معرفی رشته معماری

در رشته‌ی معماری علم و هنر با هم ترکیب می‌شوند و نتیجه خلق سازه‌ها و طرح‌های شاهکار است. یا آن که این رشته عموماً با عنوان مهندسی معماری شناخته شده است اما امروزه بسیاری از دانشگاه‌ها این رشته را نزدیک‌تر به رشته‌های هنری می‌دانند. ذوق هنری و خلاقیت از مهم‌ترین شاخصه‌های لازم برای موفقیت در رشته‌ی معماری است و دانشجویان رشته‌ی معماری باید اهمیت زیادی به دروس هنری خود بدهند. رشته‌ی معماری نه تنها در ایران بلکه در کل جهان رشته‌ی محبوبی است و بازار کار خوبی نیز دارد. در این متن می‌خواهیم هر آن چه دانش‌آموزان باید در مورد رشته‌ی معماری بدانند را توضیح دهیم تا دانش‌آموزان با داشتن شناختن کافی از این رشته بتوانند در خصوص انتخاب این رشته به عنوان رشته‌ی تحصیلی خود به درستی تصمیم بگیرند.

تاریخچه‌ی رشته‌ی معماری

معماری را می‌توان قدیمی‌ترین رشته دانست چرا که تاریخ  آن را می‌توان به اولین زمانی که آدمیزاد به دنبال ساخت سرپناه برآمد، نسبت داد. با مطالعه‌ی بناهای به جا مانده از زمان‌های مختلف  نیز می‌توان به نیاز انسان به علم معماری در تمامی زمان‌ها پی برد. همچنین سیر پیشرفت و تغیر سبک‌های معماری نیز با بررسی سازه‌های به جا مانده از دوران مختلف مشخص می‌شود. در حال حاضر این رشته در عمده‌ی دانشگاه‌های ایران و جهان تدریس می‌شود و سالانه معماران زیادی با طراحی‌های متنوع و کاربردی در راستای زیباسازی بیشتر بناها، دکوراسیون داخلی و خارجی و … قدم برمی‌دارند. بهترین دانشگاه‌های ایران در رشته‌ی معماری عبارت‌اند از:

• دانشگاه هنر تهران
• دانشگاه شهید بهشتی
• دانشگاه امیرکبیر تهران
• دانشگاه هنر اصفهان
• دانشگاه ارومیه
• دانشگاه هنرهای اسلامی تبریز

ارتباط دروس دبیرستان با رشته‌ی معماری

دانش‌آموزان می‌توانند از طریق کنکور رشته‌ی ریاضی – فیزیک به رشته‌ی معماری راه پیدا کنند. دروس ریاضی و هندسه در دبیرستان ارتباط نزدیکی به مباحث رشته‌ی معماری دارند. همچنین این رشته دروس متعددی نیز در شاخه‌ی هنر دارد که متأسفانه در رشته‌ی ریاضی – فیزیک دبیرستان تدریس نمی‌شود. در کل رشته‌ی معماری را می‌توان تلفیقی از علم مهندسی و ریاضی و هنر دانست و دانش‌آموزانی می‌توانند در این رشته موفق شوند که علاوه بر دانش ریاضی و مهندسی قابل قبول، ذوق هنری و خلاقیت بالایی نیز داشته باشند.

معرفی دروس‌ دانشگاهی رشته‌ی معماری در مقطع کارشناسی

دانشجویان رشته‌ی معماری باید ۱۴۰ واحد را بگذرانند. مقطع کارشناسی رشته‌ی معماری معمولاً ۴ سال (۸ ترم) به طول می‌انجامد. جدول زیر جزئیات بیشتری از تعداد واحدهایی که دانشجویان باید در رشته‌ی معماری بگذرانند، را نشان می‌دهد:

رشته‌ی معماری نیز مشابه تمامی رشته‌های دانشگاهی در ایران شامل تعدادی دروس عمومی می‌شود. معمولاً دروس عمومی بین تمامی رشته‌ها یکسان است. دروس  عمومی ارائه شده برای دانشجویان رشته‌ی معماری در جدول زیر نشان داده شده است:

دروس پایه‌ی رشته‌ی معماری نیز در جدول زیر نمایش داده شده است:

برای آشنایی با عناوین دروس اصلی رشته‌ی معماری نیز می‌توانید به جدول زیر مراجعه نمایید:

در جدول زیر نیز عناوین دروس تخصصی اجباری رشته‌ی معماری نام برده شده است. تمامی دانشجویان رشته‌ی معماری باید این دروس را بگذرانند.

و در آخر، دروس تخصصی اختیاری ارائه شده در رشته‌ی معماری نیز در جدول زیر نشان داده شده است. لازم به ذکر است که دانشجویان رشته‌ی معماری بر اساس علاقمندی‌های خود باید ۴ واحد از دروس این جدول را انتخاب نموده و بگذرانند.

معرفی گرایش‌های رشته‌ی معماری در مقاطع کارشناسی، کارشناسی ارشد و دکتری

در این بخش می‌خواهیم گرایش‌های مختلف رشته‌ی معماری را معرفی نماییم. این رشته در مقطع کارشناسی دارای دو گرایش اصلی  داخلی و مهندسی معماری است. در مقطع کارشناسی ارشد اما، رشته‌ی معماری گرایش‌های بیشتری را در بر می‌گیرد که به شرح زیر هستند:

• گرایش برنامه‌ریزی شهری (ببرسی تمامی عوامل و برنامه‌ها با هدف آبادانی بیشتر شهرها)
• گرایش مهندسی معماری (طراحی نمای بیرونی و داخلی ساختمان‌ها با در نظر گرفتن عوامل محیط زیستی)
• گرایش طراحی شهری (طراحی و شکل‌دهی فیزیکی بافت‌های مختلف شهری و روستایی به هدف آبادانی بیشتر شهرها)
• گرایش معماری منظر (طراحی پارک، باغ و …)
• گرایش مدیریت پروژه و ساخت (مدیریت اجرای فعالیت‌ها به منظور رفع نیازها و انتظارات متولیان از اجرای پروژه)
• گرایش معماری اسلامی (ساخت و مرمت بناهای تاریخی بر مبنای استفاده از اصول اسلامی)
• گرایش تکنولوژی معماری (بررسی و استفاده از جدیدتری فناوری‌ها برای ساختن ساختمان‌ها)
• گرایش معماری داخلی (طراحی محیط‌ها و دکوراسیون داخلی)
• گرایش انرژی معماری (بررسی آلودگی‌های زیست محیطی و تأثیر آن‌ها بر صنعت ساختمان‌سازی)
• گرایش مطالعات معماری ایران (بررسی و نقد تاریخ معماری ایران)
• گرایش مرمت بناها و بافت‌های تاریخی (مرمت بناهای تاریخی و همچنین مرمت بناها پس از وقوع حادثه‌های مختلف)
• گرایش بازسازی پس از سانحه (بررسی روش‌ها و عوامل مهم در بازسازی، مقاوم‌سازی و … بناها)

هر کدام از گرایش‌های یاد شده لیست درس مختص خود را دارد. دانشجوییان مقطع کارشناسی ارشد رشته‌ی معماری باید 32 واحد درسی را بگذرانند. طول دوره‌ی کارشناسی ارشد معماری ۲ تا ۳ سال است.

دوره‌ی دکتری رشته‌ی معماری معمولاً ۳ یا ۴ سال به طول می‌انجامد و دانشجویان این مقطع در این مدت زمان باید 36 واحد درسی را نیز بگذرانند. گرایش‌های رشته‌ی معماری در مقطع دکتری عبارت‌اند از:

• گرایش معماری اسلامی
• گرایش منظر معماری
• گرایش مهندسی معماری

آینده‌ی دانش‌آموختگان رشته‌ی معماری

فارغ‌التحصیلان رشته‌ی معماری می‌توانند وارد بازار کار شده و یا به ادامه تحصیل بپردازند. در خصوص گرایش‌های رشته‌ی معماری در مقاطع کارشناسی ارشد و دکتری برای ادامه تحصیل دادن در این رشته در بخش قبل صحبت نمودیم. همچنین دقت کنید که دانشجویان رشته‌ی معماری می‌توانند به تحصیل در خارج از کشور نیز به طور جدی فکر کنند. البته فراموش نکنید که یادگیری مهارت‌های تخصصی مهم، یادگیری زبان انگلیسی و یا زبان کشور مقصد، برخورداری از معدل بالا و افتخارات آکادمیک همگی عوامل مهمی هستند که در کسب پذیرش از دانشگاه‌های خارج از کشور اهمیت دارند و اگر دانشجویی قصد ادامه تحصیل در خارج از کشور را دارد، باید از همان ابتدای دوره‌ی کارشناسی برای داشتن یک رزومه‌ی خوب و کسب مهارت‌های لازم تلاش کند.

در خصوص فرصت‌های شغلی و بازار کار رشته‌ی معماری در ایران نیز باید متذکر شویم که فارغ‌ التحصیلان رشته‌ی معماری پس از اتمام تحصیل، با فرصت‌های شغلی متنوعی روبه‌رو می‌شوند و در صورت تلاش کافی  داشتن، می‌توانند از حقوق‌های بسیار بالایی نیز برخوردار گردند. برخی از شغل‌هایی که فارغ التحصیلان رشته‌ی معماری می‌توانند به آن‌ها مشغول گردند، به شرح زیر است:

• طراحی ساختمان‌ها
• طراحی پارک‌ها
• فعالیت به عنوان نقشه کش
• طراحی نماهای مختلف
• مدیریت و اجرای پروژه‌های معماری
• سرپرستی دفترهای مشاوره معماری
• مشاوره ساخت و ساز
• مهندس ناظر بر فعالیت‌های عمرانی
• تاسیس دفاتر طراحی برای معماری‌های داخلی و خارجی ساختمان‌ها
• طراحی دکوراسیون داخلی

کلام آخر

رشته‌ی معماری یکی از رشته‌های محبوب بین دانش‌آموزان است. ویژگی شاخص این رشته تلفیق علم مهندسی و هنر است و کسانی در این رشته موفق خواهند بود که خلاقیت و ذوق هنری خوبی داشته باشند. این رشته شاخه‌ها و گرایش‌های متعددی دارد و امکان تحصیل در هر سه مقطع کارشناسی، کارشناسی ارشد و دکتری در این رشته در ایران وجود دارد. بازار کار این رشته چه در ایران و چه در کشرهای دیگر بسیار خوب است و فارغ التحصیلان این رشته می‌توانند به درآمدهای بالایی برسند. در این متن، رشته‌ی معماری با جزئیات لازم اعم از دروس و گرایش‌های آن معرفی شده است تا دانش‌آموزان با کسب شناخت بیشتر از این رشته بتوانند   انتخاب رشته‌ی هوشمندانه‌تری انجام دهند.