سینما یکی از هفت هنر اصلی است. در این هنر تصویر و صدا با هم یک ترکیب جادویی میسازند که ممکن است انواع احساسات و هیجانات را در مخاطب ایجاد کنند. سینما همچنین این امکان را به افراد میدهد که پیام یا مفهوم خاصی را به مخاطبین منتقل کنند. این رشته بسیار محبوب است و در صورتی که دانشآموزان نمره و امتیاز هدایت تحصیلی لازم را داشته باشند، میتوانند در پایهی دهم این رشته را از بین رشتههای زمینه هنر شاخه فنی و حرفهای انتخاب کنند. در این متن میخواهیم رشتهی سینما را بیشتر معرفی کنیم تا دانشآموزان قبل از ورود به این رشته به دید خوبی از آن چه که در انتظارشان است، دست یابند و با اطلاعات کامل انتخاب رشته کنند.
ویژگیهایی که برای موفقیت در رشتهی سینما لازم است
برخورداری از ذوق هنری برای تمامی رشتهی هنر از جمله سینما بسیار مهم است. البته که این ویژگی به تنهایی برای موفقیت در این رشته کافی نیست. مهمترین ویژگیهایی که به افراد در مسیر تحصیلی و شغلی رشتهی سینما کمک میکنند، عبارتاند از:
- برخورداری از ذوق هنری
- علاقه به جوزههای مختلف هنر
- خلاقیت بالا و قوهی تخیل قوی
- علاقمندی به ارتباط گرفتن با افراد و مخاطبین
- تسلط خوب بر زبان و ادبیات فارسی (این ویژگی مخصوصاً برای علاقمندان به گرایش فیلمنامهنویسی حائز اهمیت است.)
- آشنای با عکاسی
- برخورداری از فن بیان قوی
- آشنایی با فرهنگ عامه
- اطلاع از ابار عمومی حوزهی هنر
- برخورداری از روحیهی کار تیمی
- مهارت روابط اجتماعی بالا
معرفی دروس دانشگاهی رشتهی سینما در مقطع کارشناسی
رشتهی سینما دارای ۴ گرایش تدوین، فیلمنامهنویسی، کارگردانی و فیلمبرداری است.دانشجویان این رشته پس از گذراندن تعدادی درس مشترک بین هر چهار گرایش، باید دروس مخصوص گرایش خود را نیز با موفقیت بگذرانند. در این قسمت میخواهیم دروس رشتهی سینما را معرفی کنیم. در ابتدا به سراغ دروس مشترک بین تمامی گرایشهای رشتهی سینما میرویم. این دروس در جدول زیر نمایش داده شدهاند:
دروس مشترک بین تمامی گرایشها در رشتهی سینما | ||
۱. جامعهشناسی | ۲. موسیقی | ۳. آشنایی با هنرهای تجسمی |
۴. فرهنگ عامه | ۵. آشنایی با هنر در تاریخ | ۶. تاریخ فلسفه |
۷. روانشناسی | ۸. اصول و مبانی ارتباطات | ۹. ریتم در هنرها |
۱۰. تاریخ اجتماعی ایران | ۱۱. طراحی مقدماتی | ۱۲. اصول کارگردانی |
۱۳. تاریخ اجتماعی جهان | ۱۴. مبانی تدوین | ۱۵. تمثیلشناسی |
۱۶. شناخت رنگ | ۱۷. گزارشنویسی | ۱۸. تاریخ سینما |
۱۹. آشنایی با ادبیات معاصر ایران و جهان | ۲۰. آشنایی با ادبیات کهن ایران و جهان | ۲۱. مبانی هنرهای نمایشی |
۲۲. عکاسی | ۲۳. اصول فیلمنامهنویسی | ۲۴. اصول فیلمبرداری |
۲۵. معماری |
با گذراندن واحدهای نشان داده شده در جدول فوق دانشجویان با پایه و اساس رشتهی سینما آشنا شدهاند و اطلاعات کافی برای انتخاب با تعویض گرایش خود را نیز دارند. دانشجویان رشتهی سینما باید در ادامهی طول دورهی تحصیل خود طبق گرایشی که انتخاب نمودهاند، درس پاس کنند. حا به سراغ دروس تخصصی هر گرایش از رشتهی سینما میرویم:
- گرایش فیلمنامهنویسی – در این گرایش مفاهیم لازم برای نوشتن یک فیلمنامه آموزش داده میشود. فیلمنامه که در واقع اولین مرحله از مراحل ساخت و تولید یک فیلم است، روایت فیلم را تشریح کرده و شامل توضیحاتی در مورد صحنهها و جزئیات ساخت فیلم، شخصیتها، صحنهها، موسیقی، مکانها و … میشود. دروس اصلی و تخصصی این گرایش در جدول زیر نمایش داده شده است:
دروس اصلی و تخصصی گرایش فیلمنامهنویسی رشتهی سینما | |||
ردیف | عنوان درس | ردیف | عنوان درس |
۱ | سبکهای ادبی جهان | ۹ | مبانی طراحی صحنه |
۲ | فیلم | ۱۰ | شخصیتشناسی |
۳ | نمایشنامهنویسی | ۱۱ | تصویرنامه نویسی |
۴ | آشنایی با ادبیات کودکان | ۱۲ | داستاننویسی |
۵ | فیلمنامه نویسی | ۱۳ | تحلیل فیلمنامه |
۶ | تاریخ ادبیات نمایشی | ۱۴ | آشنایی با شعر در ایران و جهان |
۷ | قصه در ادیان | ۱۵ | آشنایی با متون نمایشی فیلم |
۸ | پروژه نهایی |
- گرایش تدوین – به عملیات نهاییسازی یک فیلم تدیون فیلم گفته میشود. این عملیات شامل مرتب کردن و حذف برخی از سکانسها، ایجاد ساختار مفهومی فیلم، تنظیم صدا و هماهنگ نمودن تصاویر با صدا است. دروس اصلی و تخصصی این گرایش در جدول زیر نمایش داده شده است:
دروس اصلی و تخصصی گرایش تدوین در رشتهی سینما | |||
ردیف | عنوان درس | ردیف | عنوان درس |
۱ | صدا | ۸ | مستندسازی |
۲ | آشنایی با سبکهای سینمایی | ۹ | موسیقی |
۳ | موسیقی فیلم | ۱۰ | آشنایی با نقاشی متحرک |
۴ | تولید برنامههای تلویزیونی | ۱۱ | تئوریهای تدوین |
۵ | لابراتوار فیلم | ۱۲ | شناخت تحلیلی تدوین |
۶ | تدوین | ۱۳ | ترکیب بندی تصویر |
۷ | پروژه نهایی |
- گرایش فیلمبرداری – فیلمبرداری در کنار موارد مرتبط دیگری همچون صدابرداری، نورپردازی، کارگردانی و بازیگری از جمله مهمترین فرایندهای ساخت یک فیلم هستند. مهمترین وظیفهی فیلمبرداران ثبت سکانسها با انواع دوربین است و تیم فیلمبرداران باید تعامل نزدیکی با دیگر عوامل ساخت فیلم مخصوصاً کارگردان و بازیگران داشت باشد. برای آگاهی از دروس اصلی و تخصصی این گرایش از رشتهی هنر نیز میتوانید به جدول زیر رجوع فرمایید:
دروس اصلی و تخصصی گرایش فیلمبرداری در رشتهی سینما | |||
ردیف | عنوان درس | ردیف | عنوان درس |
۱ | تحلیل فیلم | ۹ | فیلمبرداری در نقاشی متحرک |
۲ | لابراتوار فیلم | ۱۰ | صدا |
۳ | فیزیک نور و عدسی | ۱۱ | پرسپکتیو رنگ و نور |
۴ | نورپردازی | ۱۲ | جلوههای خاص |
۵ | ترکیببندی تصویر | ۱۳ | شناخت مواد خام |
۶ | تصویربرداری | ۱۴ | گریم |
۷ | شناخت ابزار فیلمبرداری | ۱۵ | فیلمبرداری |
۸ | پروژه نهایی |
- گرایش کارگردانی – در فرآیند تولید یک فیلم، کارگردان اساسیترین نقش را بر عهده دارد. وظایف یک کارگردان شامل حفظ موضوع اصلی فیلم در تمامی مراحل ساخت فیلم، برنامهریزی برای ساخت فیلم، نظارت بر ساخت فیلم و ارائهی دستورالعمل های لازم به دیگر عوامل تولید فیلم میشود. دروس اصلی و تخصصی این گرایش از رشتهی سینما را میتوانید در جدول زیر مشاهده نمایید:
دروس اصلی و تخصصی گرایش کارگردانی رشتهی سینما | |||
ردیف | عنوان درس | ردیف | عنوان درس |
۱ | صدا | ۹ | آشنایی با نقاشی متحرک |
۲ | کارگردانی | ۱۰ | آشنایی با متون نمایشی |
۳ | مستندسازی | ۱۱ | تحلیل فیلم |
۴ | لابراتوار فیلم | ۱۲ | موسیقی فیلم |
۵ | اصول بازیگری | ۱۳ | مدیریت تولید |
۶ | تولید برنامههای تلویزیونی | ۱۴ | شیوههای رهبری بازیگر |
۷ | آشنایی با سبکهای سینمایی | ۱۵ | جلوههای خاص |
۸ | پروژه نهایی |
همان طور که از جداول بالا مشخص است، دروس گرایشهای مختلف رشتهی سینما با هم همپوشانی قابل توجهی دارند. علت این امر رابطهی قوی بین این گرایشها و تعامل بالای مباحث آنها است. در ضمن، لازم به ذکر است که ما در این بخش تنها به بررسی دروس اصلی و تخصصی رشتهی سینما پرداختهایم؛ چرا که این دروس دروسی هستند که شالودهی رشتهی سینما را تشکیل میدهند.
آیندهی دانشآموختگان رشتهی سینما
در ابتدا باید بگوییم که در حال حاظر در کشورمان امکان ادامه تحصیل در رشتهی سینما در مقاطع بالا وجود دارد و دانشآموختگان میتوانند با ادامهی تحصیل خود را به سمت استادی برسانند. فرصتهای شغلی فارغالتحصیلان رشتهی سینما در دو حوزه جای میگیرند. حوزهی اول شامل فعالیت در صنعت سینما بوده و حوزهی دوم مربوط به آموزش مفاهیم و مباحث سینما به دیگران است. اگر دانشآموختگان رشتهی سینما به آموزش و تدریس علاقمند باشند، میتوانند در مراکز هنری، مؤسسات دولتی و خصوصی آموزش هنر، هنرستانها و دانشگاهها به فعالیت حرهای بپردازند و در صورتی که دانشآموختگان به فعالیت در صنعت سینما علاقمند باشند، میتوانند به شغلهای نشان داده شد در جدول زیر مشغول گردند:
برخی از فرصتهای شغلی موجود برای دانشآموختگان رشتهی سینما | |||
ردیف | عنوان شغلی | ردیف | عنوان شغلی |
۱ | دستیار تدوین و نورپردازی | ۷ | دستیار کارگردان |
۲ | کارگردان سینما | ۸ | فیلمنامهنویس |
۳ | طراحی و نقاشی صحنه | ۹ | تولید برنامههای سینما |
۴ | ساخت فیلم با عوامل غیر حرفهای و حرفهای | ۱۰ | دستیار فیلمبردار |
۵ | طراحی گریم و ماسک | ۱۱ | فیلمبردار |
۶ | تدوینگر |
در خصوص میزان درآمد دانشآموختگان رشتهی سینما، باید گفت که مقدار درآمد در شغلهای مرتبط با این رشته بازهی بزرگی را شامل میشود. همان طور که در جدول بالا نیز مشخص است، دانشآموختگان رشتهی سینما میتوانند در شغلهای مختلفی شروع به کار کنند و به همین دلیل میزان درآمد آنها بسته به شغلی که انتخاب میکنند، متفاوت است. همچنین میزان درآمد افراد به توانایی آنها در شغلی که انتخاب میکنند، نیز بستگی دارد. هر چقدر فرد توانایی و مهارت بیشتری داشته باشد، مستعد دریافت درآمدهای بالاتری خواهد بود.