زیست‌شناسی مهم‌ترین درس تخصصی رشته‌ی علوم تجربی است. پس از حذف دروس عمومی از کنکورهای سراسری و تغییرات ساختاری آن، ۴۵ تست از درس زیست‌شناسی در کنکور مطرح می‌شود که از این تعداد حدود ۱۲ تست به مباحث پایهی دهم اختصاص داده می‌شود. این تعداد که نزدیک به یک سوم سؤالات را تشکیل می‌دهد، نشان می‌دهد که مباحث زیست پایهی دهم نیز به اندازه‌ی پایه‌های دیگر در کنکور مهم هستند و دانش‌آموزان بهتر است که از مباحث پایهی دهم را نیز به اندازه‌ی مباحث دو پایهی یازدهم و دوازدهم کار کنند. در حالت ایده‌آل دانش‌آموزان مباحث زیست دهم را در همان پایهی دهم به خوبی یاد می‌گیرند و از مباحث این درس به اندازه‌ی کافی تست می‌زنند. در دسترس داشتن یک کتاب آموزش و تست مؤثر می‌تواند بسیار در این امر مفید واقع گردد. در این متن می‌خواهیم دو مورد از محبوب‌ترین منابع آموزش و تست درس زیست پایهی دهم را معرفی کرده و با هم مقایسه نماییم. این دو کتاب عبارت‌اند از:
- کتاب پرسش‌های چهار گزینه‌ای زیست‌شناسی ۱ پایه دهم از انتشارات خیلی سبز
- کتاب زیست دهم میکرو قرن جدید از انتشارات بین‌المللی گاج
بررسی و مقایسه‌ی ظاهر و ساختار کلی زیست‌شناسی دهم میکرو گاج و زیست‌شناسی دهم خیلی سبز
در این قسمت به صورت کلی ساختار و ظاهر دو کتاب زیست دهم خیلی سبز و میکرو گاج را توصیف خواهیم نمود.
- مقایسه از منظر ظاهر کلی: هر دو کتاب تک جلدی هستند و نسبتاً حجیم هم هستند. کتاب زیست دهم خیلی سبز ۶۹۲ صفحه دارد و توسط دکتر کمیل نصری، دکتر پوریا خیراندیش و دکتر فاطمه آقاجان‌پور و با همکاری دکتر حسن محمد نشتایی نوشته شده است. کتب زیست دهم میکرو گاج دارای ۷۶۶ صفحه است و گروه آموزشی زیستاز مؤلفان این کتاب هستند. چاپ صفحات هر دو کتاب به صورت تمام رنگی است و صفحه‌آرایی هر دو بسیار زیبا انجام گرفته است. به طور کلی هیچ کدام از دو کتاب از منظر ظاهری به کتاب دیگر برتری ندارد و هر دو ظاهرشان فوق‌العاده است.
- مقایسه از منظر ساختار کلی: هر دو کتاب شامل درسنامه‌های مفصل، بانک تست کامل و جامع و پاسخنامه‌ی تشریحی سؤالات می‌شوند. البته کتاب میکروگاج بخشی تحت عنوان درسنامه ندارد و درسنامه‌های آموزشی در این کتاب در لابه‌لای پاسخ‌های تشریحی سؤالات و در قالب کادرهای آموزشی ارائه شده است. در کتب خیلی سبز اما هر فصل با درسنامه‌های آموزشی آن فصل آغاز شده است. فصل‌بندی مطالب در هر دو کتاب مطابق کتاب درسی است. جزئیات بیشتر محتوای این دو کتاب در بخش‌های بعدی عمیق‌تر مقایسه شده است.
بررسی و مقایسه‌ی درسنامه‌های کتاب‌های زیست‌شناسی دهم میکرو گاج و زیست‌شناسی دهم خیلی سبز
همان طور که گفتیم، درسنامه‌های کتاب میکرو گاج در قالب کادرهای آموزشی در بین توضیحات پاسخ‌های تشریحی کتاب ارائه شده است. این امر اما باعث نشده است که درسنامه‌های این کتاب خلاصه باشد. در واقع درسنامه‌های کتاب میکروگاج بسیار مفصل است و پر از جداول مقایسه‌ای و جمع‌بندی است. درسنامه‌های کتاب خیلی سبز نیز بسیار مفصل است. این کتاب علاوه بر جداول و نمودارهای متنوع دقت ویژه‌ای بر روی ریزه‌کاری‌ها و جزئیاتی از جمله قیدها، مفاهیم، تناقض‌های ظاهری کتاب درسی، کلمات و نکات مهم و تست‌خیز، نکات دقیق شکل‌ها، نکات ترکیبی با مباحث فصول دیگر، تله‌های تستی و نکات مربوط به فعالیت‌های کتاب درسی داشته است. یک ویژگی درسنامه‌های کتاب خیلی سبز که در کتاب میکروگاج دیده نمی‌شود، ارائه‌ی توضیحاتی فراتر از کتاب درسی در راستای تفهیم برخی مطالب است. البته جای نگرانی ندارد چرا که این کتاب این توضیحات را با عنوان «حاشیه» مشخص نموده است تا دانش‌آموزان این مطالب را حفظ نکنند. به طور کلی می‌توان اظهار داشت که درسنامه‌های هر دو کتاب مفصل است اما درسنامه‌های کتاب خیلی سبز ریزه‌کاری‌های بیشتری داشته و برای یادگیری مطالب از صفر تا صد کمی مناسب‌تر است.
بررسی و مقایسه‌ی بانک تست کتاب‌های زیست‌شناسی دهم میکرو گاج و زیست‌شناسی دهم خیلی سبز
هر دو کتاب بانک تست بسیار خوبی ارائه کرده‌ند. کار کردن تست‌های هر کدام از این دو کتاب می‌تواند تسلط دانش‌آموزان را به کامل‌ترین حالت ممکن برساند. از ویژگی‌های مشترک بانک تست این دو کتاب می‌توان به طبقه‌بندی موضوعی تست‌ها، کاملاً استاندارد بودن تست‌ها، ارائه‌ی تست‌های تألیفی و کنکوری فراوان و پوشش تمامی مباحث کتاب درسی اشاره نمود. در این بخش ویژگی‌های دیگر بانک تست هر دو کتاب را نیز بیان خواهیم کرد.
- ویژگی‌های بانک تست کتاب زیست دهم خلی سبز:
- چیدمان ساده به دشوار تست‌های هر مبحث
- ارائه و قرار دادن سؤالات ترکیبی در بخش‌های مجزا در فصول مختلف
- ارائه‌ی توضیحات مشاوره‌ای و راهنمایی مفید برای برخی دسته‌های تست‌ها
- ویژگی‌های بانک تست کتاب زیست دهم میکرو گاج:
- چیدمان ساده به دشوار تست‌های در هر مبحث
- ارائه‌ی توضیحات مشاوره‌ای و راهنمایی مفید برای برخی دسته‌های تست‌ها
- طبقه‌بندی تست‌ها بر حسب نوع (خط به خط / مفهومی و استنباطی / ترکیبی / کنکوری)
- ارائه‌ی آزمون‌های جامع فصلی در سطح استاندارد کنکور
- مشخص کردن تست‌های مهم هر مبحث
- مشخص کردن تست‌هایی که شامل ایده‌های تکراری در قالبی جدید هستند
- مشخص کردن تست‌هایی که دارای ایده‌های کاملاً جدید هستند ولی ممکن است در سال‌های آینده در کنکور مشاهده شوند
برای مقایسه‌ی تعداد تست‌های دو کتاب زیست‌شناسی دهم خیلی سبز و زیست‌شناسی دهم میکرو گاج نیز می‌توانید به جدول زیر مراجعه نمایید:
| مقایسه تعداد سؤالات کتب زیست‌شناسی دهم خیلی سبز و زیست دهم میکرو گاج | |||
| شماره‌ی فصل | عنوان فصل | زیست‌شناسی دهم خیلی سبز | زیست دهم میکرو گاج |
| ۱ | دنیای زنده | ۲۰۹ تست | ۱۶۶ تست |
| ۲ | گوارش و جذب مواد | ۲۴۳ تست | ۳۱۱ تست |
| ۳ | تبادلات گازی | ۲۳۳ تست | ۲۹۸ تست |
| ۴ | گردش مواد در بدن | ۲۷۷ تست | ۳۳۹ تست |
| ۵ | تنظیم اسمزی و دفع موارد زائد | ۲۱۱ تست | ۲۴۲ تست |
| ۶ | از یاخته تا گیاه | ۲۲۸ تست | ۲۸۲ تست |
| ۷ | جذب و انتقال مواد در گیاهان | ۱۹۷ تست | ۲۸۲ تست |
| کل کتاب | ۱۵۹۸ تست | ۱۹۲۰ تست | |
همان طور که در جدول بالا قابل مشاهده است، کتاب میکرو گاج تعداد تست خیلی بیشتری نسبت به کتاب خیلی سبز ارائه نموده است. این کتاب همچنین همان طور که گفتیم، ویژگی‌های بسیاری در بخش بانک تست خود دارد که باعث شده است بانک تست آن نسبت به بانک تست کتاب خیلی سبز برتری داشته باشد.
بررسی و مقایسه‌ی پاسخنامه‌ی تشریحی کتاب‌های زیست‌شناسی دهم میکرو گاج و زیست‌شناسی دهم خیلی سبز
پاسخنامه‌ی تشریحی ارائه شده در هر دو کتاب بسیار مفصل است و دانش‌آموزان با در درسترس داشتن پاسخنامه‌های این دو کتاب می‌توانند بدون مراجعه به دبیران، خودشان رفع اشکال کرده و تمامی سؤالات را به طور کامل متوجه شوند. ویژگی‌های مشترک پاسخنامه‌های تشریحی دو کتاب زیست دهم خیلی سبز و میکرو گاج عبارت‌اند از:
- بررسی تمامی گزینه‌های سؤالات
- بررسی تمامی عبارات سؤالات چند عبارتی
- تحلیل و توضیح صورت سؤالات
- بیان نکات مهم سؤالات
- بیان تله‌های تستی
- ارائه‌ی شکل‌های لازم با تمام جزئیات
جمع‌بندی
در این مطلب، دو مورد از محبوب‌ترین منابع آموزش و تست موجود برای درس زیست‌شناسی پایهی دهم یعنی کتاب‌های پرسش‌های چهار گزینه‌ای زیست‌شناسی ۱ پایه دهم خیلی سبز و زیست دهم میکرو قرن جدید انتشارات گاج معرفی و با هم مقایسه شده است. با علم بر آن که هر دو کتاب منابع کامل و جامعی هستند و شامل درسنامه‌های آموزشی کاربردی، بانک تست استاندارد و پاسخنامه‌ی تشریحی می‌شوند، باید بدانید که کتاب خیلی سبز درسنامه‌های قوی‌تری نسبت به کتاب میکرو گاج ارائه نموده است و بر عکس، بانک تست کتاب میکرو گاج قوی‌تر از بانک تست کتاب خیلی سبز است. پاسخنامه‌ی تشریحی هر دو کتاب نیز بی‌نظیر است.