درس شیمی، از مهم‌ترین عناوین درسی در کنکورهای سراسری رشته‌ی تجربی و ریاضی است. وضعیت پاسخ‌گویی و عملکرد دانش‌آموزان در آزمون‌های آزمایشی و آمارهای کنکورهای سراسری نشان می‌دهند اغلب داوطلبان وضعیت قابل قبولی در این درس ندارند و با جایگاه ایده‌آل خود فاصله زیادی دارند. یکی از دلایل عدم موفقیت داوطلبان در این درس، روش‌های مطالعاتی اشتباه است. درس شیمی را به‌طور کلی می‌توان به سه دسته تقسیم کرد: حفظیات، مفاهیم و حلیات. هر یک از این سه مورد، روش‌های مخصوص به خود را دارد که معمولا دانش‌آموزان از آن‌ها غافل هستند. از طرفی این درس از پایه‌ی دهم وارد برنامه‌ی درسی دانش‌آموزان می‌شود و حجم نسبتا بالایی دارد؛ جمع‌بندی این حجم از مطالب یک چالش اساسی برای دانش‌آموزان و داوطلبان کنکوری است. تعداد زیادی منبع با هدف جمع‌بندی دروس ارائه شده اما بیشتر این کتاب‌ها، ویدیوهای آموزشی و جزوات استاندارد نیستند.
منبعی که با هدف جمع‌بندی طراحی و نوشته می‌شود باید مطالب مهم را از متن کتاب درسی استخراج کند؛ در عین حال مخاطب را درگیر جزئیات نسازد چرا که دوران جمع‌بندی، بازه‌های کوتاهی هستند و مطالعه‌ی جزئیات در این ایام انتخاب درستی نیست. حجم این کتاب‌ها باید نسبتا کم باشد تا داوطلب بتواند در زمان باقی‌مانده مطالعه‌ی آن را به پایان برساند، اما این حجم کم نباید باعث کاهش کیفیت در محتوای اثر شود. موضوع بعدی تطبیق با سطح کلی آزمون‌های استاندارد است. یک منبع استاندارد نباید سطحی بسیار ساده یا بسیار دشوار داشته باشد و در یک مسیر متعادل پیش برود.
در ادامه سه عنوان پرفروش از مجموعه کتاب‌های جمع‌بندی شیمی را بررسی می‌کنیم:
بررسی ویژگی‌های ظاهری مجموعه کتاب‌های جمع‌بندی نشر الگو
مجموعه جمع‌بندی نشر الگو، یکی از کاربردی‌ترین و محبوب‌ترین مجموعه‌هایی است که نشر الگو ارائه کرده است. کتاب‌های جمع‌بندی شیمی الگو از پرفروش‌ترین کتاب‌های این مجموعه به‌شمار می‌روند. جمع‌بندی شیمی الگو یک مجموعه کتاب سه جلدی است؛ به هر یک از پایه‌های دهم، یازدهم و دوازدهم یک جلد کتاب اختصاص یافته. این کتاب‌ها از سه بخش اصلی درسنامه، بانک سوال و پاسخنامه تشکیل شده‌اند. با وجود کامل و جامع بودن مطالب، کتاب‌ها در مقایسه با منابع مشابه، حجم نسبتا کمی دارند و در بازه‌های زمانی کوتاه نیز قابل مطالعه هستند.
سطح کلی مطالب متوسط است اما اگر سطحی بالاتر یا پایین‌تر از این حد دارید می‌توانید بسته به نیاز خود، به مطالعه‌ی بخش‌های انتخابی از کتاب‌ها بپردازید. همکاری مولفان و ویراستاران کتاب سبب شده مطالب در بهترین شکل ممکن بیان شوند، ایرادات موجود رفع شوند و کتاب‌های جمع‌بندی شیمی الگو، مطابق با آخرین تغییرات کتاب‌های درسی و کنکورهای سراسری باشند. کاغذ مورد استفاده در برگه‌های این مجموعه کتاب‌ها، کاغذ سفید است که جنس مرغوبی دارد و از استحکام و ضخامت مناسبی برخوردار است. یکی از مهم‌ترین ویژگی‌های این سری کتاب‌ها، چاپ تمام‌رنگی است که در درس شیمی از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است. شکل‌ها و تصاویر موجود در کتاب با وضوح و کیفیت بالایی به چاپ رسیده‌اند و جزئیات هر یک به سادگی قابل تشخیص است؛ تسلط بر نکات شکل‌ها می‌تواند پاسخ‌گوی تعداد چشم‌گیری از سوالات درس شیمی در آزمون‌ها و امتحانات مختلف باشد. وجود مواردی همچون کادربندی‌ها، جدول‌های مقایسه‌ای، نمودارهای جمع‌بندی و آیکون‌های مختلف، علاوه‌بر آن که به جذابیت ظاهری اثر افزوده است، روند مطالعه را برای دانش‌آموز تسهیل می‌کند و به مسیر داوطلب سرعت می‌بخشد. لحن غالب مولفان در بخش‌های مختلف، ساده و روان است. مطالب در قالب جملات ساده و کوتاه نوشته شده‌اند و هیچ گونه ابهامی در شیوه‌ی بیان آن‌ها به چشم نمی‌خورد.
بررسی درسنامه‌های آموزشی مجموعه کتاب‌های جمع‌بندی شیمی الگو
به هر یک از پایه‌های دهم، یازدهم و دوازدهم یک جلد کتاب مجزا اختصاص یافته است. درسنامه‌های هر کتاب به‌صورت فصل‌به‌فصل طراحی شده‌اند. هر فصل از کتاب، طبق ترتیب و نظم موجود در کتاب درسی، به چند بخش کوچک‌تر تحت عنوان زیرفصل تقسیم شده است. این کار به محتوا انسجام می‌بخشد و مطالعه را برای دانش‌آموز ساده‌تر می‌سازد. در صفحه‌ی ابتدایی هر فصل معرفی جامعی از مطالب پیش رو در اختیار مخاطب قرار گرفته است؛ مطالب مهم زیرفصل، صفحات مربوطه از کتاب درسی و عناوین مهم جمع‌بندی از جمله‌ی این موارد هستند. بررسی این بخش پیش از شروع مطالعه می‌تواند ذهنیتی جامع از موضوعات برای شما بیافریند تا آمادگی کامل‌تری برای مطالعات خود داشته باشید.
آموزش ارائه شده برای هر مبحث، توضیحات لازم و نکات مربوطه را شامل می‌شود. البته لازم است پیش از مطالعه‌ی این درسنامه‌ها، به تسلط کافی بر محتوای کتاب درسی رسیده باشید اما مجموعه کتاب‌های جمع‌بندی شیمی الگو، مطالب ضروری را در درسنامه‌های خود پوشش می‌دهند. ادامه‌ی مسیر آموزش با مثال‌ها دنبال شده است. مثال‌های آموزشی موجود در کتاب سطوح علمی مختلفی دارند و سوژه‌های مختلفی را شامل می‌شوند. مولفان این بخش را به‌صورت هدفمند در کتاب گنجانده‌اند؛ بیشتر مثال‌ها بر پایه‌ی سوژه‌های سالی رایج و پرتکرار طراحی شده‌اند. از طرفی پس از هر نکته یا توضیح، یک مثال مرتبط قرار گرفته. این ساختار باعث می‌شود دانش‌آموز بلافاصله بعد از یادگیری مطلب، آن را در قالب سوال بکار گیرد و با زیر و بم قضیه آشنا شود. در انتهای درسنامه‌ی هر فصل از کتاب‌های جمع‌بندی شیمی الگو، تعدادی جدول برای جمع‌بندی مطالب قرار گرفته است؛ برای مثال لغت‌ها و قیدهای مهم کتاب درسی، عددها و رنگ‌های مهم و واکنش‌های شیمیایی در قالب چند جدول بررسی شده‌اند که گزینه‌ی مناسبی برای مطالعه در بازه‌های مرور و جمع‌بندی به‌شمار می‌روند.
بررسی پرسش‌های مجموعه کتاب‌های جمع‌بندی شیمی الگو
در انتهای درسنامه‌های هر زیرفصل دو دسته سوال قرار گرفته:
- عبارت‌های درست و نادرست: این دسته از سوالات سطح ساده‌ای دارند. هدف اصلی از ارائه‌ی عبارت‌های درست و نادرست در بخش پرسشنامه‌ی کتاب، آشنا ساختن مخاطب با مفاهیم اصلی است. سوالات این قسمت عموما گزاره‌های کنکورهای سراسری یا آزمون‌های آزمایشی هستند. بنابر این رسیدن به تسلط بر این مطالب می‌تواند در آزمون‌های آتی ضامن بخشی از موفقیت شما باشد، چرا که تعداد نسبتا زیادی از عبارت‌های کنکوری، شانس تکرار و حضور مجدد دارند. این سوالات برای آمادگی جهت حضور در امتحانات کلاسی و نوبت اول و دوم نیز قابل مطالعه هستند و دانش‌آموز با بررسی آن‌ها می‌تواند در مطالعات بعدی خود، دقت و توجه بیشتری به محتوای متن و شکل‌های کتاب درسی داشته باشد.
- پرسش‌های چهارگزینه‌ای: پرسش‌های چهارگزینه‌ای نسبت به دسته اول از سوالات، سطح علمی بالاتری دارند؛ این موضوع به دلیل اهمیت سوژه‌های سوالی است که در طراحی تست بکار رفته‌اند. مولفان تلاش کرده‌اند با وجود تعداد کم در سوالات، تنوع بالایی را در تیپ‌های تستی و سبک‌های سوالی ایجاد کنند. دانش‌آموز با بررسی تعداد محدودی پرسش قادر خواهد بود با خط فکری طراحان مختلف آشنا شود، دیدگاه جدیدی نسبت به موضوعات پیشین داشته باشد و با قالب‌های سوالی مختلفی آشنا شود. تعدادی از تست‌ها سطح نسبتا بالاتری دارند. این دسته از سوالات معمولا دو سوژه‌ی اصلی دارند: مطالب روتین و رایج را از زاویه جدیدی بررسی می‌کنند و یا به موضوعاتی می‌پردازند که قبلا کم‌تر مورد توجه طراحان سوال بوده است. ممکن است در نگاه اول پاسخ به این سوالات دشوار باشد اما با خلاقیت و تکیه بر آموخته‌ها می‌توانید عملکرد قابل قبولی از خود نشان دهید.
موضوع مشترک میان هر دو دسته سوالات، حفظ چارچوب مشخص کنکور سراسری و کتاب درسی است. سوالاتی که مخاطب را به حاشیه می‌کشانند، پایه‌ی علمی ندارند و سطحی بسیار ساده یا بسیار دشوار دارند که شانس حضور در کنکور سراسری ندارند، در این کتاب مطرح نشده‌اند.
بررسی پاسخنامه‌ی مجموعه کتاب‌های جمع‌بندی شیمی الگو
پاسخنامه‌ی سوالات، بلافاصله در ادامه‌ی پرسش‌ها قرار گرفته است تا دانش‌آموز دسترسی آسانی به محتوای پاسخنامه داشته باشد. بررسی پاسخنامه به شما کمک می‌کند به تسلط بالاتری برسید و در ادامه‌ی مسیر موفق‌تر عمل کنید. ابتدا توضیحات کامل و مفصلی پیرامون خواسته‌ی مسئله و صورت سوال نوشته شده است. با مطالعه‌ی این قسمت می‌توانید مسیر حل مناسبی را در ذهن خود طراحی کنید و احتمال خطا و اشتباه را کاهش دهید. در گام بعدی روند حل به‌صورت مرحله‌به‌مرحله تشریح شده تا هیچ یک از گام‌های حل سوال برای مخاطب گنگ و مبهم جلوه نکند. در برخی تست‌ها روش‌های حل جدید و خلاقانه‌ای استفاده شده است که در مدت زمان کوتاه‌تری شما را به پاسخ صحیح و نهایی سوال می‌رسانند. در سوالات حفظی‌محور و مفهومی، علاوه‌بر پاسخ صحیح سوال، سایر گزینه‌ها نیز بررسی شده‌اند تا حین بررسی پاسخنامه مطالب بیشتری را دوره کنید و در ادامه‌ی مسیر با استفاده از تکنیک رد گزینه، به تعداد بیشتری از سوالات پاسخ صحیح بدهید.
خرید مجموعه کتاب‌های جمع‌بندی شیمی الگو به چه کسانی توصیه می‌شود؟
دانش‌آموزان رشته‌ی ریاضی و تجربی در هر یک از پایه‌های دهم، یازدهم و دوازدهم مخاطب این کتاب به‌شمار می‌روند. درسنامه‌های کتاب منبع مناسبی برای مرور و خلاصه‌نویسی هستند. در ادامه پرسش‌ها و تست‌ها قرار گرفته‌اند تا خود را به چالش بکشید، مهارت‌های تست‌زنی خود را تقویت کنید و آموخته‌های خود را تثبیت کنید. اگر دانش‌آموز سال دوازدهمی هستید، حتما آمادگی برای امتحانات نهایی را در برنامه‌ی مطالعاتی خود جای داده‌اید.