاملی بر مباحث برسند و سپس به حل تستهای استاندارد و متنوع بروند و نیاز است که بانک تست جامعی در دسترس داشته باشند تا بتواند تمامی تیپ تستهای این درس را پوشش دهد.
این کتاب توانسته با ارائه‌ی ۶۶۱ پرسش چهار گزینه‌ای تالیفی و کنکوری که به صورت درس به درس طبقه‌بندی شده، این نیاز دانشآموزان را به خوبی رفع کند و آن‌ها را از مراجعه به سایر کتاب‌های تستی بی‌نیاز کند. پیشنهاد می‌شود که دانشآموزان پس از حل تست‌ها، به واکاوی پاسخنامه‌ی تشریحی ارائه شده در کتاب بپردازند تا از درستی پاسخ‌های خود اطمینان حاصل کنند. لازم به ذکر است که در بخش پاسخنامه، فقط به تشریح پاسخ درست پرداخته نشده و هر جا که نیاز به توضیح سایر گزینه‌ها بوده، این کار به خوبی انجام شده و علل نادرستی گزینه‌ها بیان شده است. ضمناً جنس کاغذ مورد استفاده در این کتاب، با توجه به توضیحات ارائه شده در ابتدای آن، از کیفیت پایینی برخوردار است و ممکن است در اثر ورق زدن‌های زیاد و تا کردن و پاک کردن اثر مداد از روی کاغذ، دچار آسیب و پارگی شود.
بهترین منابع علوم و فنون ادبی دانشآموزان متوسط
دانش‌آموزانی که در این درس سطح متوسطی دارند، باید کتابی تهیه کنند که دارای درسنامه‌های آموزشی کامل و تستهای متنوع باشد. کتاب پرسش‌های چهار گزینه‌ای علوم و فنون ادبی ۱ (پایه دهم انسانی) از انتشارات خیلی سبز در قالب یک مجموعه‌ی تک جلدی ۱۲۸ صفحه‌ای، توسط آقایان سید سعید احمدپور مقدم و محمدرضا لمسه‌چی تالیف شده و با نظارت محتوایی آقای ابوالفضل قاضی به چاپ رسیده است. مباحث این کتاب، کاملاً مطابق با چیدمان مباحث در کتاب درسی، در قالب ۴ فصل و ۱۲ درس طبقه‌بندی شده است. در صفحه‌ی آغازین هر یک از دروس این کتاب، ابتدا مقدمه‌ای کوتاه درباره‌ی هدف آن درس ارائه شده است. سپس در بخشی با عنوان «زاویه دید»، قسمت‌های مهم آن درس مشخص شده و توضیحاتی مبنی بر روش مطالعه‌ی آن درس جهت حصول نتیجه‌ی بهتر ارائه شده است.
مهم‌ترین بخش هر درس که درسنامه‌های آموزشی در آن ارائه شده، بخش «بریم سر اصل مطلب» است. کلمات مهم و کلیدی در این درسنامه‌ها به صورت برجسته و بولد نوشته شده اند و جهت جمع‌بندی بهتر مباحث، از جداول متعددی نیز بهره گرفته شده است. این موضوع در بخش «عروض» بیشتر به چشم می‌خورد. در این قسمت، علاوه بر تشریح کامل نکات، بخش‌های چالش‌برانگیز با ستاره مشخص شده اند تا دانشآموزان در همان ابتدای مسیر یادگیری، سردرگم نشوند و از اهمیت و میزان چالش‌برانگیزبودن مباحث آگاه شوند. در این کتاب، ۴۲۷ پرسش چهار گزینه‌ای ارائه شده و علاوه بر پرسش‌های درس به درس، در انتهای هر فصل، یک آزمون فصل ۱۵ سوالی نیز طراحی شده است تا دانشآموزان با حل این تست‌ها و تحلیل پاسخ‌های خود، بتوانند جمع‌بندی مناسبی داشته باشند. پاسخنامه کلیدی و تشریحی تست‌ها نیز در انتهای کتاب قرار گرفته و پیشنهاد می‌شود که دانشآموزان حتما به طور کامل به مطالعه پاسخ‌های تشریحی بپردازند. چرا که در برخی سوالات، راه‌حل ارائه شده در پاسخنامه با راه‌حل‌های آموزش داده شده در درسنامه متفاوت است و بهتر است که دانشآموزان هر دو روش را بیاموزند. جنس کاغذ مورد استفاده در این کتاب مرغوب بوده و از ۲ رنگ آبی و مشکی استفاده شده است.
بهترین منابع علوم و فنون ادبی دانشآموزان قوی
انتشارات مشاوران آموزش با دغدغه رفع کمبود منابع کمک آموزشی مناسب در رشته علوم انسانی از سال ۱۳۷۹ در حال فعالیت است و در حال حاضر، به عنوان یکی از برترین ناشران آموزشی گروه علوم انسانی شناخته می‌شود. کتاب علوم و فنون ادبی تیزشیم از انتشارات مشاوران آموزش که عنوان «تستهای سطح بالا» روی جلد زرد رنگ آن نوشته شده، برای دانش‌آموزانی که سطح بالایی در این درس دارند، مناسب است. این کتاب جامع بوده و علاوه بر مباحث علوم و فنون ادبی دهم، دروس علوم و فنون پایه یازدهم و دوازدهم نیز در آن ارائه شده است. نویسنده‌ی این کتاب تک جلدی، آقای مهدی کرانی است و این کتاب را در ۲۸۰ صفحه تالیف کرده است. درسنامه‌های آموزشی این کتاب به صورت درس به درس ارائه شده و اگر چه مختصر است، اما به صورت جامع تشریح شده است و تمرکز اصلی آن بر نکات و ترفندهای مهم کنکوری بوده است. از بارزترین ویژگی‌های این کتاب، می‌توان به تستهای سطح بالا و آزمون‌های استاندارد آن اشاره کرد.
تستهای این کتاب سطح‌بندی نشده اند و تستهای علامت‌دار نیز در آن نشان داده نمی‌شود. این کتاب دارای ۷۱۰ پرسش چهار گزینه‌ای و ۳۵ آزمون دارد و علاوه بر سوالات تالیفی، سوالات کنکورهای سراسری سال‌های اخیر در آن پوشش داده شده است. چیدمان این آزمون‌ها به این صورت است که در انتهای هر فصل، ۲ آزمون قرار گرفته و در پایان هر پایه نیز، ۲ آزمون جامع از کلیه‌ی فصول آن پایه طراحی شده است. ۵ آزمون جامع موضوعی نیز در انتهای کتاب ارائه شده و دانشآموزان می‌توانند برای سنجش آموخته‌های خود به حل این آزمون‌ها بپردازند. در پاسخنامه‌ی تشریحی این کتاب، مهم‌ترین تکنیک‌های پاسخگویی تشریح شده و دانشآموزان با مطالعه و یادگیری این تکنیک‌ها می‌توانند در کوتاه‌ترین زمان ممکن به پاسخ درست برسند و خود را برای موفقیت در آزمون‌های آزمایشی و کنکور سراسری آماده کنند.
جمع‌بندی
در این یادداشت به معرفی بهترین منابع کمک آموزشی علوم و فنون ادبی برای دانشآموزان پایه دهم رشته‌ی علوم انسانی پرداختیم و بارزترین ویژگی‌های هر یک از این کتاب‌ها را مورد بررسی قرار دادیم. این کتاب‌ها توسط انتشارات خیلی سبز، گاج و مشاوران آموزش به چاپ رسیده اند و هر کدام برای طیف خاصی از دانشآموزان مناسب هستند و دانش‌آموزانی که قصد خرید کتاب کمک آموزشی برای درس علوم و فنون ادبی را دارند، می‌توانند با مطالعه‌ی توضیحات ارائه شده، نسبت به خرید کتاب متناسب با سطح علمی‌شان (ضعیف، متوسط رو به پایین، متوسط و قوی) اقدام کنند. در جدول زیر، ویژگی‌ها و مشخصه‌های هر یک از این کتاب‌ها به اختصار قابل مشاهده است.
